Adolf Hitler zag vrouwen het liefst in de rol van liefhebbende echtgenote, zorgzame moeder en hard werkende huisvrouw. Vrouwen moesten zorgen voor nageslacht, liefst zo veel mogelijk, en dienden zich vooral niet bezig te houden met ‘mannenzaken’, zoals carrière en politiek. Als machtsbeluste politicus kon Hitler zich geen uitgebreid liefdesleven permitteren en een vrouw en kinderen zouden hem in zijn rol als Führer alleen maar afleiden. Hitler sloot zich echter niet volledig af voor relaties met vrouwen, want ook hij had behoefte aan liefde en seksualiteit. Hij stelde echter zware eisen aan zijn minnaressen: bemoeienis met zijn werk als politicus was uit den boze en een vrouw mocht enkel in zijn omgeving vertoeven wanneer hem dat uitkwam. Tevens dienden zijn minnaressen om te kunnen gaan met zijn moeilijke karakter. Niet bepaald het droombeeld dat de gemiddelde vrouw heeft van een romantisch liefdesleven, maar toch waren er vrouwen die zich lieten verleiden door de Duitse dictator. Maria Reiter, Geli Raubal, Unity Mitford en Eva Braun waren vier van die vrouwen. “In de ban van Hitler” gaat over hun moeilijke liefdesleven met Adolf Hitler.

Het is van de omslag niet duidelijk af te leiden, maar “In de ban van Hitler” is een historische roman en de auteur, Alex Alexander, is een romanschrijver, geen historicus. In het voorwoord beschrijft dr. In ’t Veld, voormalig wetenschappelijk medewerker van het NIOD, wat een historische roman volgens hem inhoudt. De schrijver van een historische roman gaat volgens hem “zo nauwkeurig mogelijk uit van historische feiten, maar doet tevens een poging daar bovenuit te stijgen, de menselijke dimensie, die nimmer geheel en al uit het bronnenmateriaal te achterhalen valt, op zo’n wijze gestalte te geven dat de lezer zegt: ‘Ja, zo kan, zo moet het geweest zijn.’” In ’t Veld verklapt ons ook meteen dat Alex Alexander daar in geslaagd is, maar de kritische lezer zal dit natuurlijk zelf willen beoordelen. Hoe geloofwaardig en overtuigend is dit verhaal en vormt het een goede aanvulling op de vele historisch-wetenschappelijke werken over Adolf Hitler?

Het verhaal speelt zich af in een periode die begint met de Hitler-putsch in 1923 en eindigt met de ondergang van het Derde Rijk in 1945. De eerste vrouw die ten tonele verschijnt is Maria Reiter, een 17-jarig meisje uit Berchtesgaden. Alhoewel Maria bij haar eerste kennismaking met Hitler zich helemaal niet op haar gemak voelde, werd ze uiteindelijk toch verliefd op haar ongeveer 20 jaar oudere aanbidder. Voor Hitler was Maria, door hem liefkozend Mizzi genoemd, echter slechts een welkome afleiding van zijn drukke bezigheden als opkomend politicus. Hun relatie ging nauwelijks verder dan een relatie tussen een vader en een dochter. Hitlers relatie met zijn nichtje Geli Raubal ging daarentegen een stuk verder. Hitler had haar ook op vaderlijke wijze lief, maar de seksueel getinte spelletjes die hij met haar deed gingen een stuk verder. Geli was enorm gecharmeerd van haar oom en eiste veel van zijn aandacht op, maar ze pleegde uiteindelijk zelfmoord omdat Hitler haar niet de aandacht gaf die ze wenste. Waarschijnlijk heeft Hitler met Eva Braun de meest serieuze relatie gehad. Uiteindelijk werd zij, één dag voordat ze beiden zelfmoord pleegden, ook zijn echtgenote. Een vierde vrouw die een rol speelt in dit boek is de Britse Unity Mitford, een geestdriftig aanhangster van het nationaal-socialisme. Zij is echter binnen het viertal vrouwen een vreemde eend in de bijt, want tussen haar en Hitler is er niet echt sprake van een liefdesverhouding. Unity aanbidt Hitler vooral als politiek leider en Hitler zelf ziet haar meer als een medestander, dan als een minnares.

De nadruk ligt in het boek vooral op de moeilijkheden die de vier vrouwen ondervinden in hun relatie met Hitler. Alle vier hebben ze een al dan niet geslaagde zelfmoordpoging ondernomen. Historici zijn ervan overtuigd dat de problemen die ze ondervonden in hun relatie met Hitler de voornaamste reden hiervoor was. Alexander had in zijn boek Hitler kunnen beschrijven als een afschuwelijk monster dat zijn minnaressen tot deze wanhoopsdaad dreef, maar hij weerstaat gelukkig deze verleiding. Hitler wordt vooral neergezet als een minnaar die heel weinig tijd heeft voor een liefdesrelatie, omdat de toekomst van Duitsland al zijn aandacht opeist. We zien een man die soms best charmant is, maar ook iemand die voor de vrouwen in zijn leven niet zo’n prominente plek ingeruimd heeft. Dit klopt met de werkelijkheid, want het Duitse volk heeft tot de dood van Hitler nooit geweten dat hij een relatie had met Eva Braun. Alleen in het hoofdstuk over Geli Raubal raakt Hitler duidelijk uit zijn rol als charmante minnaar wanneer hij zijn nichtje onderwerpt aan buitensporige seksuele driften. Ook de autoritaire wijze waarop hij haar behandelt heeft niks meer weg van liefde, maar lijkt een afspiegeling van zijn politieke rol als absoluut leider. Dit lijkt ook overeen te komen met de feiten, al zullen historici er nooit in slagen om de relatie tussen Geli en Hitler volledig te ontrafelen.

Historisch gezien valt er op “In de ban van Hitler”, zoals dr. In ’t Veld ook al meldde, weinig aan te merken. De belangrijke gebeurtenissen die in het boek op de achtergrond meespelen, zijn correct weergegeven. Natuurlijk heeft Alexander zich een aantal vrijheden gepermitteerd. Zo heeft hij bijvoorbeeld Hitlers hoffotograaf Heinrich Hoffmann de rol gegeven van steun en toeverlaat van Maria, Geli en Eva, terwijl het de vraag is of hij in werkelijkheid deze vaderlijke rol vervulde. Ook zijn de meeste dialogen uiteraard geen exacte weergave van de werkelijkheid, al vormt bijvoorbeeld het verhitte gesprek tussen Henriëtte von Schirach, de dochter van Heinrich Hoffmann en de echtgenote van jeugdleider Baldur von Schirach, daarop in zekere zin een uitzondering. Henriëtte von Schirach werd tijdens dit gesprek, zowel in het boek als in de werkelijkheid, overdonderd door Hitlers woede toen zij haar afkeur uitsprak over de arrestatie van Joodse vrouwen en kinderen in Amsterdam. Eén van de momenten in het boek dat we Hitler niet zien als een hoofdpersoon uit dit boek, maar als de hoofdfiguur die hij was in de geschiedenis.

Door de historisch correcte weergave van allerlei feiten en door Hitler niet af te schilderen als een monster, maar als mens, is “In de ban van Hitler” een geloofwaardig boek. De menselijke weergave van Hitler betekent dat we zowel zijn goede als slechte kanten aanschouwen, maar zijn slechte en buitensporige karaktereigenschappen voeren toch de boventoon. Uiteindelijk kunnen we ook in dit boek dus niet om Hitler als meedogenloze dictator heen. Doordat Alexander zo dicht mogelijk bij de waarheid gebleven is, is zijn verhaal voor de kenners gesneden koek. Het enige verrassende is het genre waarin emoties beter tot hun recht komen dan in wetenschappelijke werken. “In de ban van Hitler” is daarom best een aardig boek, maar echt vernieuwend en origineel is het niet. Wanneer iemand meer wil weten over Hitlers liefdesleven is het een interessant boek, maar voor de feiten blijven we natuurlijk aangewezen op historisch-wetenschappelijke publicaties. Deze historische roman is echter voor zowel de kenners als andere geïnteresseerden een leuke afwisseling.