Gewonnen veldslagen belanden doorgaans in de geschiedenisboeken en spreken tientallen jaren later nog tot de verbeelding. Ook een nederlaag kan echter door de propaganda worden omgebogen tot een heldenepos van mytische proporties. Iets dergelijks is gebeurd met de slag om Duinkerke eind mei 1940. Op spectaculaire wijze hadden Hitlers legers in slechts enkele weken tijd de Fransen, Belgen en Nederlanders verpletterd, terwijl de Engelse troepen werden teruggejaagd naar Groot-Brittannië. De Angelsaksische historiografie is die Britse ontsnapping over het Kanaal echter gaan bezien als een roemrucht staaltje van improvisatievermogen, durf en heldenmoed, waarbij het Britse leger de overmoedige Wehrmacht en Luftwaffe te snel af was. Hitlers beslissing om zijn pantserdivisies vlak voor Duinkerke halt te laten houden, wordt als een blunder beschouwd. De tienduizenden Engelse soldaten die hij daardoor liet ontsnappen, konden nu immers de kern gaan vormen van het opnieuw op te bouwen Britse leger.

Deze visie op 'het wonder van Duinkerke' is vandaag de dag nog springlevend, zoals de succesvolle speelfilm 'Dunkirk' nog eens heeft laten zien. Daarbij zal de dominantie van de Engelstalige geschiedschrijving en populaire cultuur ongetwijfeld een belangrijke rol gespeeld hebben, maar evenzeer het feit dat ook voormalige Duitse bevelhebbers er sinds 1945 belang bij hadden Hitler de schuld te geven van verkeerde inschatting en fouten. Had de Führer maar beter naar ons geluisterd, is de centrale boodschap van Guderian, Von Manstein en andere Duitse oud-bevelhebbers. Hun sinds de jaren vijftig verschenen memoires werden bestsellers in Groot-Brittannië en de Verenigde Staten en droegen bij aan het imago van militair vakmanschap waarmee de vroegere Duitse generale staf zich nog lang na 1945 wist te tooien. Die glanzende reputatie is door nieuw historisch onderzoek overigens flink beschadigd. Zo heeft David Stahel op basis van uitvoerig archiefonderzoek aangetoond dat de Duitse inval in de Sovjet-Unie niet alleen mislukt is vanwege irrationele beslissingen van Hitler of de vroegtijdig invallende winterkou, maar zeker ook het gevolg was van verkeerde planning en logistieke voorbereiding door de Duitse Generale Staf. Voor Hitlers beslissing om na het Russische tegenoffensief bij Moskou niet terug te trekken maar stand te houden, valt juist veel te zeggen, aldus Stahel.

Ook voor het veel bekritiseerde 'getreuzel' van Hitler bij Duinkerke zijn valide argumenten aan te dragen, betoogt Robert Kershaw, een oud-militair die zich heeft ontwikkeld tot een veel publicerend en succesvol militair historicus. Kershaw vraagt aandacht voor de felle vertragende acties van Franse eenheden, die de terugtrekkende Britten de tijd boden om duizenden soldaten via het strand te evacueren. De Fransen boden succesvol weerstand tegen de Duitse pantsereenheden. In een bebouwde omgeving bleken de slechts licht gepantserde Duitse tanks uitermate kwetsbaar. Verder oprukken dwars door de buitenwijken van Duinkerke naar het strand, zou de pantserdivisies zware verliezen hebben opgeleverd.

Dit wilde Hitler voorkomen. Vooral ook omdat de veldtocht toch al als gewonnen werd beschouwd. Robert Kershaw laat treffend zien hoe allesoverheersend de traumatische herinneringen aan de Eerste Wereldoorlog zijn geweest bij de Duitse kijk op de overwinningen van mei en juni 1940. Veel oudere Duitse militairen hadden die afschuwelijke loopgravenoorlog van een kwart eeuw eerder nog zelf meegemaakt. De jongeren wisten maar al te goed wat namen als 'Verdun' en 'Somme' voor hun vaders hadden betekend. Vier jaar lang had het Duitse leger zich daar doodgevochten tegen standvastige Fransen en Britten, die nu in luttele weken onder de voet werden gelopen! De populariteit van Adolf Hitler als geniale veldheer zou nooit groter zijn dan in deze maanden mei en juni 1940. Dat de in Duinkerke samengedrongen restanten van het Britse leger weg wisten te glippen onder de ogen van de Duitsers, daarvoor hadden de gewone Duitse soldaten en het thuisfront in de euforie van die weken nauwelijks belangstelling. De oorlog leek gewonnen, daarvan waren overigens ook veel Duitse bevelhebbers overtuigd.

Kershaw biedt een interessant zijlicht op de beroemde omsingelingsslag bij Duinkerke (eind mei-begin juni 1940), aangezien hij deze strijd nadrukkelijk vanuit Duits perspectief beschrijft. De Britse auteur, die dankzij een jarenlang verblijf in de Bondsrepubliek het Duits beheerst, maakt daarbij uitsluitend gebruik van Duitse bronnen, overigens vooral secundaire bronnen als memoires en divisiegeschiedenissen en wat minder archiefstukken. Zijn vlot geschreven en niet al te uitvoerige reconstructie is gericht op het brede publiek, maar desondanks niet oppervlakkig en zeker de moeite waard.