Japanse Slagschepen van de Kawachi-klasse

Inleiding

Tijdens de twee wereldoorlogen maakte Japan gebruik van schepen en vliegtuigen om vijandelijke mogendheden aan te vallen. Tanks en pantservoertuigen waren niet of nauwelijks vertegenwoordigd in het Japanse wapenarsenaal omdat heuvels, bergen en bossen in Japan het terrein voor tanks en pantservoertuigen minder geschikt maakten. In de eerste helft van de 20ste eeuw bouwde Japan verschillende schepen. Enkele schepen waren vroege slagschepen, ‘dreadnoughts’ (verwijst naar ‘vreest niets’) genaamd. De voorlopers waren ‘pre-dreadnoughts’, die minder zware kanonnen hadden. De eerste ‘dreadnought’ was HMS Dreadnought (UK) uit 1905. Soms konden die schepen met behulp van buitenlandse kennis gebouwd worden. Groot-Brittannië was een van de belangrijkste partners in scheepsbouw en wapenconstructie. Kanonnen van 12, 14, 16.1 en zelfs 18.1 inch (460mm) werden in Japanse schepen geïnstalleerd. De Kawachi-klasse was vernoemd naar het gebied ‘Kawachi’, een provincie in Japan. Omdat de schepen voorgangers waren van Japanse slagschepen uit de Tweede Wereldoorlog zoals de Yamato-klasse, zijn de Kawachi schepen het vermelden waard. Twee schepen vallen onder de Kawachi-klasse: de Kawachi en de Settsu. De Settsu diende in de Tweede Wereldoorlog en werd door een Amerikaans vliegdekschip in 1945 vernietigd.

Kawachi

Kawachi (河内) is een slagschip behorende tot de Kawachi-klasse. De Kawachi-klasse waren ‘dreadnoughts’: voorlopers van slagschepen zoals die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden ingezet. Sterke schepen waren destijds symbolen van macht. De Kawachi-klasse werd op 22 juni 1907 ontworpen na de Russisch-Japanse oorlog tussen 8 februari 1904 en 5 september 1905. De schepen waren de eerste ‘dreadnoughts’ van Japan en hun ontwerp was gebaseerd op de Aki schepen (‘semi-dreadnoughts’). Projectomschrijving was ´FY1907´. De slagschepen waren voorzien van 305mm kanonnen, verdeeld over de voor- en zijkanten van de romp. Vanaf 1 april 1909 werd aan de Kawachi gebouwd in de Yokosuka scheepswerf. Keizer Meiji woonde de tewaterlating op 15 oktober 1910 bij. Het schip kostte destijds 11.130.000 yen. De Kawachi hielp het schip Mikasa toen laatstgenoemde in brand stond (veroorzaakt door een matroos in het voorste magazijn). In augustus 1914 bevond de Kawachi zich in Yokosuka. De Kawachi had ongeveer duizend man aan boord. Net als de meeste slagschepen had de Kawachi een zusterschip. Dat was de Settsu. Tussen oktober 1914 en november 1914 bombardeerden de Kawachi en de Settsu Duitse stellingen tijdens de slag om Tsingtao. Op 8 januari 1915 was de Kawachi aanwezig nadat het Tweede Eskadron terugkeerde naar Japan na de slag om Tsingtao.

De Kawachi voegde zich bij het Eerste Eskadron en werd geleid door kapitein Yoshimoto Masaki. Op 11 juli 1918 voer het schip de Tokuyama baai binnen. De volgende dag op 12 juli 1918 werden, in verband met de ruwe zee, torpedotesten uitgesteld. Om 15:51 uur was er een explosie te horen. In de nabijheid van de voorste koepel had een explosie plaatsgevonden en rook steeg op tussen de eerste en de tweede schoorsteen. Om 15:55 uur kapseisde het schip. Ongeveer zeshonderd man vonden de dood en slechts 433 man overleefden het ongeluk. De ramp werd onderzocht door een commissie, samengesteld door de Japanse Keizerlijke Marine. Niemand werd als schuldige aangewezen. Wellicht heeft het cordiet in de magazijnen van de Kawachi ervoor gezorgd dat de explosie plaatsvond. Cordiet kan namelijk spontaan ontsteken. De Japanse marine wilde het schip aanvankelijk bergen, maar dat kostte teveel geld en tijd. Op 21 september 1918 werd het wrak gedeeltelijk ontmanteld en een gedeelte werd onder water gelaten waar het diende als kunstmatig rif.

Settsu

Het zusterschip van de Kawachi was de Settsu (摂津). Zij diende in de Tweede Wereldoorlog en werd in 1945 tot zinken gebracht door vliegtuigen van een Amerikaans vliegdekschip. Daarna werd het wrak afgesleept en tussen 1946 en 1947 vernietigd . Vergeleken met de Kawachi was de Settsu iets langer (2.1 meter). De bewapening van het schip was ongeveer hetzelfde, slechts enkele modificaties (luchtdoelkanonnen) werden aangebracht. De Settsu werd vernoemd naar de Settsu provincie. De Settsu verplaatste ongeveer 21.787 ton. Net als de Kawachi haalde het schip 20.4 tot 21 knopen.

Op 18 januari 1909 werd in het Kure marine-arsenaal gebouwd aan het schip. Op 30 maart 1911 kreeg het schip de naam ‘Settsu’. Op 1 juli 1912 was de bouw compleet en had het schip 11.010.000 yen gekost. Het schip werd later aan het Eerste Eskadron toegevoegd. De Settsu patrouilleerde voor de kust van China en in Augustus 1914 bevond de Settsu zich in Kure. Samen met de Kawachi bombardeerde zij Duitse fortificaties en stellingen gedurende de slag om Tsingtao. Op 1 december 1917 werd het schip toegevoegd aan het Tweede Eskadron en later (23 juli 1918) werd het schip weer overgeplaatst naar het Eerste Eskadron. Destijds werden een aantal secundaire kanonnen verwijderd en vier 3 inch AA kanonnen geïnstalleerd. Op 28 oktober 1918 was de Settsu het vlaggenschip van keizer Taisho. In 1924 werd de Settsu ontdaan van haar bewapening onder de termen van het Washington Naval Treaty (Verdrag van Washington- red.). Later diende de Settsu als radioschip (1938).

In 1940 werd de Settsu gebruikt om vliegdekschippiloten op te leiden. Gedurende de oorlog in de Pacific werd de Settsu gebruikt voor bommen- en torpedotrainingen en op 24 juli 1945 werd het schip vernietigd te Etajima door vliegtuigen van Task Force achtendertig (USN TF38). Na 15:00 uur werd het schip aangevallen door dertig Grumman F6F-3 Hellcat vliegtuigen. De Settsu werd getroffen waarbij twee matrozen gedood werden en twee gewond. Een boot die zich in de omgeving van de Settsu bevond werd vernietigd. Vijf keer werd de Settsu door vliegtuigbommen gemist waarbij toch schade ontstond: er was een lek in het motorcompartiment ontstaan. Kapitein Ofuji stelde vast dat de schade niet gerepareerd kon worden en het schip begon vol te lopen met water (26 juli 1945). Op 28 juli 1945 werd de Settsu nogmaals aangevallen door drie vliegtuigen met bommen waarbij het schip twee voltreffers te verduren kreeg. Een van de bommen sloeg door het dek en explodeerde in een bemanningsruimte. De andere bom raakte de linkerkant (bakboord) van de Settsu maar doorboorde het dek niet. Op 29 juli 1945 werd het schip verlaten en op 15 augustus 1945 eindigden alle vijandelijkheden tussen Japan en Amerika. Op 20 november 1945 werd de Settsu verwijderd van de Japanse marine lijsten en tussen juni 1946 en augustus 1947 werd het schip afgesleept naar de scheepswerf te Harima (Kure). Aldaar aangekomen werd het gesloopt.

Technische gegevens bij bouw:

Techniek en kenmerken

De Kawachi-klasse was 160.3 meter lang (162.5 voor de Settsu) en 25.7 meter breed. De Kawachi had een waterverplaatsing van 20.800 tot 21.157 ton. In totaal waren plusminus duizend man aan boord. Aandrijving van het schip geschiedde door stoomturbines (Curtis in Kawachi) met zestien Miyabara waterboilers. De turbines wekten ongeveer 25.000 paardenkracht (shp ‘shaft horsepower’) op. De Kawachi kon een maximale snelheid van 20.4 tot 21 knopen bereiken (ongeveer 39 kilometer per uur). Het schip kon vijfduizend kilometer afleggen met een snelheid van rond de 18 knopen (33 km/u).

De hoofdbewapening van de schepen was gebaseerd op Britse kanonnen. De ‘EOC 12 inch (304.8mm) 45 calibre gun’ diende als basis en Japan had een licentie om dat type te gebruiken. Genoemde kanonnen waren 13,716 meter lang. De kanonnen waren in draaibare koepels geïnstalleerd. Hoofdbewapening van de Kawachi-klasse bestond uit vier 50 kaliber 305mm (304.8mm) 41ste Jaar Type kanonnen (15,24 meter lang) en acht 45 kaliber 305mm 41ste Jaar Type kanonnen (305 mm/45 Type 41 oftewel 305mm/45 41ste Jaar Type). Die kanonnen vuurden 385.6kg wegende pantsergranaten af die snelheden tussen 823 tot 853 meter per seconde bereikten (45 kaliber Type 41). De granaten uit de 305mm 50 kaliber kanonnen legden een snelheid van 861 meter per seconde af. Secundaire bewapening bestond uit tien 6 inch kanonnen (152mm/45 41ste Jaar Type), acht 119-120mm kanonnen (120mm/40 41ste Jaar Type) en twaalf 76mm kanonnen tegen vliegtuigen. De 152mm kanonnen vuurden 45kg wegende pantsergranaten af met snelheden van 825 meter per seconde. Daarnaast hadden de schepen beschikking over vijf torpedolanceerbuizen van 457 millimeter. De kanonnen van de Kawachi waren in Japan gebouwd. Ongeveer twee schoten per minuut konden afgevuurd worden.

Overzicht bewapening van de Kawachi

De Krupp bepantsering van het schip bedroeg maximaal 305mm staal aan de zijkanten van de waterlinie. De romp was voorzien van 152 tot 178mm staal en het dek was voorzien van 25 tot 31mm staal. De kanonnen waren voorzien van 229 tot 279mm staal. Het schip had drie schoorstenen en twee grote masten.