‘KZ-syndroom’ beschrijft de verhalen van Rie en Genia tijdens de Tweede Wereldoorlog in België. Zij ontmoetten elkaar na de bevrijding en trouwden. Deze twee hebben een deel van de oorlog in verschillende (concentratie) kampen gezeten. De schrijver van dit boek, Henri Heimans, is hun zoon.

Naast de geschiedenis van de Rie en Genia, wordt de oorlog in België opgetekend door medeauteur Dirk Verhofstadt. Zo wordt het SS-opvangkamp Fort van Breendonk uitgebreid beschreven waar de vader van Henri in heeft vastgezeten. Fort van Breendonk ligt twintig kilometer ten zuiden van Antwerpen en kende in de Tweede Wereldoorlog een kamp dat in Nederland niet of nauwelijks bekend is. Fort van Breendonk laat zich nog het meest vergelijken met Kamp Vught.

Rie is een Nederlandse vrouw, geboren in Middelburg. In 1929 ontmoet zij in Veere de Nederlands-Duitse Joodse man Rudolf Schönberg, fanatiek zeiler en kunstenaar. Later wonen zij in Brussel (in 1937 zijn ze getrouwd) en sluiten zich daar in de jaren dertig aan bij de communisten. Na de brand van de Reichstag in Berlijn waarvan Marinus van der Lubbe wordt verdacht, wijken veel communisten uit naar België. Schönberg verleent enkelen van hen onderdak waar Rie met ze in contact komt. Zij schrijft later "Meteen stortten we ons in het antifascisme." Vanwege haar verzetswerk wordt Rie in 1942 gearresteerd en ernstig gemarteld om de verblijfplaats van haar man te onthullen. Dat heeft ze niet gedaan.

Rie wordt na haar arrestatie naar vrouwenkamp Ravensbrück gebracht. Daar heeft zij vanaf het moment van haar arrestatie tot en met 24 april 1945 gezeten. Onder escorte van het Rode kruis komt Rie aan in Zweden waar zij herstelt in Markaryd. Op 29 juni 1945 arriveert zij in Brussel waar ze bij haar schoonouders intrekt. Van haar man Rudolf ontbreekt nog elk spoor. Begin 1946 verneemt Rie dat haar echtgenoot in juli 1944 is omgebracht. Tot aan zijn arrestatie in mei 1944 is Rudolf actief in het verzet. Nog steeds is onduidelijk of hij is geëxecuteerd of opgehangen.

Tijdens de kerstdagen van 1946 ontmoet Rie Genia, een geboren Joodse jongen uit Letland. Zijn ouders vluchtten vanwege de pogroms in 1910 met Genia, toen zes maanden oud, en zijn broer naar België. Genia heeft een gewone jeugd hoewel het gezin tijdens de Eerste Wereldoorlog (in België de Grote Oorlog genoemd) in Engeland woont. In 1942 echter wordt Genia toevallig gearresteerd. Tijdens zijn verhoor komen de Duitsers erachter dat Genia Joods is en hij belandt na zijn ondervraging in Breendonk. Hij verblijft in dit kamp iets langer dan een jaar om in september 1943 overgeplaatst te worden naar Auschwitz. De vreselijke ervaringen van Genia in Auschwitz (nummer 159429) worden uitgebreid beschreven in het boek en zullen hier niet herhaald worden. Hij verblijft daar tot aan de dodenmarsen die voor hem beginnen op 19 januari 1945. Via Mauthausen in Oostenrijk met buitenpost Melk, komt Genia in Ebensee ook in Oostenrijk terecht. Daar denkt Genia voor het eerst na over zijn eigen dood. Op 6 mei 1945 komen de eerste Amerikaanse bevrijders het kamp binnen en was Genia uiteindelijk een vrij man. Hij schreef "Ik was vrij, leefde nog en woog 39 kg. Een nieuw leven ging beginnen."

Rie en Genia trouwen en krijgen twee kinderen. Tot aan haar dood in 1989 heeft Rie een moeizaam leven. Zij lijdt zichtbaar aan het KZ-syndroom, een zwaar posttraumatische stressstoornis. Angsten met hallucinaties, zware migraines en slapeloosheid. De dag voor haar overlijden gaat zij nog naar de jaarlijkse algemene vergadering van ex-gevangenen van Ravensbrück, een onverwachte opflakkering, zoals Genia dit beschrijft. De volgende dag krijgt zij een hersenbloeding. Genia begint na de dood van Rie zijn memoires te schrijven, mede gevoed door de opkomst van de extreemrechtse partij Vlaams Blok in België en de woorden van Jean Marie Le Pen die verklaarde dat de gaskamers "een detail in de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog zijn". Genia overlijdt in 2002 op de leeftijd van 93 jaar.

Het hier gerecenseerde boek is het verhaal van Rie die eerst getrouwd is geweest met Rudolf en later met Genia. Alle drie de personen zijn slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Rudolf is vermoord, Rie en Genia overleven de oorlog nauwelijks en vinden elkaar na de oorlog. Zoon Henri tekent de familieverhalen op, mede aan de hand van de memoires die door zijn vader Genia zijn vastgelegd maar nooit zijn uitgegeven. Het familieverhaal is intrigerend. De geschiedkundige verhalen over de oorlog in België en die van de kampen Fort van Breendonk, Auschwitz, Melk en Ebensee zetten deze verhalen in een uniek en persoonlijk perspectief. Voor menig Nederlandse lezer zal deze geschiedenis voor een groot deel nieuw zijn.