Ongrijpbaar. Dat is het overheersende beeld van Otto Skorzeny na het lezen van de biografie ‘Otto Skorzeny – Hitlers favoriete commando’ van de Engelse auteur Stuart Smith. Echt duidelijke informatie over de auteur is er overigens niet voorhanden. Uitgever Omniboek houdt het er op de eigen website maar op dat Smith jarenlang onderzoek deed naar de waarheid over Skorzeny’s levensloop en een snel rondje Googlen levert al niet veel meer persoonlijke gegevens op. Alles wijst erop dat dit het eerste boek is van Smith, maar het is best ergerlijk dat er verder helemaal niets over hem wordt gemeld, want zulke informatie zegt ook iets over de status van een uitgave.

Dat Smith jarenlang onderzoek deed naar zijn hoofdpersoon is ook wat er op de achterflap van het boek staat. Die tekst laat verder wel wat te wensen over. Zo komt in het boek aan bod dat de fanatieke nazi Skorzeny op enig moment samenwerkte met de Israëlische Mossad. Dat klinkt erg onwaarschijnlijk, maar het was een kwestie van het doel dat de middelen heiligde, voor beide partijen. Het is dan best een beetje misleidend om achterop het boek te melden dat Skorzeny geheim agent voor de Mossad was. Dat impliceert iets dat er niet was.

En zo staat er ook op de achterflap dat de werkwijze van Skorzeny als commando-leider de aanpak van speciale operaties nadien heeft beďnvloed – "zoals bleek tijdens de eliminatie van Osama Bin Laden in 2011 door US Navy SEALs." Prima om dat zo te zeggen, maar in het boek staat verder niets over de invloed van Skorzeny op ‘special operations’ en commando’s in de decennia sinds de Tweede Wereldoorlog. Misleidend is de verwijzing naar de operatie uit 2011 daarom wel degelijk.

Het jarenlange onderzoek dat de auteur deed naar Skorzeny heeft tot een stortvloed aan informatie en details geleid. Als lezer duizelt het je af en toe met al die namen, functies, onderdelen en dwarsverbanden die achter elkaar voorbijkomen. Het is goed dat Skorzeny op het eind door Smith in enkele pagina’s wordt ‘samengevat’, maar je zou willen dat die duiding wat vaker op zo’n manier was toegepast. Het ontbreekt in zekere zin aan wat rustpuntjes waar de lezer even op adem kan komen.

Skorzeny was al niet de jongste meer toen de oorlog begon en leek lange tijd veroordeeld tot een rol in de marge. Op enig moment werd de SS’er aangesteld als commandant van de speciale eenheden van de Duitsers. Niet veel later maakte hij naam als de man die Benito Mussolini 1943 bevrijdde uit zijn gevangenschap, iets waardoor hij bij Adolf Hitler geen kwaad meer kon doen.

Die bevrijding van Mussolini zegt overigens veel over de persoon die Otto Skorzeny moet zijn geweest. Hij nam tijdens die actie diverse beslissingen die ingingen tegen de afspraken, maar het pakte (voor hem) wel goed uit. Vervolgens zou Mussolini in een klein vliegtuig met alleen ruimte voor de piloot en één passagier worden afgevoerd. Maar Skorzeny zag zijn moment van glorie voor zich en hij wurmde zijn boomlange lijf achter de stoel van Mussolini. Een levensgevaarlijke en idiote actie die op de een of andere manier niet in de dood voor alle betrokkenen eindigde, en daardoor juist de mythe van Otto Skorzeny ten goede kwam.

En dat laatste was, getuige het boek van Stuart Smith, ook heel belangrijk voor de man achter de mythe zelf. Je krijgt toch het idee van een zeer apart en complex figuur, iemand die vaak ogenschijnlijk maar wat deed en enorme tekortkomingen had voor het werk dat hij eigenlijk moest doen. Hij wist dan wel weer de juiste mensen aan zich te binden om dat te compenseren en zijn mannen waren zeer loyaal aan hem, wat toch ook iets zegt over wat hij als leider kon en deed. Maar zelfverheerlijking was hem niet vreemd en daarbij mocht de waarheid best wat geweld worden aangedaan.

Uit deze biografie komt het beeld naar voren van een opportunist met een groot talent voor op de juiste tijd op de juiste plaats zijn. Een overtuigde nazi die bij de allerhoogste nazi in de gunst wist te komen, die door sommigen op een voetstuk werd gezet en door veel anderen werd veracht en gehaat – ook door mensen in de eigen gelederen. In dit boek komen alle operaties aan bod waarbij Skorzeny betrokken was en zijn rol daarin wordt uitgebreid beschreven. Toch blijf je als lezer achter met een wat onbestemd gevoel, met ergens in het achterhoofd onbeantwoorde vragen over wie Otto Skorzeny nou precies was, wat hij heeft gedaan en waarmee hij is weggekomen. Maar met een zo ongrijpbare en complexe hoofdpersoon is dat grillige beeld ergens ook wel weer toepasselijk.