Duitse Onderzeeboot U 4 (1935)

De Type IIa U-boot U 4 werd in 1935 in gebruik genomen en bijna de gehele loopbaan als opleidingsschip gebruikt. De U 4 was verantwoordelijk voor het tot zinken brengen van de Britse onderzeeër HMS Thistle (N24) op 12 april 1940. Het schip werd in augustus 1944 buiten dienst gesteld en in maart 1945 door Sovjet troepen buitgemaakt. Waarschijnlijk werd het schip door de Sovjets afgezonken.

De U 4 werd op 2 februari 1935 besteld en op 11 februari 1935 werd de kiel gelegd als bouwnummer 239 aan de werf van Deutsche Werke AG., Kiel. Op 17 augustus 1935 werd het schip afgeleverd. Het schip werd in dienst gesteld onder bevel van Kapitänleutnant Hannes Weingärtner.

De U 4 was het vierde schip van zes schepen uit de groep van de Type IIa U-boot. Het was een klein schip van 40 meter lengte en ontworpen voor operaties in kustwateren en ondiepe zeeën. Met een waterverplaatsing van 254 ton boven en 303 ton onder water, konden de twee MWM RS 127 S diesel motoren een snelheid genereren 13 knopen (24,08 km/u) boven water. Voor onderwatervaart waren twee Siemens-Suikert PG VV 322/36 elektromotoren aanwezig die een snelheid van 6,9 knopen (12,98 km/u) konden genereren. Tot september 1939 diende de U 4 als opleidingsboot bij het Schulverband der Unterseebootsschule. In november 1937 werd deze eenheid omgevormd tot de Unterseebootsschulflottille en was gestationeerd in Kiel/Neustadt.^[1]

Tijdens de Tweede Wereldoorlog voerde U 4 vier operationele patrouilles en bracht vier schepen tot zinken.^[2]

Tijdens de Duitse inval in Polen werd de U 4 operationeel ingezet. Op 4 september 1939 vertrok het schip uit Wilhelmshaven, waar het op 14 september weer binnenliep. Tijdens deze eerste oorlogspatrouille werden geen bijzonderheden gemeld.

Op 19 september vertrok de U 4 uit Wilhelmshaven voor haar tweede operationele patrouille op de Noordzee ten zuiden van Noorwegen. Tijdens deze patrouille werden totaal twintig schepen gecontroleerd. Op 23 september enterde de bemanning het Zweedse vrachtschip s.s. Martti Ragnar (1903) (2.260 BRT) waarna het schip met drie springladingen tot zinken werd gebracht. Dezelfde dag werd ook de Finse s.s. Walma (1908) (1.361 BRT) geënterd en met springladingen tot zinken gebracht. De volgende dag, 24 september werd de Zweedse s.s. Gertrude Bratt (1927) (1.510 BRT) met een torpedo tot zinken gebracht. De u 4 beëindigde deze patrouille op 29 september 1939 in Kiel.

De derde oorlogspatrouille werd op 16 maart 1940 vanuit Kiel, samen met de U 4 aangevangen. Na het innemen van munitie en voorraden in Wilhelmshaven werden patrouilles uitgevoerd langs de Deense en zuid Noorse kusten. Zonder enige bijzonderheden liep het schip op 29 maart 1940 weer binnen in Wilhelmshaven.

De vierde en laatste oorlogspatrouille werd aangevangen op 4 april 1940 en vond plaats ten behoeve van Operatie Weser (Weserübung). U 4 patrouilleerde hierbij, samen met U 1 als onderdeel van de U-Boot Gruppe 4, langs de kust van zuid Noorwegen. Op 10 april bracht de U 4 met een torpedo de Britse onderzeeboot HMS Thistle (N24), waarbij alle 53 opvarenden van de Thistle om het leven kwamen. De U 4 liep op 14 april 1940 weer te Wilhelmshaven binnen.^[3][4]

Na de inzet bij de Noorse kusten volgde wederom inzet als opleidingsschip met thuishaven Neustadt. Op 1 juli 1942 werd de thuishaven van de opleidingseenheid verplaatst naar Pillau en werd de eenheid omgevormd tot 21. Unterseebootsflottille. Op 1 augustus 1944 werd U 4 te Gotenhafen buiten dienst genomen. De opgelegde U 4 werd hier op 29 maart 1945 door Sovjet troepen buitgemaakt en waarschijnlijk kort na het einde van de Tweede Wereldoorlog afgezonken.

Noten

1. Gröner, 1990, pag. 39-40
2. Taylor, 2011, pag. 20-21
3. Taylor, 2011, pag. 20-21
4. Beck, 2020, pag. 23