Gedenkteken Herman De Vos

Aan de muur van het kerkhof hangt een gedenkplaat :
" 1897 – 1944
Meester HERMAN DE VOS
Secretaris " Vlaamsche Kinderzegen "

Herman De Vos (officiële voornaam "Armand"), geboren in Geraardsbergen, was onderwijzer aan het Sint-Maarteninstituut in Aalst. Hij was gehuwd en kreeg elf kinderen.
Hij werd één van de stichters, steunpilaren en secretaris-generaal van " Vlaamsche Kinderzegen ", een Vlaams-nationalistische gezinsorganisatie.
Meester De Vos was iemand die zich actief inzette voor zijn medemens. Zo was hij wijkleider van de Organisatie der Zelfbescherming en secretaris van de plaatselijke afdeling van Winterhulp. Diverse plaatselijke personaliteiten steunden deze organisatie, die via voedselbedeling de penibele situatie van de bevolking en van de kinderen tijdens de bezetting een beetje probeerde te verlichten. Zo konden de leerlingen tijdens de speeltijd genieten van vitaminen-, soep-, vis- of broodbedelingen.

Armand (Herman) De Vos was overtuigd katholiek maar ook een fervente Flamingant
Hij werd actief lid van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV), maar in 1942 gaf hij zijn ontslag uit onvrede met de gang van zaken. Het VNV was het pad van de collaboratie ingeslagen om de Vlaamse verzuchtingen met Duitse steun te kunnen realiseren, maar werd alsmaar meer in het nazistisch moeras meegezogen
Onmiddellijk na de Bevrijding op 3 september 1944 werd hij opgepakt door het Verzet en opgesloten in "de Pupillen" op de Graanmarkt wegens zijn lidmaatschap van het VNV en dus collaboratie met de bezetter. Van daar werd hij overgebracht naar de gevangenis van Dendermonde, waar hij verhoord werd door procureur Rommel. Veel meer dan lid van de Vlaamsche Kinderzegen en pro-Duitse uitlatingen in de klas kon men hem niet ten laste leggen als 'vermeende' collaborateur. De procureur achtte zijn schuld dan ook te gering en stelde hem derhalve in vrijheid op 12 september 1944.
Die vrijspraak was niet naar de zin van sommige verzetslieden die de gerechtelijke autoriteiten te laks vonden en het recht in eigen handen wouden nemen. Zij betichtten hem ervan gehandeld te hebben uit winstbejag en 2 verzetslieden te hebben verklikt.
In de nacht van 13 september belde een groepje weerstanders (de zgn. Vliegende Witte Brigade) bij hem thuis aan. Ze namen Armand (Herman) De Vos mee onder het voorwendsel dat er nog enkele ophelderingen dienden verstrekt te worden aan de lokale overheden.
Ze voerden hem echter mee richting Haaltert, waar hij vermoord werd op een afgelegen plaats, in de volksmond 'hondengracht', te situeren aan het kruispunt Eiland met Mussenzele te Haaltert. Deze locatie lag ongeveer 100 meter van het kerkhof te Haaltert.
Oorspronkelijk wou het Onafhankelijkheidsfront (O.F). De Vlag medewerker Jozef Van Overstraeten te Aalst liquideren. Gezien Van Overstraeten die bewuste avond niet thuis was besloot men Armand (Herman) De Vos in Aalst op te halen en te vermoorden aan de
" hondengracht ".
Een tijd na de moord op De Vos werden al de daders, leden van de Vliegende Brigade, gearresteerd. De zaak kwam voor het Hof van Assisen in 1948. Op 25 september 1950 werden 2 vrijspraken en 4 veroordelingen uitgesproken. Voor een andere voortvluchtige kwam er op 2 oktober1950 een arrest.

Bronnen :
-Wouter Van Der Spiegel , Straatnaambord voor SMI-leraar -Kontakt, nr.258, jan. 2018, p.12.
-Archiefstukken in het Rijksarchief te Gent.
- De gebroken arm der wet, de gerechtelijke politie bij het parket van Gent 1937-1947 - Marc Verschooris.
-Dirk Vijverman (Haaltert)