Er zijn vele getuigenissen over de Tweede Wereldoorlog geschreven. Omdat er zoveel zijn krijgen wij, die deze oorlog niet hebben meegemaakt, een beter beeld van de verschrikkingen die mensen hebben moeten doorstaan. Toch geeft Auschwitz-overlevende Rosa de Winter in haar getuigenis aan dat, omdat wij niet meemaakten wat zij meemaakte, we ons ook geen voorstelling kunnen maken van haar ervaringen. Schrijfster Ronit Palache, die het voorwoord voor dit boek schreef, geeft terecht aan dat we door het verhaal van Rosa de Winter daar toch weer iets dichterbij komen.

Rosa woont met haar man Manus en dochter Judy in Gelderland wanneer in 1943 de oproep komt dat ze zich moeten melden in kamp Vught. Het Joodse gezin besluit dat niet te doen en ze duiken onder bij een boer in de Achterhoek. Daar blijven ze meer dan een jaar tot ze worden verraden. Ze worden overgebracht naar een Huis van Bewaring waar ze stevig worden ondervraagd met als doel anderen te verraden. Ze geven niets prijs. Rosa, haar man en dochter worden overgebracht naar kamp Westerbork waar ze worden ondergebracht in een strafbarak voor Joden die opgepakt zijn in de onderduik. Ze moeten alle drie werken in het kamp. Het is er zwaar maar het is vol te houden. Dan komt het moment waarvoor zo gevreesd wordt, ze krijgen te horen dat ze naar het Oosten moeten. Op 3 september 1944 vertrekken ze in een veewagon. Onderweg is er een stop waarbij de kostbare bezittingen moeten worden afgeven waarna de trein verder raast. Op een nacht stopt de trein en horen ze dat ze de wagon snel moeten verlaten: ze zijn aangekomen in concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz Birkenau in Polen. Daar vernemen ze van andere gevangenen dat de Russen Auschwitz al zijn genaderd. Daarna volgt de scheiding: sommigen moeten naar de linker rij, anderen naar de rechter rij. Rose aen haar dochter Judy moeten naar de rechter rij. Rosa’s man wordt van hen weggedreven. Ze kunnen elkaar slechts nog even aankijken.

In het kamp moeten Rosa en Judy eerst douchen en krijgen ze een nummer op hun arm getatoeëerd. Ze krijgen kleding en schoeisel dat eigenlijk niet echt past. Rosa en Judy leren de regels kennen die in het kamp gelden. Rosa ook op harde wijze. Ze krijgt klappen van de Blockälteste omdat ze zich niet aan een regel heeft gehouden. De Blockälteste was een gevangene die verantwoordelijk was voor de orde in de barak. Rosa beschrijft alle verschrikkingen die ze meemaken in het kamp waaronder het dagelijks op appel staan, maar ook bijvoorbeeld de voortdurende vrees om niet naar de gaskamers te worden gebracht. Op een dag na een appel is er weer een selectie. Josef Mengele, de beruchte kamparts van Auschwitz, gaat weer vrouwen selecteren op wie hij medische experimenten wil uitvoeren. Die dag wordt Judy geselecteerd.

Rosa ontmoet in het kamp ook andere vrouwen met wie ze bevriend raakt, onder wie Edith. Edith heeft eveneens afstand moeten doen van haar dochters, van 15 en 18 jaar. Edith is Edith Frank, de moeder van Margot en Anne Frank. Rosa en Edith hebben veel steun aan elkaar. Edith wordt uiteindelijk erg ziek en opgenomen in de ziekenbarak. Niet veel later wordt Rosa daar ook opgenomen wanneer ze erge buikloop krijgt en daar ontmoet ze Jo. Jo is een ernstig zieke Nederlandse vrouw.

Toen Rosa met haar gezin in Auschwitz aankwam, was het al duidelijk dat de Russen niet ver weg waren. Terwijl Rosa in de ziekenbarak ligt vluchten op een dag de Duitsers het kamp uit. De meeste gevangenen moeten gedwongen mee. Degenen in de ziekenbarak niet.

Rosa en de anderen gaan, hoe ziek ze ook zijn, naar de voorraadruimtes van de Duitsers en halen voedsel voor de zieken in de ziekenbarak. Niet veel later komen de Russen aan in Auschwitz. Voor de één komt de bevrijding net op tijd, voor de ander te laat. Via een lange reis komt Rosa uiteindelijk weer in Nederland terecht waar ze ook haar dochter weer in haar armen mag sluiten. Op dat moment weten ze nog niet of echtgenoot en vader Manus terugkeert.

Rosa besluit na haar terugkeer haar herinneringen direct op papier te zetten. De herinneringen zijn in dit boek redelijk feitelijk weergegeven, met niet altijd veel emotie. Ze staan er zoals ze het heeft meegemaakt. Hierdoor weet je als lezer niet altijd zeker wat de schrijfster voelde, al kun je haar gevoelens bijna wel raden. Een mooie aanvulling op het verhaal van Rosa zijn het voorwoord van Ronit Palache en de interviews met de kleinkinderen van Rosa. Rosa en dochter Judy hebben de verschrikkingen van Auschwitz-Birkenau meegemaakt en hebben veel verloren. De oorlog had ook na 1945 nog een grote impact op hun levens en hierdoor ook op hun nabestaanden. ‘In Birkenau - een getuigenis’ laat zien dat ook nu nog mensen de gevolgen van oorlogservaringen met zich meedragen en waarom het zo belangrijk is de getuigenissen te blijven verzamelen en te lezen.