Liberation Route Marker 017

Nederland Gelderland Nijmegen

Liberation Route Europe is gecertificeerd als Cultural Route of the Council of Europe. Met honderden plekken en verhalen in negen verschillende Europese landen, verbindt de route de belangrijkste regio's langs dezelfde route van de geallieerden in 1943-1945.
Het gehele traject bestaat uit themaroutes die per fiets, te voet of per auto kunnen worden afgelegd. Deze routes passeren tal van historische- en interessante locaties en vertellen verhalen vanuit een veelvoud aan perspectieven die belangrijk waren in de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog.
Iedere route is voorzien van zogenaamde markers. Dit zijn grote keien of zuilen die zijn voorzien van tekst of mogelijkheden om de verhalen te beluisteren. Daarnaast zijn er vele ‘Vectors of Memory’ geplaatst, die aangeven dat de passant zich op een van de Liberation Routes begeeft.
De routes zijn terug te vinden op de website van Liberation Route Europe of in de app via welke ook veel verhalen te beluisteren zijn.

Geallieerde oversteek van de Waal
Het verzet van de Duitsers op en rond de bruggen van Nijmegen was hevig. Op 20 september 1944 besloot de geallieerde legerleiding om de verkeersbrug niet alleen via de zuidzijde, maar ook via de noordzijde te proberen in te nemen. De Waaloversteek was begonnen, de Amerikanen kwamen in een heus spervuur terecht.

Op 19 september 1944 wilden de Amerikanen oprukken om de beide bruggen bij Nijmegen te veroveren. Het 2nd Battalion van het 505th Regiment en de Grenadier Guards moesten zowel de spoorbrug en de verkeersbrug als het postkantoor innemen. In het postkantoor bevond zich waarschijnlijk het ontstekingsmechanisme waarmee de Duitsers de Waalbrug wilden opblazen. Op de verovering van het postkantoor na verliep de operatie echter moeizaam.

De generaal van de Waffen-SS, Wilhelm Bittrich, had delen van de 10. SS-Panzerdivision naar Nijmegen gestuurd om de waalbruggen te verdedigen. De Amerikanen probeerden de bruggen bij Nijmegen in te nemen en stelden zich aan de Nijmeegse kant van de Waal op. Ze zaten vast; de bruggen moesten van de andere kant worden ingenomen. Als dat niet zou lukken, waren de geallieerde soldaten in Arnhem verloren.

Op 20 september kreeg het 3rd Battalion van het 504th Parachute Infantery Regiment van majoor Julian Cook opdracht de Waal over te steken en de brug via de noordzijde te veroveren. Met veel te lichte boten van het Britse XXX Corps gingen zij de Waal over. Het werd een gevecht van man tegen man. Van de 26 boten die vanaf de zuidoever vertrokken, kwamen er volgens ooggetuigen maar 13 aan de overkant aan. De rest was tijdens de overtocht gezonken of de aan boord aanwezige genisten waren gedood.

De soldaten die de andere kant van de Waaloever wisten te bereiken, vochten zich met getrokken bajonetten naar de verkeersbrug. Twee uur na hun overtocht hadden de para's de spoorbrug in handen en leden de Duitsers flinke verliezen. Nog eens twee uur later hadden ze de noordzijde van de verkeersburg ingenomen. Toen rolden de eerste tanks van de Grenadier Guards de brug over.

Audiospot - Geallieerde oversteek van de Waal