Japans Vrachtschip s.s. Teiryu Maru (1940)

Het Japanse vrachtschip s.s. Teiryu Maru, werd in 1915 in de vaart gebracht als de Britse s.s. Northwestern Miller en in 1927 verkocht waarna het in de vaart kwam als s.s. Augsburg. De bedoeling was dat het schip in 1940 onder Nederlandse vlag als s.s. Vreeburgh in de vaart zou komen, echter door de oorlogssituatie in Nederland, werd het schip doorverkocht aan Japan. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het schip als troepentransportschip en als vrachtschip ingezet. De Teiryu Maru werd in juli 1944 door een Amerikaanse onderzeeboot getorpedeerd.

Eind 1914 werd aan de scheepswerf Northumberland Shipbuilding Co Ltd. te Howden, de kiel voor constructienummer 221, de latere s.s. Northwestern Miller, gelegd. Op 19 oktober 1914 werd het schip te water gelaten en in maart 1915 afgeleverd. Vanaf 2 maart 1915 kwam het schip in dienst bij de Norfolk & North American Steam Shipping Co. Ltd. (onderdeel van de Furness, Withy & Co.) uit Liverpool.^[1][2]

In de jaren 1920 en 1921 werd de Northwestern Miller ingezet op de route Londen-New York. In december 1927 werd het schip verkocht aan de Norddeutscher Lloyd (NDL) uit Bremen en ontving het schip de naam s.s. Augsburg.^[3][4][5]

In december 1927 werd de Northwestern Miller verkocht aan de firma Norddeutscher Lloyd (NDL) uit Bremen, die het schip als s.s. Augsburg in dienst nam. Het schip werd door de firma gebruikt tot het op 24 augustus 1938, onder bevel van gezagvoerder Eberhard Ranitz aankwam in Dairen, Mantsjoerije. Hier werd het schip vanwege de ontwikkelingen in Europa opgelegd. Op 23 februari 1940 werd het verkocht aan de Nederlandse firma Wm. Müller & Co., uit Rotterdam welke het schip wilde inzetten bij de Batavier Lijn onder de naam s.s. Vreeburgh. Door de Duitse inval in Nederland op 10 mei 1940 kon de voor het schip bedoelde bemanning niet meer afreizen naar Mantsjoerije, maar werd naar Nederlands-Indië gezonden. De Augsburg werd nu verkocht aan de Japanse regering die het schip onder de naam s.s. Teiryu Maru in dienst nam en als charter onderbracht bij de Dairen Kisen in Manstjoerije.

De formele verkoop voor de overname van de s.s. Augsburg door de Japanse overheid vond plaats op 5 december 1940. Hierbij werd 370.000 dollar betaald aan de Duitse firma Norddeutscher Lloyd (NDL). Dit ondanks dat het schip formeel al op 23 februari 1940 was verkocht aan de Nederlandse firma Wm. Müller & Co., uit Rotterdam. Mogelijk was die verkoop door de Duitse inval in Nederland teniet gedaan. Op 3 februari 1941 werd het schip ondergebracht als s.s. Teiryu Maru bij de Teikoku Kisen KK uit Tokyo en met roepletters JQQO.^[6][7][8]

Algemeen plan Teiryu Maru Bron: ONI 208-J Japanese Merchant Ship Recognition Manual

Op 22 maart 1941 vertrok het schip vanuit Chinwangtao, China met als bestemming Wakamatsu in Japan. In Japan werd het schip aanvankelijk gereed gemaakt voor het transport van troepen voor het Japanse Keizerlijke Leger.

In december 1941 werd de Teiryu Maru ingedeeld bij de 2e Subdivisie ten behoeve van de invasie bij Davao, Filippijnen. Hiervoor werd het schip overgebracht naar Palau, van waaruit het op 17 december 1941 om 7.00 uur vertrok met haar subdivisie. Om 4.40 uur op 20 december legde de 2e Subdivisie aan op de ankerplaats Tibungko op 15 km ten noordnoordoosten van Davao. Hier werden de troepen ontscheept.

In januari 1942 werd het schip ingezet bij de inval in Nederlands-Indië en dan met name de slag om Tarakan en de inval in Nederlands-Borneo bij Balikpapan. In februari/maart werd dit gevolgd door de invasie van Oost-Java. De rest van het jaar 1942 werd het schip ingezet bij diverse troepentransporten voor de versterking van de Japanse aanwezigheid in de zuidelijke Pacific. Deze inzet werd vervolgd in 1943, waarbij vanaf maart vooral troepentransporten naar Nieuw Guinea en omgeving plaatsvonden. Dit werd naar het einde van 1943 gevolgd door konvooidienst rond de Filippijnen, Maleisië en de Indische archipel. Dit werd voortgezet in 1944, waarbij het schip ook werd ingezet voor het transport van krijgsgevangenen.^{[9][10][11][12][13][14]}

Op 15 juli 1944 vertrok de Teiryu Maru met een konvooi vanuit Sana met bestemming Takao. Het konvooi bestaande uit acht vrachtschepen werd geëscorteerd door de torpedobootjager Kuretake (Dai-4) en de kanonneerboten s.s. Peking Maru (1937) en s.s. Kazan Maru (1926). Op 19 juli bevond het konvooi zich in de Zuid-Chinese Zee, ten zuidwesten van Formosa. Hierbij werd het konvooi gespot door de Amerikaanse onderzeeboot USS Guardfish (SS-217). Om 07.43 uur vuurde de Guardfish vier torpedo's af, waarbij de Teiryu Maru werd geraakt. Rond 07.53 uur brak het schip in twee en zonk. Hierbij kwamen 108 passagiers, 38 bemanningsleden en drie kanonniers om het leven. Hoewel de escorte de USS Guardfish met dieptebommen bestookte kon het schip ontkomen.^[15]

Noten

1. Tyne built ships
2. Jones, 1916, pag. 429
3. Tyne built ships
4. Burrell, 1998, pag. 51, 57
5. Shipbuilding & Shipping Record: A Journal of Shipbuilding, Marine Engineering, Dock, Harbours & Shipping, Volume 29, 1927, pag. 84
6. Bertke, 2012, pag. 170
7. Tyne built ships
8. Schuirmann, 1944, pag. 202
9. Bertke, 2013, pag. 217, 234, 462
10. Bertke, 2014, Vol. 7, pag. 202, 349
11. Smith, 2012, pag. 109, 237-243, 356-358, 388-389
12. Smith, 2016, pag. 91-98, 366-368, 377, 395
13. Bertke, 2009, pag. 64-87
14. Kindell, 2018, pag. 199, 205
15. Silverstone, 2012, pag. 128