TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Hurricane

Titel: Hurricane – Battle of Britain
Regisseur: David Blair
Acteurs: Iwan Rheon, Milo Gibson, Stefanie Martini e.a.
Uitgebracht: 2018, op DVD in 2019
Uitgever: Three Lines Pictures
Speelduur: 102 minuten
Omschrijving:

Volgens Air Chief Marshal Sir Hugh Dowding, chef van de jachtvliegerafdeling van de Britse RAF, had de uitkomst van de ‘Battle of Britain’ wel eens anders kunnen zijn zonder de zestien Poolse squadrons die meevochten tegen de Duitse Luftwaffe. Het Poolse 303 Squadron was met 203 neergeschoten vijandelijke toestellen zelfs het hoogst scorende squadron tijdens de Slag om Engeland. De Pools-Zwitserse piloot Jan Zumbach was één van de succesvolste leden in deze periode met 8 kills op zijn naam. Vanuit het door de nazi’s bezette Europese vasteland was hij naar Engeland overgekomen om daarvandaan door te vechten aan geallieerde zijde. In de speelfilm "Hurricane" van regisseur David Blair uit 2018 staat zijn verhaal centraal.

De rol van de Poolse vliegenier wordt vertolkt door acteur Iwan Rheon uit Wales, die bij het grote publiek bekend is door zijn rol als de sadistische Ramsay Bolton uit "Game of Thrones". Opvallend is dat hij een aardig woordje Pools spreekt in de film, waarin de personages in hun eigen taal spreken. Dit komt ten goede aan de authenticiteit. De film start op het moment dat Zumbach zich in Frankrijk voegt bij zijn collega-vliegeniers, als de Fransen de strijd tegen de Duitsers opgegeven hebben. Met een gevechtsvliegtuig ontsnapt hij naar Engeland, een romantisering van de scriptschrijvers, want in werkelijkheid zou de Pool hier per schip arriveren. Volgens critici, waaronder recensenten op IMDb, zitten er meer historische onjuistheden in het filmverhaal, maar het zal de gemiddelde filmkijker helemaal niet opvallen als bijvoorbeeld bepaalde vliegtuigmanoeuvres of technische details niet overeenstemmen met de werkelijkheid. Het blijft een speelfilm en voor de leek zien de met computer geanimeerde scènes in de lucht er helemaal niet slecht uit.

Het scenario is meer gericht op andere elementen dan de luchtgevechten. Vooroordelen spelen een belangrijkere rol. Als Zumbach in Groot-Brittannië arriveert en zich met andere Poolse vliegeniers aanmeldt als vrijwilliger bij de RAF, zitten de Britten daar helemaal niet zo op te wachten. Ze zien de Polen als een stel losgeslagen barbaren, heel anders dan de beschaafde Britse jongemannen uit de upperclass, die zo van de universiteit weggelopen lijken zijn. In de film wordt deze tegenstelling nogal dik aangezet: de Britten zijn arrogante snobs en de Polen alcohol zuipende feestvierders. Vanwege de slechte resultaten in de strijd kan de luchtmachtleiding echter niet om de ervaren Poolse piloten heen. De mannen worden naar een opleidingskamp gestuurd, waar hen onder andere Engels wordt geleerd. Communicatie is in de lucht immers van levensbelang. De problemen met taal, maar ook met het moeten vliegen in andere types vliegtuigen dan dat de mannen gewend waren, zullen ongetwijfeld tekenend zijn geweest voor de internationale squadrons binnen de RAF, waaronder zich ook Nederlandse bevonden.

De onstuimige Polen – en een Tsjech – ontwikkelen zich gaandeweg tot serieuze militairen, die een groot aandeel leveren aan de Slag om Engeland in 1940. Behalve het respect van hun Britse leiders trekken ze ook de aandacht van vrouwelijke luchtmachtassistentes, wat zorgt voor een vrouwelijke component in de film en zelfs een #MeToo-moment oplevert als één van de vrouwen door een Britse officier wordt lastiggevallen. Als 303 Squadron de eerste verliezen lijdt, komt er aan de vrolijkheid een einde. De Polen voelen zich beledigd dat er nu pas erkenning is voor hun verdiensten, terwijl ze binnen de RAF eerst met scheve ogen aangekeken werden. Bijzonder kwalijk is dat na de oorlog hun belangrijke rol alweer vergeten was. Op het einde van de film wordt aangestipt dat bij een opiniepeiling onder de Britse bevolking 56% van de deelnemers vond dat de Poolse militairen moesten vertrekken. Voor velen betekende hun repatriëring naar communistisch Polen gevangenschap of executie. Dat was de dank voor hun inzet en offers voor de geallieerde zaak.

Door het onder de aandacht brengen van de Poolse lotgevallen binnen de RAF weet deze film zich te onderscheiden. Hoewel de cultuurverschillen misschien iets te zwaar worden aangezet, wordt de ondergewaardeerde positie van de Polen binnen het geallieerde leger nadrukkelijk weergegeven. Hun aandeel in de strijd was veel groter dan de eer die ze daar uiteindelijk voor kregen. Dat geldt niet alleen voor de Poolse vliegeniers, maar bijvoorbeeld ook voor de Polen die meevochten tijdens operatie Market Garden. Naast een eerbetoon aan Jan Zumbach en zijn maten is "Hurricane" een vermakelijke film, hoewel het verhaal op zichzelf niet heel veel om handen heeft. De relaties met vrouwen aan de grond, het verdriet om het verlies van kameraden en de enerverende luchtgevechten zijn al vaker verfilmd, hoewel ze dan meestal geen betrekking op Poolse militairen hadden. Voor wie echter de oorlog eens vanuit het perspectief van Poolse vliegeniers wil bekijken, is deze speelfilm de moeite waard, mede dankzij het goede acteerspel en de pijnlijke conclusie.

Beoordeling: (Goed)

Informatie

Artikel door:
Kevin Prenger
Geplaatst op:
10-02-2019

Afbeeldingen