Screenwriter Robert Rodat schreef het script naar aanleiding van de hernieuwde interesse omtrent D-Day in verband met de vijftigste verjaardag van de geallieerde invasie in Normandië. Hij en producer Mark Gordon gaven het script aan de man die ze voor ogen hadden om de hoofdrol te spelen; Tom Hanks. Bij toeval kreeg ook Steven Spielberg het script in handen. Spielberg groeide op met oorlogsfilms en regisseerde zelf veel films met de oorlog als achtergrond; 1941, Schindlers List, Empire of the Sun, Raiders of the Lost Ark en Indiana Jones and The Last Crusade. Hanks en Spielberg hadden nog nooit samengewerkt maar stonden te trappelen om aan het project te beginnen, alhoewel niemand wist of het een commercieel succes zou worden. Een oorlogsfilm op deze schaal, dat was een lange tijd niet meer gedaan!

3000 uniformen werden nagemaakt en 2000 paar 'kisten'. Zowel het schoeisel als de uniformen werden door een verouderingsproces 'versleten' om er zo gevechtsgehavend mogelijk uit te zien. Het kostte drie maanden om de meer dan 2000 wapens bijeen te sprokkelen, twee tanks werden op het chassis van bestaande tanks gereconstrueerd.
Een stuk Ierse kust werd omgebouwd tot 'Normandië', inclusief de strandwallen, obstakels en bunkers, en een oud fabrieksterrein werd omgetoverd tot het Franse dorpje dat een belangrijke rol in de film speelt.
De acteurs werden grondig voorbereid; 10 dagen gevechts- en wapentraining onder leiding van een US Marine drill-sergeant. Rantsoenen eten, slapen in een tent in het veld en alleen aangesproken worden met de naam van de rol die ze in de film speelden.

Het verhaal van Saving Private Ryan is losjes gebaseerd op een aantal verhalen uit de Tweede Wereldoorlog. Het verhaal van de vijf gebroeders Sullivan die ten onder gingen met de USS Juneau toen dit schip door een Japanse torpedo tot zinken werd gebracht.
En dan is er het verhaal van Fritz Niland, een paratrooper van het 101ste die in één week in Juni 1944 drie broers verloor. Twee in Normandië, en één in China-Burma. Zijn verhaal is opgetekend in het boek 'Band of Brothers' waarvan de filmrechten ook in het bezit zijn van… jawel… Steven Spielberg, die van het verhaal een serie wil maken.

In Saving Private Ryan krijgt kapitein Miller (Tom Hanks) de opdracht om de enige overlevende van de vier Ryan broers (Matt Damon) op te sporen zodat deze naar huis kan. Zijn moeder moet het leed bespaard blijven om al haar zonen te verliezen, zo besluit generaal George C. Marshall.
Dit blijkt echter niet zo makkelijk; de Ryan in kwestie is met de eerste paratroepen gedropt nabij St. Mère Eglise, althans dat was het plan, niemand weet waar hij exact is.

De film opent met een scène op de begraafplaats van Colleville sur Mer, waar we een Amerikaanse veteraan met zijn familie zien tussen de witte, marmeren kruizen op zoek naar een bepaald graf. De camera zoomt langzaam in op de ogen van de man waarin we het verhaal terug kunnen zien.
Tientallen landingsvaartuigen naderen de kust, de soldaten heen en weer geschud door de golven en door hun zenuwen. Bleek van angst. Overgevend. Biddend, Ineengekrompen.
De granaten van de vijand slaan links en rechts om de vaartuigen in het water. Dan gaat de klep van het landingsvaartuig open en breekt de hel direct los.
Van het begin af aan is duidelijk dat Saving Private Ryan geen film is voor de teerhartige kijker. De shots van de camera zijn wild en beweeglijk, de actie is meesterlijk in beeld gebracht met handcamera's. Nauwelijks statische shots, en geen theatraal verantwoord stervende soldaten zoals in bijvoorbeeld The Longest Day. Bloed, tranen, gaten en angst.
In Saving Private Ryan heb je het gevoel dat je zelf elk ogenblik een kogel door je TV kan krijgen. Het geluid van de film is dan ook meesterlijk; je ziet en hoort de kogels vertrekken, merkt dat ze naast je inslaan, of dat ze achter je afketsen en jankend wegvliegen. Dolby surround, meerdere boxen is dus zeer zeker aan te raden.

Het landschap speelt een grote rol in de film. Het vijandige strand, de duinwallen, de velden met koolzaad en de bocage's die het Normandische landschap kenmerken, die geweldige beschutting bood voor zowel aanvaller als verdediger.
Het weer is authentiek; regen. Vergeet niet dat de invasie in eerste instantie werd uitgesteld in verband met het weer en dat de met moeite aangelegde Mulberryhaven bij Arromanches na twee weken al door een geweldige storm werd weggeslagen.
Het weer, het landschap en de vijand zijn dus drie tegenstanders voor kapitein Miller en zijn groep soldaten. De groep die hij zelf uit heeft mogen zoeken; zo zijn daar zijn sergeant (Tom Sizemore), een no-nonsense veteraan waarmee Miller al in Afrika en Italië vocht, een telkens gebeden prevelende scherpschutter van het platte land, een stoere soldaat van Italiaanse afkomst uit Brooklyn, een fanatieke hospitaalsoldaat en een tolk die zo achter zijn schrijfmachine is weggehaald.

Saving Private Ryan zal uw tenen af en toe doen krommen. Van spanning, onbegrip of afschuw.
Sommige bezoekers verlieten de bioscoopzalen, sommige veteranen werd het teveel.
De film won zo'n beetje alle grote prijzen die er te winnen vielen inclusief diverse Oscars.
Steven Spielberg kreeg zelf diverse militaire onderscheidingen waaronder 'The Spirit of Normandy', en dat zegt meer dan wat ik hier op papier kan zetten.