Kamp Erika was tijdens de Tweede Wereldoorlog een strafkamp in Ommen. In het kamp werden onder andere zwarthandelaren ondergebracht en een kleine groep Joden. Het regime van het kamp was vreselijk. Gevangenen moesten erg hard werken en werden stelselmatig mishandeld. Hester den Boer, de schrijfster van het boek ‘Kamp Erika’, ging op zoek naar het verleden van haar, inmiddels overleden, opa. Ze dacht altijd dat haar opa in kamp Westerbork had gezeten maar door haar onderzoek kwam ze erachter dat dat niet het geval is geweest. Opa zat in kamp Erika.

Het boek beschrijft de zoektocht die Hester deed naar dit verleden. Haar opa was een bijzondere man en niet altijd in de meest positieve zin. Door de zoektocht wordt duidelijk wat hij en vele anderen in het kamp hebben meegemaakt. Wat het boek erg goed maakt, is dat het zoveel kanten van het verhaal over het kamp belicht. Zo was er iemand die in het kamp heeft gezeten, ernstig was mishandeld maar in de eerstvolgende oorlog in Indonesië zelf dader van mishandelingen werd. Bijzonder is ook dat zoveel mensen die in het kamp hebben gezeten na de oorlog toch op één of andere manier weer terug zijn gegaan naar de plek waar ze zo’n vreselijke tijd hebben gehad. Haar opa ging bijvoorbeeld jaren op vakantie naar een camping vlakbij kamp Erika. Het blijkt dat mensen die extreme ervaringen hebben meegemaakt dit vaker doen. Schrijfster Hester deed eerder onderzoek naar Russische kampen en het bleek dat mensen die daar gevangen hadden gezeten toch ook vaak weer terugkeerden naar het gebied waar ze gevangen hadden gezeten.

Hester ging op zoek naar de locatie van kamp Erika maar vond op die plek een camping met vrolijke campinggasten en een eigenaar die niet herinnerd wilde worden aan het kamp Erika. Er mag van de eigenaar, net als van de vorige eigenaar, eigenlijk niet over gesproken worden. Ook een monument mag niet zichtbaar zijn. Daarom staat het kleine monument, ter herinnering aan de slachtoffers van kamp Erika, iets verderop van de camping. Terwijl Hester over de camping liep zag ze een moeder wandelend met haar dochter, op een pony, vrolijk de bossen ingaan. Precies langs de plek waar lang geleden op de mensen van kamp Erika geschoten werd.

Er is in het boek aandacht voor zowel de slachtoffers als de daders. Deze daders waren de bewakers van kamp Erika. Dat maakt het boek zo interessant. Hester besteedde veel tijd aan het lezen van de strafdossiers van de daders. De daders moesten na de oorlog voor de rechtbank, verantwoording afleggen over hun daden. Een aantal van de daders had een verleden met weinig geld, werkeloosheid of een slechte jeugd. Dit was de reden waarom ze zich aanmeldden voor kamp Erika. Zo konden ze meer geld verdienen. Ook was er het verhaal van een bewaker die helemaal niet een slechte jeugd heeft gehad. Hij was ook altijd een voorbeeldig werknemer bij zijn vorige bedrijf geweest. Interessant is dan de vraag hoe het komt dat deze bewaker zich toch zo gewelddadig gedroeg in het kamp. Dit is meteen ook de kern van het boek. Hoe kon het dat ogenschijnlijk doodgewone mannen tot zulke extreme dingen in staat waren? Hier besteedt de schrijfster veel aandacht aan. Het is een interessant onderwerp want oorlog kan ons helaas nog steeds overkomen. Ook rond de herdenkingen van 4 mei vragen mensen zich vaak af wat zij gedaan zouden hebben. Die vraag is niet zo gemakkelijk te beantwoorden blijkt uit dit boek.

Een bijzondere wending in het boek is het moment dat een briefje gevonden werd met hierop de opmerking dat de opa van de schrijfster een groot geldbedrag had gekregen in het kamp en dat dit door een kampbewaker in bewaring was genomen. Hoe kwam opa aan dit bedrag? Deze vraag werd meegenomen in de zoektocht naar wat hij allemaal heeft meegemaakt in het kamp. Goed is dat de schrijfster hierbij niet de gedachte schuwt dat het kan zijn dat haar opa toch aan de verkeerde kant van de geschiedenis stond. Mensen die werkzaam waren in het kamp kregen voor uitzonderlijke vaak wrede daden, uitzonderlijke vergoedingen.

Aan het eind van het boek volgt nog een bijzondere ontmoeting met de kleinzoon van Herbertus Bikker, een kampbewaker van kamp Erika, ook wel de beul van Ommen genoemd. Herbertus werd na de oorlog opgepakt en gevangen gezet. Later ontsnapte hij en leefde daarna, zonder zijn gezin, ogenschijnlijk een rustig leven in Duitsland. De kleinzoon vertelt hoe de daden van zijn opa invloed hadden op de hele familie. Op bijvoorbeeld de dochter van Herbertus die als vijfjarig meisje na de oorlog op een kar door het dorp werd gereden, uitgescholden en bespuwd. Zij heeft van de daden van haar vader haar hele leven last gehad.

Dit maakt het boek van Hester den Boer duidelijk; aan welke kant je tijdens de Tweede Wereldoorlog ook stond, de oorlog heeft daarna nog altijd veel invloed gehad op de levens van vele mensen tot zelfs op dit moment.