Nederlandse Kanonneerboot Hr. Ms. Braga (1878)

De Zr. Ms. Braga werd in 1879 in gebruik genomen als kanonneerboot en in 1914 verbouwd tot mijnenvisser/mijnenveger. Na de Eerste Wereldoorlog werd het schip ingericht als rivierkanonneerboot en deed als dusdanig dienst tot en met de Tweede Wereldoorlog. Als Hr. Ms. Braga werd het schip op 10 mei 1940 nabij Fort Pannerden in de rivier de Waal aan de grond gezet en verlaten. Voor zover bekend werd het schip door de Duitsers gesloopt.

De Zr. Ms. Braga was een kanonneerboot uit de Thor-klasse (1878) en werd tussen 1877 en 1879 gebouwd aan de scheepswerf van Christie, Nolet en Kuiper te Delfshaven. De kiellegging van het schip vond ergens in 1877 plaats en in 1878 werd het schip te water gelaten. Op 10 juni 1879 kon het worden afgeleverd aan de Koninklijke Marine.^[1]

Het 27,80 meter lange schip had een breedte van 8,50 meter en met een waterverplaatsing van 245 ton een diepgang van 2,20 meter. De 34 bemanningsleden hadden de beschikking over een motor met een vermogen van 85 pk, waarmee een snelheid van 7 knopen kon worden bereikt (13 km/u). Na de bouw beschikte het schip over een stuk 280 mm L/20 No. 1 geschut en had het de mogelijkheid tot installatie van twee stuks 37mm/20 Hotchkiss geschut en één stuk 37mm/17 Hotchkiss. Rond 1890 werd het geschut vervangen door een 280 mm L/27 No. 2 geschut.^[2][3]

De Braga met het originele 280 mm geschut Bron: Public Domain (onbekend)

Aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog werd de Hr. Ms. Braga verbouwd om als mijnenvisser, een soort mijnenveger, dienst te doen. In deze hoedanigheid functioneerde het schip van 22 april 1913 tot 31 juli 1914. Hierna werd het schip weer een kanonneerboot^[4]

Na de Eerste Wereldoorlog werd het schip geclassificeerd als rivierkanonneerboot. In de jaren 1920 werd het 280 mm geschut vervangen door een stuk 120 mm/37 No. 1 geschut in een half open geschutskoepel. Daarnaast behield het schip één stuk 37 mm geschut en kreeg het een 12,7 mm machinegeweer. In oktober 1922 werd de Braga te Hellevoetsluis in gereedheid gebracht om te in Vlissingen te worden gestationeerd.^[5][6][7]

Tijdens de mobilisatie voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog was de Hr. Ms. Braga nog steeds in dienst als rivierkanonneerboot. Het schip maakte toen deel uit van de Onderzoekings- en Bewakingsdienst Bovenrivieren en had als thuishaven Millingen aan de Rijn. Op 10 mei 1940 rond 08.00 uur besloot de commandant, Luitenant-ter-Zee der 2e Klasse Jan Hendrik Uiterwijk, van het schip deze nabij Fort Pannerden in de Waal aan de grond te zetten, nadat hij eerst de veerpont van Pannerden onbruikbaar had gemaakt. Na het 120 mm kanon onklaar te hebben gemaakt en zo veel mogelijk delen van het schip onder water te hebben gezet, verliet de bemanning het schip en voegde zich bij de bemensing van Fort Pannerden. Hierbij had men het 37 mm kanon en de 12,7 mm mitrailleur meegenomen naar het Fort. Hier bleef men tot om 19.30 uur op 11 mei 1940 Fort Pannerden aan de Duitsers werd overgegeven.^[8][9]

Waarschijnlijk de Braga na het lichten in de haven van Emmerich (hoewel waarschijnlijk is dit alles nog niet zeker, nadere informatie is altijd welkom) Bron: Public Domain (via John van der Maas?)

In de loop van de oorlog werd de Braga door de Duitsers gelicht en naar Duitsland overgebracht. Hier werd het schip naar alle waarschijnlijkheid gesloopt.

Noten

1. Mark, 1997, pag. 43-62
2. Mark, 1997, pag. 43-62
3. Gogin, 2021, pag. 108
4. Mark, 1997, pag. 43-62
5. Mark, 1997, pag. 43-62
6. Heldersche Courant, 1922, pag. 6
7. Gogin, 2021, pag. 108
8. Uiterwijk, 1940
9. Mark, 1997, pag. 43-62