Gedenkboom Joodse Familie Den Hartog

Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog woonden er maar één Joodse familie in Ridderkerk. Dat was de familie den Hartog die toen bestond uit vader Abraham en de kinderen Rozette, Saar, Simon, Elisabeth en Tine. Moeder Leentje was al voor de oorlog overleden. In 1942 was het gezin ‘ondergedoken’ in het Israëlitisch ziekenhuis.

Simon den Hartog werd op 16 november 1942 door de SD gearresteerd. Een dag later pakte men ook zijn zus Elisabeth op. Uiteindelijk kwamen zij in kamp Westerbork terecht. Op 26 februari 1943 werden Abraham, Rozette, Saar en Tine tijdens een overval op het Israëlitisch ziekenhuis opgepakt en naar Westerbork gebracht.
De leden van de familie den Hartog zijn op verschillende momenten vanuit Westerbork naar de kampen in het Oosten vervoerd. Rozette, Saar en Abraham moesten op 10 maart 1943 weg. Zij maakten deel uit van een transport van 1105 Joden naar het vernietigingskamp Sobibor in Oost-Polen. Joodse gevangenen werden hier vrijwel direct na aankomst vermoord. Op 13 maart 1943 werden daar Abraham den Hartog (75 jaar), Rozette den Hartog (36 jaar) en Saar den Hartog (33 jaar) om het leven gebracht.

Simon den Hartog werd op 20 juli 1943 op transport gesteld naar Sobibor. Daar is hij op 23 juli 1943 vermoord, hij was toen 43 jaar oud. Tine en Elisabeth den Hartog werden op 3 maart 1944 naar Auschwitz vervoerd. Een deel van de Joden werd na aankomst in het kamp geselecteerd om te werk gesteld te worden. Degenen die niet door de selectie kwamen, werden kort daarna vermoord. Elisabeth (46 jaar) werd niet geselecteerd voor het werk en werd op 6 maart 1944 om het leven gebracht. Tine werd wel geselecteerd om te werken, maar zij overleed in december 1944 als gevolg van uitputting door het zware werk en de mensonterende leefomstandigheden.
Niemand van het gezin den Hartog overleefde de Tweede Wereldoorlog. Het verleden en het lot van de familie den Hartog raakten in de vergetelheid. Hun namen werden niet genoemd bij herdenkingen en er kwam geen monument.

Dat veranderde pas in 2003. Janneke de Moei publiceerde het boekje ‘In het net gevangen’ waarin de resultaten werden verwerkt van haar onderzoek naar familie den Hartog. Voor de scholen in Ridderkerk kwam er een lesbrief. En vlakbij het gemeentehuis werd een notenboom uit Israël geplant, ter nagedachtenis aan deze Joodse familie. Bij deze boom wordt jaarlijks stilgestaan tijdens de stille tocht die voorafgaat aan de dodenherdenking.

De plaquette voor de boom vermeldt de volgende tekst:
"Deze notenboom uit Israël werd geplant op Toe Bisjwat 5763/ 23 januari 2003 door de stichting Dijksynagoge ter nagedachtenis aan de Joodse familie den Hartog, slagers te Oostendam."

Bron: Ridderkerk en de Tweede Wereldoorlog (D. de Winter e.a.)

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: David Izelaar
• Foto's: David Izelaar