52e Herdenking Dodenspoorwegen WO-II op Bronbeek

Op zaterdag 31 augustus 2019 worden voor de 52e keer de slachtoffers herdacht van de Birma-Siam Spoorweg in Thailand en Birma en de Pakan Baroe Spoorweg op Sumatra. De herdenkingsceremonie vindt plaats bij het Driepagodenmonument op Landgoed Bronbeek in Arnhem en begint om 10.45 uur. Om 11.30 uur sluiten we de ceremonie af met een bloemendefilé langs het monument. De herdenkingsceremonie is voor iedereen vrij toegankelijk.

Op het landgoed is naast de herdenkingsceremonie ook tal van informatieve activiteiten over de Dodenspoorwegen georganiseerd. Zo presenteren we de biografie van spoorwegveteraan Felix Bakker “Het zwijgen verbroken”. En vanaf 14 uur is het de beurt aan Loulou Rhemrev met haar theatervoorstelling “Hallo Bandung”, waarin zij, als nakomeling van de eerste generatie Indische immigranten, op zoek gaat naar antwoorden omdat haar Indische vader zwijgt. Volgend jaar gaat Loulou met het programma de theaters in, de try outs hebben een zeer goede ontvangst gehad.

Na 75 jaar wordt de groep veteranen die het zelf nog heeft meegemaakt natuurlijk steeds kleiner. De eerste reünies van de Dodenspoorwegen werden bezocht door meer dan 2.000 veteranen. Zaterdag hopen wij echter toch nog een tiental veteranen te mogen begroeten.

Reünie/herdenking Dodenspoorwegen WO-II
Om 10 uur komen de spoorwegveteranen bij elkaar voor een reünie. Aansluitend daaraan vindt de herdenkingsceremonie plaats bij het Drie-Pagodenmonument in aanwezigheid van veteranen, nabestaanden en familieleden, alsmede vertegenwoordigers van krijgsmachtonderdelen, de gemeente Arnhem en (herdenkings)organisaties.
De jaarlijkse herdenking wordt georganiseerd door de Stichting Herdenking Birma-Siam Spoorweg en Pakan Baroe Spoorweg (SHBSS) in samenwerking met het Koninklijk Tehuis voor Oud-Militairen (KTOMM) Bronbeek. De herdenking en alle andere activiteiten op die dag zijn voor iedereen vrij toegankelijk. Er worden tussen de 800 en 1.000 bezoekers verwacht. De SHBSS werkt samen met het Arentheem College uit Arnhem. Gastdocenten hebben de school bezocht en leerlingen houden tijdens de herdenking erewacht bij het monument. Tijdens de ceremonie draagt een leerling een zelfgeschreven gedicht voor.

Programma zaterdag 31 augustus 2019
10.45 uur: herdenkingsceremonie met een bijdrage van leerlingen van het Arentheem College, een speech van de voorzitter van SHBSS, muzikaal intermezzo van Marcel Luntungan en Hendrik Amaddeo leest een passage uit het dagboek van zijn grootvader voor.
11.30: Erewacht, kranslegging en bloemendefilé;
12.00 uur: Boekpresentatie “Het zwijgen verbroken”, de biografie van Felix Bakker in de Indische Zaal van het museumgebouw.
14.00 uur: Theatervoorstelling Hallo Bandung door Loulou Rhemrev in de Sumatrazaal (Kumpulan-gebouw).

Birma-Siam Spoorweg
Met de Birma-Siam Spoorweg wilden de Japanse bezetters de spoorwegnetten in Birma en Thailand met elkaar verbinden. De spoorlijn zou daarmee een alternatieve bevoorradingsroute vormen voor de Japanse troepen in Birma en een aanval op India. Voor de bouw van het traject van bijna 415 km tussen Non Pladuk in Thailand en Thanbyuzayat in Birma werden meer dan 250.000 (dwang)arbeiders ingezet. Onder hen waren ruim 60.000 Britse, Nederlandse, Australische en Amerikaanse krijgsgevangenen. Van de circa 18.000 Nederlandse krijgsgevangenen kwamen er 2.800 om tijdens de bouw van de spoorweg. Een onbekend aantal slachtoffers viel tijdens de zeetransporten (Hellships) naar en van de spoorlijn gedurende de Japanse bezetting. De spoorlijn werd op 25 oktober 1943 voltooid en officieel in gebruik genomen. Na de oorlog is de spoorlijn tot 1947 in gebruik geweest en daarna grotendeels afgebroken. Heden ten dage is nog 130 kilometer van het oorspronkelijke spoor in gebruik onder andere voor toeristenreizen.

Pakan Baroe Spoorweg
De Japanse legerleiding wilde voor de verdediging van Sumatra tegen geallieerde aanvallen het spoorwegnet op het eiland verbeteren. Door een spoorweg aan te leggen van Moeara naar Pakan Baroe zou een snelle verbinding tussen de westkust en de oostkust van Sumatra ontstaan. Bovendien konden in Pakan Baroe kolen van de kolenmijnen in het binnenland op schepen worden geladen. In september 1943 begonnen circa 40.000 romusha’s (Aziatische dwangarbeiders) aan de bouw van de spoorweg. In mei 1944 werden circa 6000 Nederlandse, Britse en Australische krijgsgevangenen aan het werk gezet. Door uitputting, honger, ziekten en mishandelingen vielen duizenden slachtoffers: ruim 700 krijgsgevangenen en meer dan 30.000 romusha’s. Twee schepen die met krijgsgevangenen op weg waren naar de Pakan Baroe Spoorweg werden getorpedeerd. Daarbij kwamen 1800 krijgsgevangenen en 4000 romusha’s om. De spoorlijn werd op 15 augustus 1945 voltooid, maar – in tegenstelling tot de Birma-Siam Spoorweg – nooit in gebruik genomen.