TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Slag om de Elle, 12 juni 1944

    "En nu, op 11 juni 1944, was ik alleen met twee andere soldaten van een andere compagnie. Met weinig munitie, afgesneden en geen idee wat te doen. We slopen als katten van de ene naar de andere plek, in de hoop op onze eigen linies te stuiten, of in ieder geval op andere Duitsers met een duidelijke leider. Verdwaalde schoten, pech, of de wil van God, ik zal de reden nooit weten, maar tegen het vallen van de avond waren de anderen dood. Ik lag boven op een redelijk grote heg, opgerold met mijn machinegeweer, wachtend op wat komen ging. Uiteindelijk viel ik in slaap..." Obergrenadier Martin Eichenseer van het Grenadier Regiment 916 over de slag om de Elle.

    Inleiding
    Op D-Day, 6 juni 1944 was de Amerikaanse 29th Infantry Division op Omaha Beach aan land gegaan. De divisie bestond uit de 115th, 116th en 175th Infantry Regiments. De 116th ging als eerste aan land, gevolgd door de 115th vanaf 10:30. De 175th Infantery Regiment kwam pas de volgende dag, op 7 juni, aan land.

    Oprukkend naar Saint-Lô doemde op 11 juni de rivier de Elle op. De Amerikaanse militair-historicus Joseph Balkoski geeft in zijn boek aan dat het dan op de kaarten wel een rivier genoemd werd, maar dat het meer een beekje was dan een grote rivier. "Een soldaat kan er bijna overheen springen zonder dat zijn voeten nat zouden worden." Op deze 11de juni was de 116th al een aantal dagen aan het rusten en op sterkte aan het komen van alle verliezen van D-Day zelf. Voor de 115th was het de eerste rustdag in Normandië. Het front lag tegen de Elle aan, beide eenheden lagen aan de huidige D66, tussen Sainte-Marguerite-d'Elle en La Blanchinière.

    General Leonard T. Gerow, commandant van het Amerikaanse V Corps, stuurde tegen de avond van 11 juni zijn Field Order No. 3 naar zijn ondergeschikten. Hierin gaf hij richting aan de opmars voor de volgende dag. De 1st Infantry Division kreeg in het oosten de opdracht op te rukken naar Caumont om daar de hoger gelegen gebieden te veroveren. De 2nd Infantry Division kreeg opdracht op te rukken richting Hill 192. Deze heuvel lag ten zuiden van de huidige D95 tussen Saint-André-de-l'Épine en Saint-Georges-d'Elle, richting Saint-Lô. De 29th Infantry Division kreeg het bevel om de rivier de Elle over te steken in zuidelijke richting om zo ook richting Saint-Lô op te rukken. Het doel was om Saint-Clair-sur-l'Elle en daarna Couvains te veroveren.

    Voor dit gevecht liepen er twee relevante wegen vanaf de D66 naar het zuiden. Dit zijn de huidige D201/D292 in het westen en de D29/D54 in het oosten. Beide waren voorzien van bruggen over de Elle, respectievelijk de Pont de la Pierre en de Pont Jourdan. Het was het gebied tussen deze twee bruggen dat het strijdtoneel van de volgende dagen zou vormen. Het 1st Battalion en 3rd Battalion van de 115th lagen van west naar oost aan dit front. Het 2nd Battalion in reserve erachter. Het gehele 116th Infantry Regiment lag daar weer ten oosten van.

    De Duitse tegenstand werd gevormd door eenheden van de Grenadier-Regiment 916 van de 352. Infanterie-Division. De divisiecommandant, Generalleutnant Dietrich Kraiss, had net de 10de juni gebruikt om zijn front te stabiliseren. Het 916e werd ingezet om het belangrijke kruispunt bij Saint-Jean-de-Savigny te verdedigen, iets ten oosten van het 116th Infantry Regiment. Het verdedigde hiermee de Elle tegenover de troepen van de 29th Infantry Division. Oberst Goth, commandant van het 916e, gaf in de ochtend van 11 juni de opdracht patrouilles uit te sturen.

    Gefreiter Simeth was onderdeel van een patrouille. De patrouille kreeg de opdracht om de vijand te vinden en te bepalen wat hun sterkte was. De vijand vinden bleek eenvoudiger dan gedacht. Het Amerikaanse artillerievuur stopte namelijk voor de eigen linies. Op de terugweg naar zijn eigen linie werd het artillerievuur alleen maar heviger. Een goede indicatie dat er een Amerikaanse aanval kwam.

    De aanval begint
    Het 115th Infantry Regiment had de opdracht gekregen om op 12 juni een aanval te doen over de Elle. Deze aanval begon om 03:30 uur met het zwaarste artillerievuur dat tot op heden in Normandië was gebruikt. Vier artilleriebataljons werden ingezet, maar veel effect had het allemaal niet. De Duitsers hadden de oevers van de Elle voorzien van mijnen en prikkeldraad en hielden het riviertje gedekt met machinegeweervuur. Daarnaast wisten ze artillerievuur aan te roepen van Hill 192.

    Om 05:00 uur viel het 1st Battalion vanuit Sainte-Marguerite-d'Elle aan richting de rivier. Zes uur later had nog niemand de rivier kunnen bereiken, laat staan oversteken. Het bataljon had 100 slachtoffers te betreuren, waaronder 25 dodelijke.

    Het 3rd Battalion, ten oosten van de 1st, verging het niet veel beter. De leden van dit bataljon werden al meteen getroffen door artillerievuur van de Duitsers, net op het moment dat ze wilden vertrekken. In eerste instantie werd ook gedacht dat het "friendly-fire" was, later bleek dat de Duitsers hun tegenvuur perfect hadden getimed. K Company verloor haar commandant, Captain Hille, en was zo zwaar getroffen dat ze niet verder kon. I en L Company wisten de Elle over te steken en zo'n 2 kilometer op te rukken voordat ze in de gaten kregen dat geen enkele andere eenheid de oversteek had kunnen maken. Ze waren opgerukt tot het gehucht Les Fresnes, dat ligt op de t-splitsing van de D59 en de D395. Hier, ver in Duits gebied, werden ze steeds verder ingesloten. Captain Hankins, commandant van het 3rd Battalion, besloot uiteindelijk terug te trekken achter de Elle. 3rd Battalion had 130 slachtoffers te betreuren.

    General Charles Gerhardt, commandant van de 29th Infantery Division, was zacht gezegd niet blij met de vorderingen. Om 15:40 stuurde hij het volgende bericht naar de commandant van het 115th Infantry Regiment: "Het korps beveelt dat we het doel moeten halen. Als jij het niet kan, zet ik de 116th in. Het 115th moet direct het gestelde doel halen. Stuur direct een bericht terug en geef dit direct door aan [Colonel] Slappey [commandant 115th]." Rond 16:20 werd het duidelijk hoe slecht de situatie daadwerkelijk was. Gerhardt zette hierop direct het 116th in.

    In de middag, het is onduidelijk of dit voor of na het bericht van Gerhardt was, deed het 1st Battalion nogmaals een poging de Pont de la Pierre te veroveren door een flankerende beweging te maken ondersteund door twee pelotons tanks van het 747th Tank Battalion. Nadat drie tanks verloren gingen werd ook deze poging gestaakt.

    De aanval hervat
    Captain Garcia, commandant E Company van het 116th Infantry Regiment, kreeg als volgt van de nieuwe aanval te horen: "Ik lag op mijn gemakje in een greppel naast de weg toen uit het niets Colonel Canham [commandant 116th] met zijn gevolg verscheen. 'Steek met je compagnies dit veld over en ga na 200 yards linksaf, ga nog 500 yards verder tot je bij een weg komt. Aan de andere kant van de weg kom je bij een beekje [de Elle] uit. Steek dit over en blijf door gaan. En snel! Begrepen?'". Garcia gaf het enige antwoord dat hij kon geven: "Yes, sir".

    Het 116th Infantry Regiment startte haar aanval om 19:30 uur en wist de zuidelijke oever van de Elle te bereiken. Een gebied tot 1,5 kilometer diep werd veroverd en vastgehouden. De Duitsers hadden niet verwacht dat er een compleet nieuw regiment zou worden ingezet na het vastlopen van de aanval van het 115th. De volgende ochtend werd de aanval voortgezet. Het 2nd Battalion wist die ochtend Saint-Clair-sur-l'Elle te bereiken, het 1st Battalion bereikte uiteindelijk Couvains.

    Het is op deze avond dat het verhaal van Eichenseer zich afspeelt, ondanks dat hij aangeeft dat het op 11 juni plaatsvond. Op de 11de werd de Elle nog niet overgestoken, het was pas een dag later dat de 116th de Elle overstak en St.-Jean-de-Savigny aanviel. Eichenseer: "We vochten zo hard als we konden, maar waren geen partij voor de Amerikanen. We verdedigden elke meter grond in St.-Jean-de-Savigny, voornamelijk uit pure overlevingsdrang. Ik vraag me soms af waarom we zo hard vochten, de meesten van ons wisten dat de oorlog verloren was, al gaven we dat niet hardop toe. Ik geloof dat – vooral de mannen in het oosten – we onze families verdedigden. Daarnaast was het zo dat we van jongs af aan waren ingeprent met het idee voor het vaderland te vechten."

    De volgende ochtend
    Obergrenadier Eichenseer werd de volgende ochtend, op 13 juni, wakker en wist niet goed wat te doen. Al snel kwam er een groep Amerikaanse soldaten langs. Hij had ze allemaal eenvoudig kunnen uitschakelen met de munitie die hij nog over had, maar besloot te wachten tot er een officier langs liep. Hij kwam toen pas tevoorschijn en wist zich over te geven. Hierop schoot de officier uit zijn slof tegenover zijn manschappen, ze waren tenslotte met zijn allen langs een Duitser met een machinegeweer gelopen...

    Colonel Slappey werd die ochtend door Gerhardt uit zijn functie ontheven, al stond dit al langer op de planning. Slechts een kleine 10 kilometer van Saint-Lô, zou het nog tot 18 juli duren voordat de compleet vernietigde stad helemaal was bevrijd.

    Definitielijst

    D-Day
    De dag dat de invasie van West-Europa plaatsvond op 6 juni 1944. Na een lange misleidingsoperatie vielen de geallieerden op vijf plaatsen op de Normandische kust de stranden binnen om zo hun opmars naar Nazi-Duitsland te beginnen. Hoewel D-Day vaak als Decision Day wordt gezien, is dit niet geheel correct. De D staat in dit geval gewoon voor Day, in het militaire jargon wordt namelijk gesproken van een operatie op Dag D, beginnend op Uur U.
    divisie
    Bestond meestal uit tussen de een en vier Regimenten en maakte meestal deel uit van een Korps. In theorie bestond een Divisie uit 10.000 - 20.000 man.
    Infanterie
    Het voetvolk van een leger (infanterist).
    Regiment
    Onderdeel van een divisie. Een divisie bestaat uit een aantal regimenten. Bij de landmacht van oudsher de benaming van de grootste organieke eenheid van één wapensoort.

    Afbeeldingen

    Pont de la Pierre. Bron: Jeroen Koppes, Go2War2.nl.
    Pont Jourdan. Bron: Jeroen Koppes, Go2War2.nl.
    Monument bij de Pont de la Pierre. Bron: Jeroen Koppes, Go2War2.nl.
    Overzicht van het slagveld. Bron: Roger Paulissen, TracesOfWar.nl.
    Saint-Clair-sur-l'Elle, 7 juli 1944. Bron: U.S. National Archives.

    Informatie

    Artikel door:
    Jeroen Koppes
    Geplaatst op:
    03-12-2017
    Laatst gewijzigd:
    12-04-2020
    Feedback?
    Stuur het in!

    Gerelateerde bezienswaardigheden

    Gerelateerde boeken