Het Dassels bankje

Het was vorig jaar zomer, dat ik daar zat. Op een bankje, kijkend naar de kerk. Een bankje tussen twee enorme, wuivende, bomen. Het kan niet anders zijn dan dat deze bomen er tachtig jaar geleden al stonden. Vandaag is het 4 december 2024, precies 80 jaar na het overlijden van Janus Brekelmans op 4 december 1944.

Janus, voor zijn familie Adri, werd in 1915 in Hilvarenbeek geboren. Hij ging studeren aan de Katholieke Hogeschool in Tilburg. In de oorlog weigerde hij, net als velen, de loyaliteitsverklaring van de Duitsers te tekenen. Hierdoor werd hij in Duitsland tewerkgesteld. Met 21 andere studenten kwam hij in Dassel terecht. Gerard Schampers, een van zijn medestudenten, schreef over de weg naar Dassel: "We gingen nog lang niet naar onze begrafenis." Hoe mis kon hij het hebben...

Janus Brekelmans overleed op 4 december 1944 aan de gevolgen van difterie in het ziekenhuis van Einbeck. Zijn medestudenten droegen hem vier dagen later naar zijn graf bij de katholieke kerk in Dassel. De bomen waar ik tussen zit moeten dit toen in stilte hebben aanschouwd.

Vorig jaar was ik ook in Dassel voor onderzoek naar deze studenten. Dit jaar ben ik er voor de derde keer. De studenten lieten een schat aan brieven en dagboeken na, waaruit hun leven in Dassel en de dood van Janus te reconstrueren is.

De verhalen van toen spelen zich opnieuw af in mijn hoofd toen ik, met mijn blik op de kerk, op het bankje zat. Vandaag is het alweer 80 jaar geleden dat Janus overleed. In gedachten reis ik weer terug naar het kerkhof, naar dat bankje bij de kerk.

 Zijn broer schreef na de oorlog:

"Lieve Adri. Ik ben hier bij je. Je bent hier zo alleen, met vele anderen, vaak onbekenden. Je ligt hier onder de wuivende bomen. De wind komt van verre en brengt je troost. Ik kom om je te troosten, en ik schrei met jou, in je laatste uren. Met moeder die op je wachtte; met vader, broers en zussen. Lieve Adri, we vergeten je niet."

Ik kan het niet beter onder woorden brengen dan zijn eigen broer. Aan ons de taak om de slachtoffers van toen niet te vergeten. Voor Janus en zijn medestudenten...

Lees hun verhaal bij Erfgoed Brabant.