Het Duitse bombardement op Rotterdam van 14 mei 1940 is een van de meest bekende en tragische gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Het bombardement en de daaropvolgende brand verwoestten het complete centrum van de stad en er kwamen 800 mensen om het leven. De Nederlandse journalist Aad Wagenaar schreef in 1970 het boek “Rotterdam Mei 1940”. Het boek handelt over het bombardement en wat er aan vooraf ging. In november 2012 verscheen bij uitgeverij Just Publishers een volledig herziene versie van dit boek.

Het Nederlandse opperbevel hield er totaal geen rekening mee dat Rotterdam bij een mogelijke Duitse invasie tot frontgebied zou verworden. Het garnizoen in Rotterdam bestond uit 7150 militairen. Dit lijkt een behoorlijk aantal, maar slechts 1100 van hen mochten zich gevechtsvaardig noemen. De rest bestond uit genietroepen en rekruten, die weinig tot geen ervaring met wapens hadden. In hun aanvalsplan voor de Lage Landen (Fall Gelb) had de Duitse militaire leiding echter wel plaats ingeruimd voor Rotterdam. Het was de bedoeling dat de Duitse troepen via luchtlandingen de Moerdijkbruggen en de Maasbrug in Rotterdam zouden veroveren. Hierdoor zouden zij snel kunnen doordringen in het hart van de vesting Holland.

Op 10 mei 1940 trad dit plan in werking. Het vliegveld Waalhaven werd eerst gebombardeerd door de Luftwaffe. Vervolgens landden hier 600 Duitse parachutisten, onderdeel uitmakend van de 7. Fliegerdivision, die het vliegveld vrij snel veroverden. Ook elders in de stad landden Duitse troepen, specifieker gezegd het 3e bataljon van het Luftlande-regiment 16 onder bevel van Oberstleutnant Dietrich Von Choltitz. Het zuidelijke gedeelte van Rotterdam (inclusief het Noordereiland) werd vrij snel veroverd. In het noordelijke gedeelte van de stad hielden de Nederlandse troepen echter stand. De daaropvolgende dagen ontspon zich een felle strijd tussen de Duitse invasiemacht en de Nederlandse verdedigers van de stad, waarbij vooral de mariniers zich in positieve zin zouden onderscheiden. De mariniers wisten de Maasbrug onder vuur te houden en konden hierdoor verhinderen dat de Duitsers verder oprukten. De Duitse Falmschirmjäger en de Luftlande-infanterie kregen wel versterking van elementen van het XXXIX. Armeekorps onder bevel van Rudolf Schmidt.

Op 13 mei 1940 kreeg Schmidt de opdracht dat de weerstand in Rotterdam koste wat kost gebroken moest worden, desnoods moest worden gedreigd met de vernietiging van de stad of moest dit dreigement ook werkelijk uitgevoerd worden. Op 14 mei werden er onderhandelingen gestart. Als Rotterdam zich niet zou overgeven aan de Duitse strijdkrachten, zou er om 13:00 uur een zwaar gecombineerd bombardement door artillerie en vliegtuigen plaatsvinden. Ondanks dat de onderhandelingen nog bezig waren, gaf Albert Kesselring, generaal van de Luftwaffe, opdracht aan Kampfgeschwader 54 om op te stijgen. De aanval kon hierna niet meer worden gestopt, ondanks dat Schmidt dit nog wel probeerde. De bommen vielen vanaf 13:20 uur. Een groot deel van het oude centrum van de stad werd verwoest. Als gevolg van het bombardement brak er ook een enorme brand uit, die nog meer gebouwen verloren liet gaan. Ruim 800 personen verloren die dag het leven, bijna 80.000 hun huis. Het Duitse opperbevel dreigde met meer bombardementen op Nederlandse steden. Het Nederlandse leger besloot daarop dat verder vechten zinloos was en capituleerde dezelfde dag (14 mei 1940).

“Rotterdam Mei 1940” mag gerust beschouwd worden als het standaardwerk over het bombardement van 14 mei 1940. Wagenaar heeft een uitgebreid onderzoek uitgevoerd voor het boek, waarbij hij in archieven stuitte op tot dan toe onbekende documenten, die meer inzicht geven in de aanval op Rotterdam. Hij interviewde tientallen getuigen, waaronder ook een aantal Duitse militairen, die waren betrokken bij de aanval op Rotterdam. Hierdoor weet hij het gehele verhaal van beide zijden te reconstrueren. Wagenaar schrijft op een romanachtige wijze, die bijna filmisch aandoet en die vergeleken kan worden met de schrijfwijze van de Britse historicus Cornelius Ryan. Het is net alsof je als lezer die meidagen in Rotterdam zelf beleeft. Op alle belangrijke plaatsen en bij alle cruciale momenten is de lezer aanwezig. De schrijver geeft vanuit Duits en Nederlands standpunt een goed en historisch verantwoord overzicht van de situatie, de betrokken personen en hun handelingen. Hij schetst zelfs een geloofwaardig beeld van wat de betrokkenen gedacht en gevoeld moeten hebben. Dit alles resulteert in een uitermate leesbaar boek, dat op een spannende manier, zonder de realiteit uit het oog te verliezen, verhaalt over het bombardement en de gebeurtenissen in Rotterdam die daar aan vooraf gingen.

Dat de schrijver hierbij een wat pro-Nederlands standpunt inneemt, doet er niet toe. Wagenaar benadrukt soms de prestaties van de Nederlandse troepen en af en toe klinkt duidelijk zijn woede door over wat de Duitsers Rotterdam hebben aangedaan. Maar beide partijen worden uitgebreid belicht en ook het Duitse standpunt word naar voren gebracht. Daar komt bij dat de Nederlandse verdedigers van Rotterdam ook daadwerkelijk een opvallende prestatie leverden. Zij hielden vier dagen stand tegen een vijand die beter geoefend en veel beter bewapend was. Of het bombardement een terreurdaad was, is een moeilijk te beantwoorden vraag en hier zal de lezer zelf gedeeltelijk een oordeel over moeten vormen. De schrijver zelf bestempelt het als een oorlogsmisdaad. “Rotterdam Mei 1940” is het boek over het bombardement op Rotterdam. Het vertelt het volledige verhaal en doet dit op een spannende en zeer leesbare manier. Het is een aanrader voor iedereen die is geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog.