Wolfram Freiherr von Richthofen

Wolfram Freiherr von Richthofen werd op 10 oktober 1895 geboren in Gut Barzdorf in Schlesien (Silezië), dat destijds nog deel uitmaakte van Duitsland. Hij was een zoon van General der Kavallerie Manfred von Richthofen en een verre neef van de broers Manfred en Lothar von Richthofen, twee bekende luchtmachtazen uit de Eerste Wereldoorlog. In 1913 ging Wolfram net als zijn vader het leger in en werd eskadronscommandant in Hussarenregiment 4 van de cavalerie. Hiermee vocht hij aan het Oostfront en in Frankrijk. In 1913 ging hij naar de Kriegsschule in Kassel en na afronding van deze opleiding werd hij op 19 juni 1914 bevorderd tot Leutnant. Hij vocht mee in de Eerste Wereldoorlog en in september 1917 liet hij zich overplaatsen naar de Kaiserliche Luftstreitkräfte (de Duitse luchtmacht). Op 4 april 1918 werd hij ingedeeld in Jagdstaffel 11, een escadrille waarin ook zijn neef Manfred vloog. Tegen het einde van de oorlog had Wolfram acht vliegtuigen neergeschoten, wat hem een ‘aas’ maakte. Ook was hij onderscheiden met het Eiserne Kreuz II. Klasse en I. Klasse.

Op 29 februari 1920 nam Von Richthofen als Oberleutnant ontslag uit de Luftwaffe. Op 18 september trouwde hij met Jutta von Selchow. Ze kregen samen drie kinderen. Von Richthofen ging ingenieurswetenschappen studeren: in 1924 haalde hij aan de Technische Universiteit Berlin-Charlottenburg zijn ingenieursdiploma en in 1929 zijn ingenieursdoctoraat, wat hem de titel Dr. Ing. opleverde.

Op 1 november 1923 ging Von Richthofen weer het leger in als Leutnant bij de bergtroepen. Hij werd in 1925 tot Oberleutnant bevorderd en in 1929 tot Hauptmann. Hierna was hij verscheidene jaren militair attaché in Rome. Op 1 oktober 1933 besloot hij wederom zich te laten overplaatsen naar de luchtmacht. Na als Major een paar aanstellingen bij het Reichsluftfahrtministerium, het ministerie dat verantwoordelijk was voor de ontwikkeling en productie van vliegtuigen, te hebben vervuld, werd Von Richthofen, inmiddels Oberstleutnant, in januari 1937 benoemd tot chef-staf van het Legion Condor. Dit legioen werd naar Spanje gestuurd om de Nationalistische troepen te helpen in de Spaanse Burgeroorlog. Von Richthofen was daarom ook nauw betrokken bij het bombardement van de Baskische hoofdstad Guernica. Na zijn terugkeer uit Spanje in oktober 1937 werd Von Richthofen op 23 januari 1938 bevorderd tot Oberst. Op 1 november 1938 werd hij bevorderd tot Generalmajor en werd hij chef operaties van het Legion Condor.

Op 3 oktober 1939 werd Von Richthofen benoemd tot commandant van het VIII. Fliegerkorps. Dit korps ondersteunde de operaties in Nederland, België en Frankrijk gedurende Fall Gelb. Vanwege het succes van deze operatie werd hij op 17 mei 1940 onderscheiden met het Ritterkreuz. Op 19 juli 1940, kort na het begin van de Slag om Groot-Brittannië, werd hij bevorderd tot General der Flieger.

Begin 1941 werd het VIII. Fliegerkorps naar Roemenië verplaatst om vandaaruit in april Joegoslavië en Griekenland binnen te vallen. Von Richthofen was hier direct verantwoordelijk voor een groot bombardement op Belgrado, waarbij de stad verwoest werd en 17.000 burgers omkwamen. Von Richthofens commandant, Generaloberst Alexander Löhr, zou hiervoor na de oorlog door de Joegoslaven worden geëxecuteerd. In mei 1941 voerde het korps luchtaanvallen uit op Kreta, waarbij de nog uit de Venetiaanse periode daterende gebouwen van Chania en Herakleion in puin veranderen.

In juni waren ook de operaties op de Balkan en in Griekenland met succes afgerond en op 17 juli 1941 kreeg Von Richthofen het Eichenlaub bij zijn Ritterkreuz. Op 1 februari 1942 werd hij bevorderd tot Generaloberst. In maart werd het korps naar het oostfront verplaatst: vanaf 20 maart ondersteunde het korps de operaties van Heeresgruppe Mitte, maar vanaf april opereerde het korps aan het zuidelijke deel van het oostfront. Vanaf mei ondersteunde het korps de aanvallen op Sevastopol op de Krim. Begin juli bereikten deze aanvallen een hoogtepunt en was Von Richthofens korps verantwoordelijk voor een groot bombardement op Sevastopol zelf. Hierdoor werd de weg vrijgemaakt voor de troepen van de 11. Armee van Generaloberst Erich von Manstein, die de stad op vier juli innamen. Diezelfde dag werd Von Richthofen benoemd tot opperbevelhebber van Luftflotte 4. Met deze luchtvloot bleef hij de operaties aan het zuidelijke deel van het oostfront ondersteunen. Hier was Von Richthofens luchtvloot ook verantwoordelijk voor het grootste bombardement in de strijd aan het oostfront, namelijk dat op Stalingrad op 23 augustus 1942. De bommenwerpers van Luftflotte 4 voerden die dag 2000 vluchten uit boven de stad en bleven de stad een week lang bombarderen. Hierbij werden naar schatting 40.000 burgers gedood.

Von Richthofens reputatie van meedogenloosheid was nu alom bekend. De intelligente man met strenge gelaatstrekken was direct verantwoordelijk geweest voor de gruwelijke bombardementen op Guernica, Belgrado, Kreta en Stalingrad.

De 6. Armee van General der Panzertruppen Friedrich Paulus, die belast was met de verovering van Stalingrad, slaagde er echter niet in de stad te veroveren. Von Richthofen schreef in zijn dagboek: “De Rus stuurt uit alle richtingen troepen naar de stad.” Von Richthofen kon zijn ongeduld om de stad te veroveren niet verbergen. Hij drong er bij Paulus op aan beter gebruik te maken van zijn luchtsteun. “Gebruik de dag van vandaag!”, zei hij. “Morgen kan ik u dat niet meer aanbieden.” Op 25 augustus sprak de onverdraagzame Von Richthofen weer met de nerveuze Paulus. Hij drong wederom aan op een snelle overwinning bij Stalingrad, nu de Sovjettroepen nog zwak waren. Von Richthofens massale bombardementen hadden de wil van de vijand echter niet gebroken, maar van de geruïneerde stad een ideale verdedigingsplaats voor de Sovjets gemaakt.

In november begonnen de Sovjets troepen aan de flanken van de 6. Armee te verzamelen. Verkenningsvliegtuigen van Von Richthofens luchtvloot hadden deze troepen al waargenomen; het was een kwestie van wachten voor de tegenaanval zou beginnen. Toen de tegenaanval op 19 november begon, verhinderden regen en ijzige mist luchtaanvallen. Al snel waren de As-troepen omsingeld en werd Von Richthofens Luftflotte 4 door Reichsmarschall Hermann Göring belast met de bevoorrading door de lucht van de omsingelde troepen. Von Richthofen reageerde direct door te stellen dat hij veel te weinig vliegtuigen had, maar Göring was onbereikbaar. Het gebrek aan voldoende toestellen, de te lange aanvoerlijnen, het slechte weer, de weinige vliegvelden en het slecht getrainde grondpersoneel zorgden ervoor dat de luchtbrug op een ramp uitliep. Op 10 januari openden de Sovjetlegers hun laatste offensief tegen het steeds kleiner wordende omsingelde gebied. Op 31 januari gaf de 6. Armee zich over; 530.000 As-manschappen waren tijdens de Slag om Stalingrad omgekomen en 130.000 soldaten werden gevangen genomen.

Na de Slag om Stalingrad, op 16 februari 1943, werd Von Richthofen bevorderd tot Generalfeldmarschall, met zijn 47 jaar de jongste uit de Duitse en Pruisische militaire geschiedenis. Op 26 juni kreeg hij het commando over Luftflotte 2, dat in het Middellandse Zeegebied opereerde. Op 27 oktober 1944 werd Von Richthofen ziek en ging hij met verlof. In november werd hij naar de reserve overgeplaatst. Hij kreeg hierna geen aanstelling meer.

Von Richthofen werd voor en gedurende de oorlog onderscheiden met diverse Duitse, Roemeense en Spaanse ordes en medailles. Na de oorlog werd Von Richthofen krijgsgevangen genomen door Amerikaanse troepen. Dr. Ing. Wolfram Freiherr von Richthofen overleed op 12 juli 1945, op 49-jarige leeftijd, in krijgsgevangenschap aan een hersentumor.