Ongeveer zeventig jaar lang werden Hitlers paarden verloren gewaand. Aangenomen werd dat de twee 3 meter hoge bronzen beelden van Josef Thorak, die eens in de tuin van de rijkskanselarij stonden, vernietigd waren tijdens de Slag om Berlijn. Toen de Nederlandse kunstdetective Arthur Brand in 2014 een e-mail kreeg met een kleurenfoto van de standbeelden was hij er dan ook van overtuigd dat het vervalsingen waren. Nieuwsgierig geraakt naar de achtergrond van de vermeende namaakbeelden startte hij echter een onderzoek. Dat leidde in 2015 tot een ongelooflijke ontdekking, die wereldnieuws werd: de paarden bleken bewaard te zijn gebleven!

Nadat in 2018 door Omroep Max een aflevering van de documentaireserie "De Kunstdetective" werd gewijd aan de paarden van Hitler, volgde een jaar later dit boek waarin Arthur Brand beschrijft hoe het hem en zijn collega’s lukte de beelden van Thorak op te sporen. Ze werden voor 1,5 miljoen euro op de illegale markt aangeboden door een tussenhandelaar in Antwerpen, de Nederlander Steven M. Het was de in Italië wonende kunstsmokkelaar Michel van Rijn die Brand wees op dit opmerkelijke aanbod. De mannen ontmoetten elkaar in het appartement van eerstgenoemde. Ze waren het eens dat de beelden kopieën waren die mogelijk door oud-nazi’s op de markt werden gebracht om veel geld mee te verdienen. Brand besloot op aandringen van Van Rijn echter toch een onderzoek te starten, al was het maar vanwege hun gezamenlijk antipathie voor Steven M, die ze zo een loer konden draaien.

"Wees voorzichtig. Die oud-nazi’s en hun sympathisanten zijn levensgevaarlijk", waarschuwde Van Rijn nog toen hij afscheid van zijn bezoeker nam. Of Brand zichzelf werkelijk in levensgevaar zou brengen is de vraag, maar enerverend was zijn onderzoek wel. Hij verdiepte zich in de handel in nazimemorabilia en bezocht in München een bekende neonazi wiens woning met een camera voortdurend in de gaten gehouden werd door de Duitse geheime dienst – het gedachtegoed van Hitler zou de afgelopen jaren in Duitsland aan kracht hebben gewonnen. In diezelfde stad had hij een ontmoeting met ene dr. Ahnenerbe, door wie hij in een Mercedes van straat geplukt werd om vervolgens in een ondergrondse parkeergarage te belanden zodat hun gesprek over nazikunst geheim bleef. Later tijdens het onderzoek werd Brand in Berlijn geschaduwd door onbekende mannen en kieperde hij uit een boom terwijl hij over de muur gluurde in de tuin van een nazaat van een voor oorlogsmisdaden veroordeelde nazi-industrieel.

In München ontmoette Brand Gudrun Burwitz, de dochter van de beruchte SS-leider Heinrich Himmler. Ook al leek ze op een lief oud dametje, ze was tot haar dood in 2018 een verstokte nazi en werd in neonazistische kringen aanbeden. Als belangrijke spil in de naoorlogse nazihulporganisatie Stille Hilfe droeg ze eraan bij dat nazioorlogsmisdadigers aan vervolging ontsnapten. "Haar blik was kil, bijna doods", aldus de auteur. "Ze had dezelfde ijsblauwe ogen als haar vader." Hoe spannend allemaal ook, het waren de veel vertoonde opnamen van Hitler bij de rijkskanselarij in maart 1945 die Brand tot de conclusie brachten dat de paarden wel eens origineel konden zijn. Op de plek van de Schreitenden Pferden, zoals de officiële naam luidde, recht onder Hitlers kantoor, stond alleen een soldaat. Voorafgaand aan de Slag om Berlijn waren de paarden dus al weg uit de Duitse hoofdstad. Dat inzicht opende nieuwe perspectieven. Brand verzon een fictieve koper om via Steven M. de verkopers en aldus de verblijfplaats van de imposante standbeelden te achterhalen.

Brand geeft in zijn boek een fascinerend inkijkje in zijn werk. Spanning wordt afgewisseld met informatie over Hitlers favoriete beeldhouwers, waartoe ook Arno Breker gerekend wordt. Door hem gemaakte naakte manfiguren stonden bij de ingang van de rijkskanselarij opgesteld. Behalve (neo)-nazi’s en louche kunsthandelaren speelde ook de Oost-Duitse inlichtingendienst, de Stasi, een rol in de naoorlogse geschiedenis van de paarden, evenals het Rode Leger. Het boek ademt de sfeer van thrillers als "Geheim dossier Odessa" van Frederick Forsyth en "Spion aan de muur" van John le Carré. Op nuchtere toon en met humor beschrijft Brand zijn sensationele avontuur, dat hij samen beleefde met zijn collega’s en andere helpers, waaronder een Duitse politierechercheur en een journalist van Der Spiegel. Ook als je via televisie en andere media al op de hoogte bent van de vondst van de paarden, boeit dit avontuurlijke boek van de eerste tot laatste pagina.