Monument Bevrijders Sint-Huibrechts-Lille

De bevrijding van Sint-Huibrechts-Lille (thans gemeente Neerpelt) op 19 september 1944 moeten we plaatsen in het kader van de Operatie Market Garden.

Het 30ste korps van de Guards Armoured Division trok via de niet-gedynamitteerde brug van Lommel-Barrier richting Eindhoven, Sint-Oedenrode, Veghel, Grave, Nijmegen. Over de grens ontmoette ze al meteen sterke tegenstand te Valkenswaard.
Aan de rechterzijde van het 30ste korps stond het 8ste Britse korps, bestaande uit de 3de infanteriedivisie en de 11de Pantserdivisie. Hun taak was noord-oostwaarts het kanaal in Sint-Huibrechts-Lille over te steken en dan naar Nederland op te rukken.

De 9de brigade en een squadron van het 3de Verkenningsregiment arriveerden in de omgeving op de 17de. De 9de brigade o.l.v. brigadegeneraal Browne bestond uit de 2de Lincolns en de 2de Royal Ulster Rifles. Beide hebben de stormaanval over het kanaal uitgevoerd. Zij kregen ondersteuning van de 1st King’s Own Scottish Borderers (KOSB).
De 8ste brigade arriveerde de 18de september en stond o.l.v. brigadegeneraal Cass. De brigade bestond uit de 2de East Yorkshire, het 1ste Suffolk Regiment en het 1ste South Lancashire Regiment. Verder waren er nog bij de bevrijding betrokken: 2de Middlesex Machine Gun Company, Royal Corps of Signals, Royal Engineers, Royal Artillery en het 11de Armoured Division.

De 9de brigade bereidde op 18 september de stormaanval voor. Er was weinig tijd, want de aanval was gepland om middernacht (dus van 18 op 19 september 1944) met 2 infanteriecompagnies van de Lincolns (oostelijk van de gedynamitteerde brug ter hoogte van de Fierkensheikant) en de Royal Ulster Rifles (westelijk vanuit de Jos Verlindenstraat). Het zou moeilijk zijn om de aanvalsboten te gebruiken, want het kanaal ligt hoger dan de omgeving en er ligt nog een beek voor.
KOSB zou helpen met het ontvouwen van de stormboten. De boten voor de Royal Ulster Rifles kwamen net op tijd toe. Om 11.45 uur begon de artillerie te schieten en meteen repliceerden de Duitsers met precisiemortiervuur. Voor de eerste keer werd bij deze stormaanval gebruik gemaakt van "kunstmatig maanlicht".

De Lincolns ontmoette de hardnekkigste tegenstand aan de rechterzijde, maar alle compagnies waren aan de overzijde binnen het kwartier. Een huis aan de overkant van de Lincolns was door de Duitsers in brand gestoken (huis Vlassak). De oversteekplaats werd nog meer door grote vlammen fel verlicht toen ook het huis Stienaers in brand vloog , ondanks de mist die bleef hangen tot 10u in de voormiddag.
Onmiddellijk gingen de Pioneers aan het werk met vlotten om een brug te bouwen en de Signallers om voor de nodige communicatie te zorgen.
De Royal Ulster Rifles trokken o.l.v. commandant Gaffikin tot aan de spoorweg links van de Venderstraat en deed dan een omtrekkende beweging richting Broekkant.
In de namiddag kreeg de 8ste brigade de opdracht om het kanaal over te steken rechts van de 9de brigade. Deze overtocht ondervond meer tegenstand dan verwacht. De East Yorks vond de A-compagnie in een verbeten gevecht met een aantal Duitsers, welke kadet-officieren bleken te zijn: 32 SS kadet-officieren gaven zich over. De compagnies groeven zich in nabij de spoorweg en de volgende dag, 20 september, werd Achel bevrijd door de KOSB en Hamont door de Suffolks.

Het precieze aantal gesneuvelde Britse soldaten is niet bekend, maar in het bataljonsverslag van de Lincolns wordt gesproken over 70 gewonde en gedode soldaten. In een verslag van de gemeente worden 30 namen vernoemd van soldaten die tijdelijk in de gemeente begraven waren, maar sommige gesneuvelde soldaten werden elders begraven of stierven enkele dagen later. Een aantal gesneuvelde soldaten werden na de kanaaloversteek tijdelijk begraven langs het kanaal aan de Broekkant (zie foto).

Het monument werd onthuld op zondag 19 september 2004 in aanwezigheid van de veteranen van het Suffolk-regiment, dag op dag 60 jaar na de bevrijding.
Het monument in arduin is symbolisch opgevat als een V voor Victory in het Engels, vrijheid en vrede in het Nederlands.

Op de gedenksteen staat in het Nederlands en het Engels de volgende tekst:
"In honour of those soldiers of the 3rd Infantry Division of the 2nd British Army engaged in the Market Garden operations and killed in battle for the liberation of Sint-Huibrechts-Lille on September 19th 1944.
Their supreme sacrifice shall be remembered, their commitment for freedom and peace never be remitted."

"In dankbare herdenking aan de soldaten van de 3de Infanterie Divisie van het 2de Britse leger, die in het kader van de operatie Market Garden hun leven lieten in de strijd voor de bevrijding van Sint-Huibrechts-Lille op 19 september 1944.
Wij zullen hun hoogste offer altijd herinneren als een bijdrage voor vrijheid en vrede."

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: François Joosten
• Foto's: René Winters

< >