Deze uitgave is onderdeel van de 75-jarige herdenking van de bevrijding van kamp Breendonk in België. Dit voormalige fort, gebouwd als verdediginsgordel van Antwerpen in de periode 1906-1913, werd door het naziregime gebruikt als doorvoerkamp voor Joden en verzetslieden richting concentratiekampen. Zoals de auteur aangeeft is het een kroniek. Echter, in België is kamp Breendonk nog verre van vergeten. Dit door de wrede geschiedenis die er plaatsvond, alsook doordat het sinds 1947 werd erkend als Nationaal Gedenkteken. Wie over de A12 richting Antwerpen rijdt, komt de prikkeldraadomheining met typische wachttoren tegen met daarachter het fort Breendonk. De grijze betonnen structuur van het fort onthult weinig van het zwarte verleden uit de Tweede Wereldoorlog.

De publicatie is naast de proloog en epiloog opgedeeld in vijf grote hoofdstukken. Elk hoofdstuk staat garant voor een oorlogsjaar in het verhaal van kamp Breendonk. Op een vertellende wijze, zonder zich schuldig te maken aan persoonlijke inkleuring van het verhaal, brengt Jos Vander Velpen de lezer terug in de tijd. Vander Velpen is in het dagelijkse leven advocaat en voormalig voorzitter van de Liga voor Mensenrechten en schreef eerder reeds zes boeken. Vanaf het prille begin, met de aankomst van kampcommandant Stürmbannführer Philipp Schmitt, krijgen we een beeld van hoe de nazitroepen, voornamelijk de SS, hierbij een grote rol speelden in de gruwelen die het kamp gedurende de oorlogsjaren zou kennen. Stille getuige hiervan is de folterkamer in het fort. Je hoeft geen voorkennis te hebben om dit boek en het verhaal te kunnen begrijpen.

Zowel plaatselijke gebeurtenissen als de verhalen van kampgevangenen, al dan niet op basis van hun persoonlijk dagboek, komen aan bod. Telkens weer slaagt de auteur erin om je mee te zuigen in het verhaal. Door het boek heen wordt op subtiele manier een foto of pentekening in zwart-wit getoond om dit alles nog eens te illustreren. Omdat de meeste foto’s van die periode kleurloos zijn, typeert dit nog meer het thema van het boek dat allesbehalve een kleurrijk verhaal te vertellen heeft.

Zoals eerder aangegeven, wordt de lezer mee in de tijd gezogen, vanaf 1940 tot en met het ‘Proces van Mechelen’. Tijdens dit naoorlogse proces stonden verschillende kampbewakers terecht voor hun gruweldaden in het kamp Breendonk. Door de hoofdstukken heen worden expliciete beschrijvingen van de slechte levensstandaarden, geweldplegingen, etc. niet geschuwd, dit om een correct beeld weer te kunnen geven. Ongeveer 300 mensen lieten het leven in kamp Breendonk, waarbij folteringen de voornaamste doodsoorzaak waren. Echter, dit maakt het boek niet zwaarder om te lezen. Door de vertellende manier ben je voor je het weet alweer enkele bladzijden verder in het boek. Bizar om deze uitdrukking bij een onderwerp als dit te gebruiken, maar het boek leest als een trein.

Wie dit boek leest, krijgt op een neutrale manier een beeld van het leven in kamp Breendonk. Bekende feiten worden dieper belicht waardoor je als lezer een nog beter zicht krijgt op wat er zich in kamp Breendonk afspeelde. Je hoefde niet per se van Joodse afkomst te zijn om in kamp Breendonk terecht te komen, het verdacht worden van verzetsdaden of het weigeren van Duitse bevelen waren ook redenen om hier te komen. Onmiskenbaar komt bij de lezer het besef, voor zover dit er nog niet mocht zijn, dat de wreedheden die in kamp Breendonk plaatsvonden voor altijd een zwarte bladzijde in de geschiedenis zullen blijven.

Het boek, uitgegeven door EPO, is een aanrader voor wie zijn of haar boekenkast wil aanvullen met een titel over dit onderdeel van de Duitse bezetting van België, alsook voor diegene die op een vlotte manier over iets anders wil lezen dan over de bekende veldslagen uit de Tweede Wereldoorlog.