"Enigma", Grieks voor raadsel, was de codenaam voor het electro-mechanische toestel waarvan de Duitse Wehrmacht zich bediende om vertrouwelijke radio berichten te versleutelen. De Britse inlichtingendienst was er al voor de Tweede Wereldoorlog in geslaagd om, met o.a. de hulp van de Poolse en Franse inlichtingendiensten, de code te ontcijferen en de aldus verkregen informatie voor eigen gebruik te verspreiden. Deze verspreiding was aan zeer strenge regels gebonden om het geheim te bewaren dat de geallieerden over deze informatie beschikten. Volgens de auteur, Hans Sakkers, is het feit dat de Britten over de code beschikten, pas in 1974 bekend geworden en zelfs toen weigerden verschillende Duitse militaire historici dit te geloven.

Nu is het in de krijgsgeschiedenis al veel langer een vraagstuk of het beschikbaar zijn van geheime informatie omtrent (de plannen van) de tegenstander een grote invloed heeft gehad op de resultaten van zee- of veldslagen (Zie ook "Intelligence in War. Knowledge of the enemy from Napoleon to Al-Qaeda" van de hand van John Keegan, een gerenommeerd historicus). Het ontcijferen van de Enigma codeberichten was alleszins belangrijk omdat het berichten betrof van de hoogste militaire staven aan elkaar of van en aan de hoogste legerleiding c.q. de Führer. Uit het boek van Hans Sakkers valt op te maken dat het decoderen van sommige berichten wel eens zoveel tijd in beslag nam dat het feit dat erin vermeld werd, al plaats gevonden had. Ook wordt uit de doeken gedaan dat de reeds genoemde gelimiteerde verspreiding een delicate kwestie was: wie mocht wat weten?

Dat brengt de auteur tot de kern van zijn boek: wat wist Bernard Montgomery over de Duitse troepenbewegingen na de uitbraak van de geallieerden uit Normandië in 1944? En: wat heeft hij met die kennis gedaan? De auteur presenteert in groot detail een enorm aantal letterlijke teksten uit de archieven in het eerste deel van zijn boek dat 230 bladzijden beslaat. Deze teksten zijn boeiend, omdat ze de letterlijke berichten uitwisseling van het Duitse leger en marine weergeven. Aangezien het slagveld zich voor een groot deel uitstrekte langs de Atlantische- en Kanaalkust, was er een constante uitwisseling van berichten tussen de legerleiding en de marineleiding. Het boek geeft ook een interessant inzicht in de taakverdeling tussen het Duitse leger (bijvoorbeeld artilleriestellingen), de luchtmacht (FLAK) en de marinekustverdediging.

Ook wordt in dit boek duidelijk gemaakt dat de geallieerde opmars langs deze Atlantikwall zich na augustus 1944 razendsnel voltrok. Daarbij werden havensteden als Boulogne, Le Havre Duinkerken en Dieppe weliswaar zwaar gebombardeerd door de geallieerden, maar niet bevrijd. Ze werden dus als egelstellingen omsingeld en niet ingenomen. Daardoor konden de Canadezen doorstoten naar Antwerpen dat herhaaldelijk als een van de belangrijkste strategische havens was aangemerkt om de aanvoerlijnen naar de oprukkende Britse Amerikaanse en Canadese divisies open te leggen. Antwerpen werd inderdaad boven verwachting snel bevrijd. En toen deed het probleem zich voor dat Montgomery alle aandacht aan operatie Market Garden ging besteden waardoor de Westerschelde als toegang tot de haven van Antwerpen nog lang niet in geallieerde handen viel. Het Duitse 15e leger kreeg de kans zich volledig terug te trekken over de Westerschelde op Walcheren en Zuid Beveland. Het gevolg daarvan was een dramatische slag om de Westerschelde met alle gevolgen van dien voor de legers aan beide zijden en de burgerbevolking die zich bijna twee maanden in een frontgebied bevond.

De rol die de gedecodeerde berichtenstroom over de strategie omtrent de "Festung Westerscheld Süd" heeft gespeeld kan niet groot genoeg worden geschat. Met deze kennis komt de taakopvatting, strategie en prioriteitsstelling van de Britse veldmaarschalk wel in een heel ander daglicht te staan. Ook de verstandhouding met zijn legerleiding in de persoon van generaal Eisenhower die onmiskenbaar directe, schriftelijke, opdracht gaf tot bevrijding van Walcheren en de toegang tot Antwerpen, wat eenvoudigweg genegeerd werd door Monty. Evenals het feit dat de gedecodeerde berichten Montgomery er duidelijk op wezen wat de sterkte was van de Duitse troepen rond Arnhem in september 1944. (Onder andere de 9. en 10. SS-Panzer Division die werden teruggetrokken uit Noord Frankrijk (Falaise pocket) red. 2023). De analyse van deze wetenschap maakt dit boek zeer lezenswaardig en voegt een extra dimensie toe aan de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog.

Het boek zelf bestaat uit twee zeer verschillende delen. Na een duidelijke en interessante inleiding omtrent het begrip Enigma (de beginselen werden door een Nederlandse ingenieur ontwikkeld) en Bletchley Park gaat Deel I over de inlichtingen die verkregen werden uit de gedecodeerde berichten uitwisseling. Het is nogal taaie kost door de ontelbare militaire afkortingen en de formele (leger)taal waarin de Duitsers hun berichten schreven. Deel II is een stuk boeiender zoals mag blijken uit de hiervoor aangehaalde stelling over de tactiek van Montgomery. Er wordt een uitstekende analyse geschreven van de Slag om de Westerschelde en alle strategische consequenties van die, zo vaak onderschatte, invasie.

Het lijvige boek is een schoolvoorbeeld van uiterst nauwkeurige research waarbij met engelengeduld een enorm aantal documenten is geraadpleegd en nauwgezet geboekstaafd en vergezeld van de door Bletchley Park aangegeven graad van vertrouwelijkheid en verdeellijst. De opsomming achterin het boek met de gebruikte Enigma code berichten beslaat maar liefst 35 bladzijden. De periode waarover dit boek zich buigt omvat een lijst met 23 mappen met daarin ieder duizend Enigma-berichten. Deze berichten heeft de auteur opgespoord in The National Archives in Kew in Londen. Dit uitvoerige archiefonderzoek heeft een spraakmakend boek opgeleverd.