Léo Major

Léo Major werd op 23 januari 1921 geboren in New Bedford, Massachusetts, U.S.A.. Hoewel hij in Amerika werd geboren, had Léo twee Frans-Canadese ouders, Achille Major en Amanda Sévigny. Zijn vader werkte bij de Canadian National, een spoorwegmaatschappij en was tijdelijk tewerkgesteld in Amerika. In september 1921 ging het gezin terug naar Montreal in Quebec waar Léo zijn jeugd zou doorbrengen. Léo had in totaal 12 broers en zussen en werd voornamelijk opgevoed door zijn moeder omdat zijn vader de meeste tijd weg was voor zijn werk. Echter, wanneer Achille thuiskwam zou Léo zijn woede ondervinden wanneer zijn vader hem sloeg vanwege zijn slechte gedrag tijdens zijn afwezigheid. Zijn vader, destijds Katholiek, bekeerde zich tot het Protestantisme en stuurde Léo naar een Engelse school.

Léo Major op een ongdateerde familiefoto. Bron: Defining Moments Canada

Op de leeftijd van 14 jaar ging Léo het huis uit en woonde bij zijn oom en tante om de relatie met zijn vader te verbreken. Drie jaar later zou Léo aan het werk gaan als constructiewerker op het centraal station van Montreal. Zijn baas erkende al snel Léo's werk en ijver. De tiener was inderdaad moedig en was niet bang voor gevaarlijk werk en taken. Hij zou tot aan zijn verloving vaak van baan wisselen.

Militaire loopbaan

Op 10 september 1939 verklaarde Canada de oorlog aan Duitsland en voegde zich bij het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk in het conflict. Ongeveer een jaar later, in juni 1940, nam Léo vanwege zijn voorliefde voor risico en gevaar dienst in het Canadese leger. Hij was toen 19 en ondanks zijn kleine postuur — 1,7 meter en 60 kilo — toonde hij zijn moed door vele mensen te redden uit de woeste wateren van de St. Laurent rivier en door te gaan boksen.

Léo nam dienst bij het Regiment de la Chaudière, een Frans-Canadese eenheid en ging naar de militaire basis Valcartier bij Quebec voor zijn militaire training. Hij liep helaas een longontsteking op die hem 49 dagen in het ziekenhuis deed belanden om 'de mooie benen van de zusters te bekijken.', zo schreef hij in zijn biografie. Hij zou tot 22 september in Valcartier blijven waarna hij met het regiment overgeplaatst werd naar Sussex, New Brunswick om zijn militaire training te voltooien. Een jaar later, in juli 1941 ging het regiment aan boord van het ss Strathmore, een Canadees vrachtschip van de Oriental Steam Navigation Company om zich bij de rest van het regiment in Schotland te voegen.

De Chaudières en Léo zouden drie jaar in Schotland blijven, voortdurend in training en wachtend op inzet. In die tijd zou de jong volwassene zich specialiseren in het scherpschieten en verkenningen. Zijn kennis van het Engels maakten hem tot de ideale kandidaat om de verbindingen binnen het regiment te onderhouden. Hij werd voorgedragen voor promotie tot sergeant maar wees het aanbod af want: 'de sergeant doet het werk van de officier maar zonder waardering.' Tijdens zijn verblijf in Schotland raakte Léo bevriend met een andere soldaat, Wilfrid Arsenault, een Frans-Canadees uit Montreal.

Een Rambo uit Quebec met één oog trekt de aandacht in Canada. Bron: Historisch Centrum Overijssel Zwolle

Een held wordt geboren

Op 6 juni begonnen voor de Geallieerde troepen de landingen in Normandië. Léo, als verkenner en het Regiment de la Chaudière landde op Juno Beach met de rest van de Canadese troepen. Een regiment Engels-Canadezen, het Queen's Own Rifles of Canada kwam op het strand vast te zitten. Léo was met andere soldaten in staat een Duitse bunker met een Bangalore torpedo op te blazen en maakten 12 gevangenen. Later in zijn leven vroeg zijn zoon hem of hij niet bang was geweest en hij antwoordde: 'Nee, ik was te druk bezig op Duitsers te schieten.'

Later die dag werd Léo met een andere verkenner op patrouille gestuurd. Ze zagen al snel een Duits halfrups voertuig met drie soldaten erin. Léo en zijn kameraad vielen de wagen aan, verwondden de chauffeur en doodden een andere soldaat. De veroverde wagen bevatte veel geheime codes die door de Duitsers werden gebruikt. Later die dag werd Léo nog een keer op verkenning gestuurd en hij raakte in gevecht met een Duitse patrouille. Tijdens het gevecht werd zijn linkeroog door een granaaatscherf beschadigd maar hij haalde zijn officieren over hem te laten blijven en hij zou een ooglapje gaan dragen.

Léo's belangrijkste acties zouden echter plaatsvinden tijdens de bevrijding van Nederland waar het Canadian First Army heen zou worden gestuurd. Tijdens de slag om de Schelde, herfst 1944, maakte Léo eigenhandig 93 gevangenen. Enkele maanden later, tijdens de slag om de Rijn, zat Léo in een voertuig dat op een mijn reed. Door de explosie werd hij uit het voertuig geslingerd waardoor hij twee enkels brak en letsel aan zijn rug opliep. Hij werd naar een Geallieerd hospitaal in de buurt gestuurd. Net als de andere gewonden zou Léo naar Canada worden gerepatrieërd maar hij weigerde en na zijn herstel voegde hij zich weer bij de Chaudières.

De bevrijding van Zwolle

Hij voerde op 13 april 1945 zijn meest spectaculaire actie uit tijdens de bevrijding van Zwolle, een belangrijke stad in Nederland met 50.000 inwoners. Alvorens aan te vallen wilde het Canadese hoofdkwartier een idee hebben van de omvang van de bezettingstroepen in de stad en omgeving. Léo en zijn beste vriend Wilfrid meldden zich als vrijwilliger voor deze gevaarlijke verkenningsmissie. De twee soldaten verlieten het kamp om ongeveer 21:30 en gingen in de richting Zwolle. Terwijl ze door de stad liepen, stuitten ze op een wachtpost, ze doodden de Duitsers en verborgen zich, wachtend op versterking die nooit zou komen. Om ongeveer 23:00 uur verlieten de twee hun schuilplaats en staken de spoorlijn over. Helaas werden ze door een Duitse patrouille ontdekt en er ontstond een vuurgevecht. Ze probeerden de patrouille te ontwijken maar Wilfrid werd neergeschoten en stierf ter plaatse. Léo was de patrouille nu kwijt geraakt en besloot zijn missie voort te zetten om zijn vriend te wreken. Gewapend met twee Sten guns en een aantal handgranaten ging Léo om ongeveer 01:00 de stad in.

Canadese troepen trekken Zwolle binnen. Bron: Donald I. Grant / Canada. Dept. of National Defence / Library and Archives Canada

Toen hij de stad binnenkwam nam hij een Duitse officier gevangen en zei tegen hem dat Canadese troepen de stad hadden omsingeld. Daarna liet hij de officier vrij in de hoop dat hij de andere Duitsers kon overhalen de stad te verlaten. Gedurende de nacht rende Léo rond, loste schoten en gooide met granaten waarmee hij vele gebouwern en voertuigen in brand stak en zelfs het kantoor van de Gestapo binnenviel waar hij vier van de acht generaals doodde. Bang gemaakt en in de veronderstelling dat er een heel bataljon commando's in de stad was, vluchtte het hele Duitse garnizoen in paniek de stad uit.

Toen de zon opkwam maakte Léo contact met leden van de plaatselijke ondergrondse om ze te vertellen dat de stad nu was bevrijd van het Duitse leger. Léo droeg het lichaam van Wilfrid terug naar het kamp en vertelde het nieuws aan de rest van het verbaasde regiment.

Na de Tweede Wereldoorlog

Voor zijn prestaties zou Léo worden onderscheiden met de Distinguished Conduct Medal, de hoogste Canadese onderscheiding destijds. Zijn militaire loopbaan was echter nog niet voorbij; hij bleef vechten tijdens WO 2. In 1950 brak de oorlog in Korea uit en Canada, lid van de U.N.O. stuurde troepen om de Communisten en de Chinezen te bestrijden. Léo, inmiddels bevorderd tot Corporal, zou het commando krijgen over een eenheid verkenners, het 22ste regiment dat ook bekend stond als de 'Van Doos'. Léo onderscheidde zich weer tijdens de gevechten om Heuvel 355 en zou daardoor nog een DCM krijgen; in twee verschillende oorlogen, een uniek feit in de geschiedenis van Canada en de derde in de geschiedenis van het Britse Gemenebest.

Léo nam na de Koreaanse oorlog ontslag uit de dienst en reisde vaak naar Nederland en Zwolle. In 2005 werd hij uitgeroepen tot ereburger van de stad en er werd een straat naar hem vernoemd, de Léo Majorlaan.

Léo terug in Zwolle in 2005. Bron: Dutch Letters

Léo stierf aan botkanker in Longueil, Quebec op 12 oktober 2008. Na zijn dood werden er veel documentaires gemaakt en biografieën geschreven en op 8 mei 2020 bracht de Canadese post een Léo Major herdenkingszegel uit vanwege de 75ste verjaardag van de overwinning in Europa. Léo zal wegens zijn moed en fatsoen blijven voortleven als een van de grootste helden van Canada.