"Duizend bommen en granaten", Een welbekende spreuk die heel goed de inhoud van dit boek dekt. Het gaat namelijk om precies te zijn over mijnen en torpedo’s.

De schrijver, jurist F. Ashe Lincoln (1907-1998), werd in 1937 lid van de Britse Royal Naval Voluntaire Reserve (RNVR). Hij werd ingedeeld bij de mijnen- en torpedobestrijdingsdienst en kwam begin 1940 in dienst van de Britse Royal Navy. Dit boek bevat zijn verhaal.

De schrijver diende in het begin van de oorlog op een Britse mijnenveger, maar werd naar de Admiralty (hoofdkwartier Royal Navy) in Londen gehaald om een topgeheime conferentie met Winston Churchill bij te wonen. Er werd een aparte afdeling opgericht om torpedo’s en mijnen te onderzoeken. Hij werd daar geplaatst omdat hij als marineman zijn juridische training kon combineren met analytische vaardigheden betreffende incidenten met het torpederen en op mijnen lopen van schepen.

Ashe Lincoln bevond zich recht tegenover briljante, vaardige Duitse wetenschappers en technici die door Hitler belast waren met het ontwerpen van geheime onderwaterwapens en torpedo's van nieuwe en vaak ongedachte soorten om de Britse zeemacht te verlammen of te vernietigen en de Britse bevolking door gebrek aan voorraden te bewegen tot overgave.

De Brit werd een sleutelfiguur in een kleine expertgroep in de Admiralty, waarvan de betekenis nu bijna vergeten is. Deze groep onderzocht alle incidenten en kwam door onderzoek achter de kenmerken en eigenschappen van de Duitse wapens en kon hierdoor tegenmaatregelen aanbevelen.

De Duitse luchtmacht bombardeerde steden en havens met (parachute)mijnen en torpedo’s. Steden werden verlamd door dit soort aanvallen waardoor het openbare leven geheel ontwricht werd. Vaak ontploften deze projectielen onregelmatig en onnauwkeurig, zodat het ruimen erg gevaarlijk was. Havens, havenmondingen of rivieren werden vol gegooid om zo de doorgang te belemmeren en te voorkomen dat voorraden aangevoerd konden worden.

Als er een nieuw type mijn of torpedo leek te zijn gebruikt, omdat meerdere schepen met iets onbekends in aanraking kwamen en door een explosie zonken of zwaar beschadigd raakten, begon steeds weer opnieuw de strijd tegen de klok. Er moest snel een oplossing worden gevonden om te zorgen dat de schade beperkt bleef. Een blindganger vinden van zo’n nieuw exemplaar was erg belangrijk, zodat het object dan goed bekeken kon worden en de juiste tegenmaatregelen konden worden genomen.

Geheel zonder risico was dat niet, getuige de vele doden en (zwaar)gewonden door het alsnog spontaan exploderen van de mijn of torpedo of door een zogenaamde boobytrap. De boobytraps, soms wel twee of drie tegelijk en soms ook van verschillende aard, werden steeds geraffineerder en moeilijker te bestrijden. Soms zat er zelfs een boobytrap op een boobytrap om ontmanteling tegen te gaan.

Het onderzoek richtte zich zelfs op Japanse torpedo’s en technieken. In 1941 waren twee grote Britse slagschepen, hms Prince of Wales en hms Repulse, door meerdere torpedo’s geraakt en gezonken. De Amerikaanse marine en ook de Nederlandse hadden exemplaren in handen gekregen maar er verder niks mee gedaan.

Pas in 1944 kon de Brit een aantal exemplaren in de Verenigde Staten bekijken. Toen bleek dat de Japanse torpedo’s de betere van de wereld waren. Ondanks een goedkope en eenvoudige constructie bleek dat de Japanse technologie van het ontstekingsmechanisme ver vooruit liep op andere landen. Er werd zeewater en zuurstof gebruikt in plaats van een fles water en samengeperste lucht. Hierdoor werd gewicht bespaard en kon er meer explosieven in verwerkt worden en waren de torpedo’s dus krachtiger.

Ook was er binnen Lincolns afdeling aandacht voor de landingen in Normandië (Frankrijk) waarbij de Duitsers nieuwe torpedo’s gebruikten, die op afstand werden gelanceerd en dan vertraagd hun doel bereikten waardoor de eigenlijke aanval niet werd opgemerkt. Door het ontdekken van zulke vijandelijke uitvindingen konden allerlei maatregelen worden genomen om verdere schade te beperken.

De samenwerking met de Russen komt ook aan bod als blijkt dat de Russen een complete Duitse onderzeeër met de allernieuwste versie van een torpedo in handen hebben gekregen. De Britten mochten alleen van een afstand kijken en kregen geen informatie zodat het langer duurde en meer slachtoffers en schade kostte voordat de juiste tegenmaatregelen genomen kunnen worden.

Bijzonder is dat bij de Amerikaanse opmars in Duitsland een beroep werd gedaan op de Britse kennis en specifiek op Ashe Lincoln vanwege zijn kennis over mijnen en torpedo’s en de te nemen tegenmaatregelen. Hij was overigens op dat moment de enige Britse militair die bij het binnentrekken van Duitsland betrokken was. De Britse en Canadese troepen gingen verder met de bevrijding van Nederland terwijl de Amerikaanse troepen Duitsland introkken. Maar dat kwam in gevaar doordat de onbeschadigde bruggen of tijdelijk gebouwde bruggen door Duitse kikvorsmannen belaagd werden met torpedo’s en mijnen die de bruggen moesten vernietigen.

De bijdrage die Ashe Lincoln heeft gegeven aan deze technische wapenwedloop is een hele belangrijke geweest. Doordat hij veel inzicht vergaarde in de ontwikkeling van wapens en bijdroeg aan tegenmaatregelen, zijn vele levens gespaard. Hierdoor kon men Groot-Brittannië toch blijven bevoorraden en werd het land niet lam gelegd of verslagen. Het verloop van de oorlog had heel anders kunnen zijn als de Duitsers deze slag hadden gewonnen.

Het boek heeft een voorwoord van de huidige Britse commandant van de Royal Navy die aangeeft dat de wapenwedloop nog steeds voortduurt. En dat de inzet van Ashe Lincoln cruciaal was voor de opmars in Duitsland, nota bene een Britse marineman, ver op het vasteland van Europa. Hij beveelt het boek van harte aan als eerbetoon aan Ashe Lincoln maar ook aan alle anderen uit die tijd.

Het boek is een herdruk van de oorspronkelijke uitgave uit 1961 en is geschreven in de ik-vorm, alsof het hele verhaal persoonlijk aan je verteld wordt. Het leest makkelijk weg. De foto’s geven een goed beeld bij de beschreven verhalen.