Beechcraft Model 18

In 1940 bestelde de Amerikaanse U.S. Army Air Corps bij de firma Beechcraft een militaire versie van de civiele Beechcraft Model 18. Aanvankelijk werden twee varianten besteld maar al snel werd dit uitgebreid met een aantal andere varianten. Zowel de Model 18 als de militaire C-45 werden voor civiele en militaire doeleinden gebruikt. Van de zo ontstane civiele en militaire varianten werden uiteindelijk meer dan 9.000 toestellen gebouwd voor onder andere de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Canada. Daarnaast gebruikten diverse landen vele varianten van dit type en werden er vele gemodificeerde varianten geproduceerd tussen 1937 en 1970.

Beechcraft C-45G Bron: Larry Westin collection

in 1936 werd door de Beech Aircraft Corporation uit Wichita de Beechcraft Model 18S op de markt gebracht, een klein verkeersvliegtuig voor negen personen. Het was het twaalfde model uit de reeks Beechcraft Model 18 vliegtuigtypen welke voor de civiele markt waren uitgebracht. Tot november 1969 werden meer dan 9.000 toestellen van de Model 18 geproduceerd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden zeker 4.500 militaire toestellen uitgebracht. De veelzijdigheid van het toestel bleek uit het grote aantal verschillende typen dat werd ontwikkeld voor diverse civiele en militaire doeleinden.

De Model 18S zou uiteindelijk model staan voor de militaire variant welke als C-45 Expeditor aan het U.S. Army Air Corps werd geleverd. Ook de U.S. Navy kreeg interesse in het toestel, waar het toestel als Beechcraft JRB werd aangeduid. Een trainingsversie werd geproduceerd als AT-7 en AT-11 voor de legerluchtmacht en SNB voor de marine. Toestellen werden ook geleverd aan Groot-Brittannië en Canada waar ze bekend stonden als Beechcraft Expeditor. Ook Nederland gebruikte dit toestel, onder andere bij opleidingen tijdens de Tweede Wereldoorlog.^[1]

De Beechcraft Model 18 werd eind jaren 1930 ontwikkeld en werd aangedreven door twee motoren, was opgebouwd uit een metalen frame met metalen beplating. Alleen de beweegbare delen werden overtrokken met linnen. Het prototype van de Beechcraft 18 vloog op 15 januari 1937. Aanvankelijk werden de toestellen aangedreven door twee Jacobs L-6 motoren van 330 pk of twee Wright R-760E motoren van 350 pk. Uiteindelijk werden twee Pratt & Whitney R-985 450 pk motoren de standaard.

NC-15810, Model 18 prototype Bron: Public Domain (onbekend)

Tot aan de Tweede Wereldoorlog waren nog maar 29 stuks Model 18 toestellen geleverd aan particuliere maatschappijen. Militaire interesse ontstond toen China zes stuks Model M18R lichte bommenwerpers bestelde. Deze ontwikkeling vestigde militaire interesse op het toestel en zou uiteindelijk leiden tot een groot aantal varianten voor opleiding, militair transport, fotoverkenner, en andere varianten voor zowel de U.S. Army als de U.S. Navy en ook diverse andere landen.^[2]

Eind 1935, volgend op het succesvolle ontwerp van de Beechcraft Model 17, werd bij Beechcraft door ontwerpers Walter Beech en Ted Wells begonnen aan de ontwikkeling van een tweemotorig vliegtuig dat zowel civiele doelen als militaire doelen kon nastreven. De insteek was te komen tot een transportvliegtuig voor personen en goederen. Het prototype met registratie NC 15810, vloog voor het eerst op 15 januari 1937 met testpiloten Homer Rankin en James Peyton.

Prototype Bron: Boston Public Library

De Model 18A werd het eerste productietoestel. Dit type kon twee piloten en zeven tot acht passagiers vervoeren. Aangedreven door twee Wright R-760E-2 motoren werden vier toestellen van dit type gebouwd.^[3]

Uitgerust met twee Jacobs L-5 motoren, ontstond het Model 18B. Ook hiervan werden vier toestellen gebouwd. Uitgerust met ski's of drijvers, ontstond ook hier de variant Model S18B.^[4]

Technische gegevens:

De Model 18D was geschikt voor twee piloten en negen passagiers en werd aangedreven door twee Jacobs L-6 motoren. Van dit type werden twaalf toestellen gebouwd.^[5]

Technische gegevens:

Model 18R werd een variant uitgerust met twee Pratt and Whitney R-985-A1 motoren. Zeven toestellen werden gebouwd, één voor Zweden als ambulancevliegtuig (Model 18R0 en Nationalistisch China bestelde voor een bedrag van 750.000 Amerikaanse dollar, zes toestellen van het type Model M18R, een lichte bommenwerper. De zes bommenwerpers werden gebouwd onder de constructienummers 375 t/m 380.

Technische gegevens:

De Model 18S werd ontworpen voor het vervoeren van negen passagiers en zou gaan dienen als basis voor de militaire Beechcraft C-45C.

Eveneens ontworpen voor negen passagiers ontstond Model B18S. Dit toestel zou model staan voor de militaire variant Beechcraft F-2. De vijf toestellen gebouwd van dit type hadden constructienummers 430 t/m 434.

Ingericht voor achtpassagiers en uitgevoerd met diverse kleinere verbeteringen aan apparatuur en enkele constructiewijzigingen, ontstond Model C18S.

Het Model D18S werd in 1945 geïntroduceerd als eerste naoorlogse variant en was uitgerust voor acht passagiers. Van dit type werden maar liefst 1.035 toestellen gebouwd. Dit type had een startgewicht van 3.970 kg (8.750 lb).

Technische gegevens:

Type:	Beechcraft Model D18S
Taak:	Passagiersvliegtuig
Bemanning:	2
Passagiers:	6
Spanwijdte:	15,14 meter
Vleugeloppervlakte:	? m2
Lengte:	10,70 meter
Hoogte:	2,87 meter
Gewicht:	2.584 kg (5.697 lb) (leeggewicht)  3.967 kg (8.750 lb) (max. gewicht)
Motor:	2x 450 hp (? kW) Pratt & Whitney R-985AN-14B Wasp Junior  2-bladige propeller
Snelheid:	Max. snelheid: 354 km/u  Kruissnelheid: 298 km/u
Bereik:	2.460 km
Plafond:	7.100 meter
Bewapening:	?
Productie:	31

Op 1 januari 1946 werd in Nederland de Rijksluchtvaartschool opgericht. De op Gilze-Rijen gevestigde school kocht kort daarna acht Beechcraft D18S toestellen bestemd voor de vliegopleidingen.

D18S, Rijksluchtvaartschool Bron: Rijksluchtvaartschool

Uitgerust met twee Continental R9-A motoren, ontstond in 1947 een nieuwe variant. Omdat al eerder een, niet geproduceerd Model 18C was voorgesteld met twee Continental motoren, kreeg dit type de aanduiding Model D18C. Er werden 31 toestellen van dit type gebouwd.

Technische gegevens:

Type:	Beechcraft Model D18C
Taak:	Passagiersvliegtuig
Bemanning:	2
Passagiers:	8
Spanwijdte:	? meter
Vleugeloppervlakte:	? m2
Lengte:	? meter
Hoogte:	? meter
Gewicht:	4.100 kg (9.000 lb) (startgewicht)
Motor:	2x 525 hp (391 kW) Continental R9-A  ?-bladige propeller
Snelheid:	Max. snelheid: ? km/u  Kruissnelheid: ? km/u
Bereik:	? km
Plafond:	? meter
Bewapening:	?
Productie:	31

De Beechcraft Model E18S kreeg een 150 mm hogere romp om meer hoofdruimte aan de passagiers te bieden. De uitlevering van Model E18S kon worden aangevangen in 1955. De 403 gebouwde toestellen hadden een startgewicht van 4.200 kg (9.300 lb). Als variant met een startgewicht van 4.400 kg (9.700 lb) werden 57 toestellen van Model E18S-9700 gebouwd.

Model G18S werd een type met een startgewicht van 4.400 kg (9.700 lb), waarvan 155 toestellen werden gebouwd en één toestel met een startgewicht van 4.150 kg (9.150 lb), werd Model G18S-9150, een lichtgewicht variant.

Technische gegevens:

Type:	Beechcraft G18S
Taak:	Passagiersvliegtuig
Bemanning:	2
Passagiers:	?
Spanwijdte:	15,15 meter
Vleugeloppervlakte:	33,51 m2
Lengte:	10,74 meter
Hoogte:	2,95 meter
Gewicht:	2.700 kg (5.950 lb) (leeggewicht)  4.400 kg (9.700 lb) (startgewicht)
Motor:	2x  2-bladige propeller
Snelheid:	Max. snelheid: 345 km/u  Kruissnelheid: ? km/u
Bereik:	2.550 km
Plafond:	6.400 meter
Bewapening:	?
Productie:	155

Alle modellen die na dit model werden uitgebracht en een aantal aangepaste AT-11 toestellen ontvingen eveneens deze hogere romp. Soms werden deze toestellen aangeduid als Super 18.

Definitielijst

lb

Landing Barge (zonder motor en hellingbaan)

De Model H 18 werd de laatste commerciële productievariant. Bij deze in 1963 geïntroduceerde variant kon als optie worden gekozen voor een drievoudige landingsstel met neuswiel. Dit landingsstel was ontwikkeld door Volpar en werd over het algemeen op bestelling bij de productie geïnstalleerd. Van de 149 geproduceerde H18 toestellen ontvingen er 109 een dergelijk landingsstel. Daarnaast werden nog eens 240 toestellen van een eerder type hiermee uitgerust.

In 1970 eindigde de productie van de Model 18 met de levering van de laatste H18 aan Japan Airlines.

Eind jaren 1930 werden elf gemilitariseerde Beechcraft Model C18S toestellen besteld door het U.S. Army Air Corps. De toestellen waren bedoeld als zes persoons transportvliegtuig voor stafofficieren. In deze variant kreeg het toestel de aanduiding Beechcraft C-45. Ze werden allen gebouwd in 1940 met de civiele constructienummers 364 t/m 374 en ontvingen militaire nummering 40-180 t/m 40-190. In 1943 ontving dit type de aanduiding UC-45.^[6][7][8]

In 1941 schafte de USAAF een iets ruimere variant op basis van de C18S aan, welke geschikt was voor acht passagiers. De 20 bestelde toestellen werden aangeduid als C-45A en werden in 1941 gebouwd onder de militaire nummering 41-1861 t/m 41-1880. In 1943 ontving dit type de aanduiding UC-45A.^[9]

C-45A Bron: Aeroplane Photo Supply (APS) Photo No. 492

Het eerste type dat in iets grotere aantallen, 223 stuks, werd besteld was de C-45B. Dit toestel was iets groter dan haar voorgangers en had daardoor ook een hoger startgewicht. In 1943 werd dit type hernoemd tot UC-45B. De toestellen werden in de jaren 1943 - 1944 geproduceerd en ontvingen nummers in de reeks 42-56852 en 43-35446 t/m 43-35667.^[10][11]

Technische gegevens:

Een tweetal Beechcraft Model 18S toestellen werd door de USAAF aangekocht en als C-45C in dienst gesteld. Later werd hun aanduiding gewijzigd in UC-45C.^[12]

Een tweetal AT-7 trainingsvliegtuigen werd door de USAAF in dienst genomen als transportvliegtuig en aangeduid als C-45D, wat later werd gewijzigd in UC-45D. Het waren twee toestellen gehaald uit het AT-7 contract die werden geproduceerd in 2943 onder de nummers 42-56758 en 43-33281.^[13]

Een iets gewijzigde variant van de AT-7 en de AT-7B werd door de USAAF in dienst gesteld als C-45E. De zes toestellen van dit type werden later aangeduid als UC-45E. Ze werden genomen uit een contract voor de AT-7B en geproduceerd in 1942 en 1943 in de nummerreeks 42-43484, 42-43486 en 43-33282 t/m 43-33285.^[14]

Uitgevoerd met een iets langere neuspartij en ingericht voor zeven passagiers, werd de C-45F de meest gebouwde transportvariant met 1.522 toestellen. Het type werd later hernoemd tot UC-45F. De toestellen werden geproduceerd in de jaren 1944 en 1945 in de nummerreeksen 43-35668 t/m 43-35945, 44-47049 t/m 44-47748 en 44-86898 t/m 44-87441^[15]

Begin jaren 1950 werden een 372 stuks AT-7 en AT-11 toestellen voor de USAF verbouwd tot standaard Model D18S toestellen met automatische piloot en Pratt & Whitney R-985-AN-3 motoren.

Een totaal van 96 AT-7 en AT-11 toestellen werden begin jaren 1950 voor de USAF omgebouwd tot de Model D18S standaard. Deze kregen een andere aanduiding dan de Model C-45G omdat ze werden ingezet als opleidingsvliegtuigen.

Begin jaren 1950 werden 432 stuks AT-7 en AT-11 toestellen op dezelfde wijze verbouwd als de C-45G maar dan zonder automatische piloot en met Pratt & Whitney R-985-AN-14B motoren.

Technische gegevens:

Een onbekend aantal AT-7 en AT-11 toestellen werd begin jaren 1950 volgens dezelfde specificaties als de C-45H verbouwd tot opleidingsvliegtuig.

In 1962 werden alle nog in gebruik zijnde U.S. Navy Beechcraft SNB-5P fotoverkenner-opleidingsvliegtuigen hernoemd tot RC-45J.^[16]

In hetzelfde jaar 1962, werden de U.S. Navy Beechcraft SNB-5 toestellen hernoemd tot Beechcraft TC-45J.^[17]

Op een zeker moment werden alle nog in gebruik zijnde RC-45J en TC-45J toestellen hernoemd tot Beechcraft UC-45J.^[18]

De eerste trainingsversie van de C-45 werd de AT-7 Navigator. Het toestel was gebaseerd op de C18S en was uitgerust met een astrodome en positie voor drie leerlingen. Aangedreven door twee 450 pk Pratt & Whitney R-985-25 motoren, werden 577 toestellen van dit type gebouwd. Deze toestellen werden in de jaren 1941 t/m 1943 gebouwd in de nummerreeksen 41-1143 t/m 41-1209, 41-21042 t/m 41-21155, 42-2415 t/m 42-2513, 42-43461 t/m/ 42-43477, 42-43488 t/m 42-43510, 42-56703 t/m 42-56784, 42-56786 t/m 42-56851, 43-33265 t/m 43-33280 en 43-33286 t/m 43-33378. In 1948 werd dit type hernoemd tot T-7. Zeven toestellen werden als AT-7A gebouwd en waren uitgerust met drijvers. Deze in 1941 en 1942 geproduceerde toestellen vielen in de nummers 41-21157 t/m 41-21161 en 42-53522. Speciaal voor opleidingen onder winterse condities werden negen toestellen als AT-7B uitgerust. Deze toestellen hadden de nummers 42-2414, 42-43478 t/m 42-43483, 42-43485 en 42-43487. Aangedreven door twee R-985-AN3 motoren, ontstonden 549 toestellen van het type AT-7C. Deze toestellen werden in 1943 en 1944 geproduceerd onder de nummers 43-33379 t/m 43-33664, 43-49963 t/m 43-50223, 43-52226 en 43-52227.^[19]

AT-7 Bron: Public Domain (onbekend)

De Nederlandse Luchtmacht ontving na de Tweede Wereldoorlog een aantal van 28 voormalige Amerikaanse AT-7 toestellen, Nederlandse serienummers G-1 t/m G-28. Aanvankelijk werden deze toestellen ingezet bij de Aanvullende VliegOpleiding Tweemotorigen (AVOT) maar gingen later over naar de Transport VliegAfdeling (TransVA) en het opvolgende No. 334 Squadron. De toestellen werden gebruikt tussen 1950 en 1959, waarna ze terug gingen naar de USAF. In de Nederlandse Koninklijke Luchtmacht werd dit type aangeduid als Beech T-7.

Uitgevoerd met een doorzichtige neuspartij, werd de AT-11 Kansan, met 1.584 toestellen de meest geproduceerde variant van de C-45, als trainer voor bommenwerper personeel. De eerste uitvoering was uitgerust met één 7,63 mm (.30 cal) machinegeweer, latere varianten met twee of drie. Aanvankelijk aangebracht in een door Beechcraft zelf ontwikkelde geschutskoepel op de rug, later een Crocker Wheeler geschutskoepel. Van een iets gewijzigde variant, de AT-11A, een navigatietrainer, werden 36 toestellen uit het AT-11 bestand verbouwd voor dit doel. De van 1942 tot en met 1944 gebouwde toestellen kregen de registratienummers 41-9437 t/m 41-9586, 41-27332 t/m 41-27681, 42-36826 t/m 42-37713, 43-10318 t/m 43-10489, A-1 t/m A-24 (ML-KNIL Constructienummers 3057 t/m 3080). Vanaf 1948 werd het type aangeduid met T-11.^[20]

Van Het AT-11 type waren 24 toestellen toestellen voor aanvang van de Tweede Wereldoorlog besteld door Nederland voor gebruik in Nederlands-Indië, maar werden door de ontwikkelingen in beheer genomen door de USAAF en vervolgens ter beschikking gesteld van de Royal Netherlands Military Flying School te Jackson, Mississippi. Deze toestellen werden geregistreerd als A-1 ten met A-24. Tweeëntwintig van deze toestellen kregen naast de KNIL aanduiding een Amerikaanse aanduiding 42-3057 t/m 42-3066 en 42-3069 t/m 42-3080.De toestellen deden dienst in 1942 en 1943. In 1944 gingen ze terug naar de USAAF en ontvingen registraties 44-72005 t/m 44-72026.

Als Beechcraft F-2, werden veertien toestellen afgeleverd als fotoverkenner. Deze werden gebouwd in de varianten F-2, F-2A en F-2B. De toestellen werden geproduceerd in 1939 en 1940 onder de serienummers 39-142 t/m 39-155. Later ontvingen de toestellen de nummers 40-682 t/m 40-695 (constructienummers 340-353). Vanaf 1948 werden de nog in gebruik zijnde toestellen allen gerangschikt als Beechcraft RC-45A.

Een speciaal type werd ingericht voor het besturen van drone's en werd aangeduid als Beechcraft CQ-3 en later als DC-45F

De US Navy besteld eveneens een aantal Beechcraft C-45 toestellen. Ruwweg konden twee typen worden onderscheiden, de JRB maritieme verkenner en de SNB maritieme trainer.^[21]

De 377 maritieme verkenners waren verdeeld over vier typen, de JRB-1 (11 stuks), JRB-2 (15 stuks), JRB-3 (23 stuks) en JRB-4 (328 stuks) De JRB-1 was gebaseerd op de C18S en was zodanig geconstrueerd dat het zicht verbeterde. Het eerste toestel van het JRB-1 type werd verkregen door de aanschaf van het laatste civiele Model 18 toestel, BuNo 09771, welke werd geproduceerd voordat de productie volledig overschakelde op militaire productie. Dit was een speciale fotoverkenner. Als licht transportvliegtuig werd, eveneens uit de C18S, de JRB-2 ontwikkeld. Een aantal JRB-2's werden ontwikkeld uit de JRB-1 of kwamen uit de USAAF als C-45A. Gebaseerd op de C-45B, en sommige zelfs verbouwde C-45B's, werden bij de US Navy de JRB-3 als fotoverkenner. Als JRB-4 kocht de US Navy 328 UC-45F toestellen van de USAAF. Uiteindelijk werden diverse JRB typen nog vernieuwd en gemoderniseerd als JRB-6.^[22]

JRB-1 Bron: Public Domain (onbekend)

De marine SNB-1 was vergelijkbaar met de AT-11, Er werden voor de US Navy 10 toestellen van dit type gebouwd. Als navigatietrainer ontstond de SNB-2, vergelijkbaar met de AT-7. Hier werden 299 toestellen van gebouwd. Als SNB-2C werden 375 toestellen vergelijkbaar met de AT-7C geproduceerd.

Ook van de SNB's werden diverse toestellen verbouwd dan wel gemoderniseerd. De SNB-2H was een ambulance uitvoering en de SNB-2P een fotoverkenner/trainer. Als SNB-3Q werd een trainer ontwikkeld voor elektronische verstoringen. Gemoderniseerde SNB en JRB toestellen werden verbouwd tot SNB-5, terwijl diverse SNB-2P toestellen werden gemoderniseerd tot SNB-2P

SNB-5 Bron: UWF University Archives and West Florida History Center

Technische gegevens:

Van de C-45B werden een aantal toestellen geleverd als Lend-Lease aan de Royal Air Force, waar ze als Beechcraft Expeditor Mk. I of ook wel Beechcraft Expeditor I werden aangeduid.

Als Beechcraft Expeditor II werden een reeks C-45F toestellen als Lend-Lease geleverd aan de Royal Air Force en de Royal Canadian Air Force.

De No. 6 (Dutch) Communication Flight gebruikte tijdens haar dienst bij de Royal Air Force (RAF) drie toestellen van de Expeditor I of II.

Specifiek voor de RCAF werden volgend Lend-Lease een aantal B-45F toestellen geleverd als Beechcraft Expeditor III.

Expeditor III, Royal Canadian Air Force Bron: RCAF Photo

Na de Tweede Wereldoorlog gebruikte de RCAF een aantal typen gemodificeerde toestellen die allen werden aangeduid als Beechcraft Expeditor 3. Bekend zijn varianten als navigatietrainer (3N), gecombineerde navigatietrainer/transporter (3NM), tot transportvliegtuig omgebouwde trainers (3NMT), transportvliegtuigen die ook als trainer konden worden gebruikt (3TM) en een aantal voor Project WPB6 gebruikte toestellen (3TMSpecial). Alle nog overgebleven toestellen bij de Canadese strijdkrachten, kregen in 1968 de aanduiding Beechcraft CT-128 Expeditor.

Wereldwijd werden vele Beechcraft 18 toestellen verbouwd, omgebouwd en soms volledig nieuw opgebouwd met gebruikmaking van modernere technieken en turboprop motoren. De Conrad 9800 was een conversie met een enkele voorruit, terwijl Dumod de Dumod I en de Dumod Liner ontwikkelde met vooral moderner interieur voor de passagiers. Hamilton ontwikkelde maar liefst zes versies (HA-1, Little Liner, Westwind, Westwind II STD, Westwind III en Westwind IV) met diverse verbeteringen waaronder turboprop motoren (Westwind). De PacAero Tradewind was een conversie met een enkele staart en de Rausch Star 250 was een conversie met een drievoudig landingsstel. De SFERMA-Beechcraft PD.18S was een turboprop conversie terwijl de firma Volpar conversie maakte met drievoudig landingsstel en later in combinatie met turboprop motoren.

Zowel civiele als militaire varianten werden tijdens en na de Tweede Wereldoorlog door vele luchtvaartmaatschappijen en diverse militaire diensten gebruikt en diverse conversies en gemoderniseerde toestellen worden tot op de dag van vandaag gebruikt.

een groot aantal historische varianten werd bewaard en zijn wereldwijd in vele musea te bewonderen. Zo bezit de Dutch Dakota Association een vliegwaardige Beechcraft Expeditor 3N, in 1952 gebouwd voor de Canadezen welke als Beechcraft D18S (PH-KHV) met registratienummer G-29 in kleuren van de Koninklijke Luchtmacht vliegend wordt gehouden.

Noten

1. Klaauw, 1977, pag. 14-15
2. Swanborough, 1976, pag. 41-42
3. Pelletier 1995, pag. 68
4. Pelletier 1995, pag. 68
5. Pelletier 1995, pag. 68
6. Klaauw, 1977, pag. 14
7. Current, 1995, pag. 7
8. Donald, 1995, pag. 7
9. Klaauw, 1977, pag. 14
10. Klaauw, 1977, pag. 14
11. Swanborough, 1976, pag. 36
12. Klaauw, 1977, pag. 14
13. Klaauw, 1977, pag. 14
14. Klaauw, 1977, pag. 14
15. Klaauw, 1977, pag. 14
16. Swanborough, 1976, pag. 43
17. Swanborough, 1976, pag. 43
18. Swanborough, 1976, pag. 43
19. Klaauw, 1977, pag. 14
20. Klaauw, 1977, pag. 14
21. Klaauw, 1977, pag. 14
22. Klaauw, 1977, pag. 14