Op 8 mei aanstaande is het exact zestig jaar geleden dat in Europa ‘VE-Day’ (Victory in Europe Day) gevierd werd. De Duitsers hadden op 7 mei de onvoorwaardelijke overgave aan de westelijke geallieerden getekend en een dag later gaven ze zich ook officieel over aan het Rode Leger. Aan vele maanden van strijd om de vrijheid kwam een eind. Met name tijdens het laatste oorlogsjaar hadden aan het westfront vele veldslagen plaatsgevonden, waarvan de namen ons tegenwoordig zeer bekend in de oren klinken.

De bevrijding van Noordwest-Europa begon op 6 juni 1944 (D-Day) toen geallieerde troepen landden in Normandië. De Amerikanen, Britten en Canadezen rukten op door Frankrijk en het zag ernaar uit dat er voor de winter een einde aan de oorlog zou komen. Operatie Market Garden, de poging van de geallieerden om via Arnhem Duitsland binnen te dringen, mislukte echter jammerlijk. In de winter van 1944-1945 lanceerden de Duitsers, tegen alle verwachtingen in, een grootschalig offensief met als codenaam ‘Wacht am Rhein’. Alhoewel de strijd onder barre omstandigheden in de besneeuwde Ardense bossen zwaar was, slaagden de geallieerden erin om het Duitse offensief te stuiten. In het voorjaar van 1945 slaagde men erin om steeds verder op te rukken binnen Duits territorium. Ondertussen was het Rode Leger begonnen aan haar opmars richting Berlijn. Op 30 april 1945 pleegde Adolf Hitler in zijn bunker onder de Rijkskanselarij zelfmoord. Het einde van de oorlog was toen nog een kwestie van enkele dagen.

In “De Bevrijding – van D-Day tot de Ondergang van het Derde Rijk” wordt het laatste oorlogsjaar, van de bebloede stranden van Normandië tot de verwoeste straten van Berlijn, chronologisch behandeld. De tekst wordt ruimschoots aangevuld met duidelijke kaartjes, foto’s en andere illustraties. Maar net als in de voorganger van dit boek, welke uitgebracht werd ter gelegenheid van de zestigste viering van D-Day, vormen verschillende uitneembare reproducties van documenten, propagandamateriaal en ander papierwerk uit deze periode het meest opvallende en unieke onderdeel. Zo is er bij de bespreking van het Ardennenoffensief een brief opgenomen van een Duitse soldaat aan het thuisfront, wordt de beschrijving van operatie Veritable aangevuld met een militaire overzichtskaart van de artillerie en kunnen we bij de bespreking van Hitlers laatste dagen zijn volledige politieke testament lezen. Andere opgenomen reproducties zijn onder andere een bankbiljet van fl. 2,50 dat Amerikaanse troepen in Nederland konden gebruiken, een kleurenfolder waarin Franse troepen informatie konden vinden over eenheden en rangen van hun Amerikaanse collega’s en een propaganda-affiche van de Duitse Volkssturm. Kortom: het boek is rijkelijk aangevuld met divers papierwerk, wat deze periode nog interessanter, maar vooral tastbaarder maakt.

Naast de beschrijving van de belangrijkste militaire operaties wordt er in dit boek ook in aparte hoofdstukken aandacht besteed aan de Duitse V-wapens, de conferentie van Jalta, de concentratiekampen, Hitlers laatste dagen en de onvoorwaardelijke overgave. Uiteraard is er ook een apart hoofdstuk besteed aan de dag die we binnenkort voor de zestigste keer kunnen vieren: VE-Day. Over de onderwerpkeuze van dit boek dient wel opgemerkt te worden dat vooral de bevrijding van West-Europa aan bod komt. Aan het hevige strijdtoneel aan het oostfront wordt grotendeels voorbij gegaan. Alleen in de hoofdstukken over de strijd om Berlijn worden de militaire prestaties van de Russen besproken. Vanuit westers perspectief is dit uiteraard een logische keuze van de auteur. Historisch gezien geeft het echter een vertekenend beeld dat de aandacht vooral uitgaat naar de Amerikanen, de Britten en de Canadezen.

Alhoewel de verschillende hoofdstukken voor de kenners weinig tot geen nieuwe informatie zullen bevatten, is dit boek voor zowel de kenners als de leken een heuse aanrader. De uitneembare reproducties, de totale vormgeving van het boek en de vlotte samenvattende schrijfwijze vormen een bijzonder geheel. Zeker ook de mensen die het voorgaande boek over operatie Overlord en de bevrijding van Parijs konden waarderen, zullen in dit boek weer veel van hun gading vinden. Met de vele herdenkingen op komst is dit boek een zeer mooi aandenken aan deze periode waarin we weer stil staan bij onze vrijheid waar fel voor gevochten is. Dit boek doorbladeren is niet voldoende om te ervaren hoe het in die periode aan het front geweest moest zijn, maar het geeft hier wel een zeer expressief en bevattelijk beeld van.