Koen Mortier timmert al de nodige jaren aan de weg als filmmaker, maar met de 11-delige documentairereeks ‘Voices of Liberation’ voor Netflix is hij een nieuw pad ingeslagen. Zoals de titel al doet vermoeden vertelt de serie het verhaal van de bevrijding van West-Europa. Dat begint met de voorbereidingen op D-Day en gaat via onder meer de slagen om Normandië, de Schelde , Arnhem en de Ardennen, en ook via bijvoorbeeld het Hürtgenwald en de concentratiekampen, naar het einde van de oorlog in Europa.

Op zichzelf is daar niets nieuws aan; het verhaal van de bevrijding is al vaker in delen en grotere gehelen verteld. En de sub-onderwerpen die Mortier per aflevering heeft gekozen worden ook zeker niet voor het eerst aangestipt. Toch is de serie wel degelijk anders en vernieuwend, en dat zit hem in een aantal aspecten.

Zo wordt elke aflevering door iemand anders gepresenteerd. Het zijn acteurs, zangers, presentatoren en journalisten die met het thema van ‘hun’ aflevering een connectie hadden. Denk aan ouders of grootouders die in een kamp of het verzet zaten, of die meevochten in de oorlog, of van wie de familieleden al dat oorlogsgeweld moesten verduren omdat ze toevallig ergens woonden waar een slag werd uitgevochten. Presentatoren van dienst zijn onder meer de Britse acteur Thomas Brodie-Sangster, zijn Nederlandse collega Géza Weisz en de Vlaamse zanger en presentator Bart Peeters. De meest opmerkelijke link met het verleden is die van degene die de slotepisode aan elkaar praat: Jennifer Teege is de half-Nigeriaanse kleindochter van kampcommandant en oorlogscrimineel Amon Göth, iets waarover zij het treffend getitelde ‘My Grandfather Would Have Shot Me’ schreef, in het Nederlands vertaald als ‘Amon - ik ben de kleindochter van een nazikampbeul’.

Dat elke aflevering door een ander wordt gepresenteerd, heeft voor- en nadelen. Het houdt de kijker bij de les, maar niet iedereen presenteert even goed. Dat komt deels omdat op twee afleveringen na de presentatie in het Engels is, voor de meeste betrokkenen niet de eerste taal. Dat leidt soms tot foutjes in de uitspraak die eigenlijk voorkomen hadden moeten worden. De wisselvalligheid in presenteren draagt er aan bij dat de ene aflevering beter uit de verf komt dan de andere. Bovendien slaan de makers soms een beetje door in de vorm en zien we de presentator in kwestie wel erg vaak in extreme close-up of veelbetekenend in de verte staren.

Het is ook een nadeel dat twee van de elf presentatoren hun werk in het Frans doen, omdat het Engels verder voor een prettige rode draad zorgt. En dat is weer omdat er nog veel meer talen worden gesproken in deze serie, waaronder Nederlands, Vlaams, Russisch, Frans, Pools, Deens en Jiddisch. De ‘voices’ uit de titel zijn die van mensen die de oorlog meemaakten en wat zij erover opschreven. Hun getuigenissen worden in deze serie door ‘gewone’ mensen in de oorspronkelijke taal voorgelezen. Dat is mooi gedaan, ook door de keuze om deze mensen in afgebladderde ruimtes te zetten en ze simpelweg te laten voorlezen, en zorgt voor authenticiteit. De volledige presentatie in het Engels had dan wel voor iets meer gronding gezorgd.

‘Voices of Liberation’ kent een aantal afleveringen die wat meer rond de middelmaat blijven hangen, maar er zijn net zo goed episodes die flink binnenkomen bij de kijker. Alles wat in onze tijd is gefilmd is mooi in beeld gebracht, de beelden uit de oorlog zelf laten vaak weinig aan de verbeelding over (soms zijn ze ronduit schokkend) en de muziek speelt een sterke ondersteunende rol. Mortier houdt de hoofdlijnen goed vast maar durft ook zijpaadjes te bewandelen, bijvoorbeeld door te vertellen hoe het met iemand die in een bepaalde aflevering aan bod komt in het verdere leven verging. En het is tevens verfrissend dat er voor deze serie eens een keer geen blik historici is opengetrokken om het verhaal te vertellen.

Mortiers keuze voor een andere vorm dan we gewend zijn is in zekere zin deels gedwongen, want de groep mensen die nog over de oorlog kan vertellen krimpt snel. Helemaal vrij van fouten en slordigheidjes is ‘Voices of Liberation’ bovendien niet. Toch pakken de gemaakte keuzes in zijn totaliteit goed uit. Mortier valt niet terug op het al genoemde blik historici en heeft daarmee echt iets toegevoegd aan alles wat er al geschreven, gezegd en gedaan is als het om de Tweede Wereldoorlog gaat.