Na afloop van de Tweede Wereldoorlog werd Duitsland door de overwinnaars ingedeeld in vier bezettingszones. Totdat de Duitsers zelf weer in staat waren hun land te besturen, was de macht hier in handen van de geallieerde mogendheden. De Sovjetbezettingszone zou in 1949 overgaan in de Duitse Democratische Republiek (DDR). In de eerste jaren na de oorlog heerste hier en ook in de rest van Duitsland honger en was van een serieuze wederopbouw nog geen sprake. Dat was zeker ook het geval in Dresden in de Sovjetzone. Tijdens vier aanvallen tussen 13 en 15 februari 1945 werd een groot deel van de stad in puin gelegd door de Amerikaanse en Britse luchtmachten. Naar schatting 25.000 burgers kwamen hierbij om. De wederopbouw van de stad aan de Elbe is nog altijd niet voltooid.

Frank Goldammers eerste historische thriller, getiteld ‘Vuurstorm’, speelde zich af rond en tijdens het bombardement op Dresden. Zijn nieuwe boek gaat verder waar het vorige stopte, namelijk in het door het Sovjetleger bestuurde naoorlogse Dresden. Met de vondst van het lichaam van een vermoorde Russische officier in de uiterwaarden van de Elbe begint het verhaal, waarin de hoofdrol opnieuw is weggelegd voor de Duitse politierechercheur Max Heller. Als vlakbij de vindplaats van het lijk ook een rugzak gevonden wordt met daarin een afgehakt hoofd van een man is het mysterie compleet. Het zijn niet de laatste lichamen of lichaamsdelen die aangetroffen worden. De moorden lijken verband te hebben met een café, waar hoge Sovjetofficieren zich tegen betaling in achterkamertjes vermaken met jonge Duitse meisjes. Als een aanslag wordt gepleegd op dit illegale bordeel wordt die toegeschreven aan wraakzuchtige nationaalsocialisten.

Gedurende zijn onderzoek wordt Heller gevolgd door zowel de plaatselijke leider van de Sovjet Militaire Administratie in Duitsland (SMAD) als door een kolonel van de MVD, de Sovjetstaatsveiligheidsdienst. Hun grootste vrees is een heropleving van het Duitse verzet, wat bij hen leidt tot een tunnelvisie. De Duitse rechercheur kiest ondanks de druk van de Sovjets zijn eigen koers. We volgen hem niet alleen tijdens zijn politieonderzoek, maar ook in zijn privéleven. Veel positiefs is daarover niet te melden. Eén van zijn zoons kondigt zijn terugkeer uit Sovjetkrijgsgevangenschap aan, maar verschijnt niet op de aangegeven datum. Zijn vrouw draagt de zorg over een ernstig zieke buurvrouw zonder te beschikken over de benodigde medicatie. Het leven in de stad is zwaar. Een groot deel van hun buren, vrienden en kennissen is omgekomen tijdens het bombardement op de stad. Elke dag weer iets te eten zien te verkrijgen is een opgave op zichzelf. Andere bewoners van het zwaar geruïneerde Dresden hebben het zelfs nog slechter; kinderen bedelen op straat en meisjes prostitueren zichzelf om aan eten te komen.

Frank Goldammer slaagt erin om in het verhaal verschillende historische thema’s te verwerken, waaronder de omgang met het naziverleden. Terwijl Heller zelf nooit lid is geweest van de nazipartij en ook weigert zich aan te sluiten bij de nieuw opgerichte Socialistische Eenheidspartij Duitsland (SED), is de bij zijn zaak betrokken officier van Justitie een oud-nazi die zich na de oorlog direct aangesloten heeft bij de SED. Dit soort opportunisme was indertijd niet zeldzaam, ook al beweerden zowel de westerse geallieerden als de Sovjets dat ze hard zouden afrekenen met het nazisme en zijn volgelingen. Een belangrijke rol speelt ook het wantrouwen van de Sovjets naar de Duitse bevolking. Elke mannelijke Duitser kan aan het Oostfront schuldig zijn geweest aan het doden van hun familieleden. De titel ‘Duizend duivels’ slaat op hoe één van de Russische personages verwijst naar de Duitse bevolking.

Evenals de eerste Max Heller-thriller is ook dit vervolg goed geschreven. De vergelijking met de boeken van Philip Kerr is al eerder gemaakt, maar dit boek doet ook denken aan het werk van Tom Rob Smith met de Russische politieman Leo Demidov in de hoofdrol (‘Kind 44’, ‘Kolyma’ en ‘Agent 6’). Deze drie boeken spelen zich weliswaar af in de Sovjet-Unie zelf, maar de wat grimmige sfeer en het communistische bestuur spelen een vergelijkbare rol als in ‘Duizend duivels’. Voor de liefhebber van de boeken van Tom Rob Smith en Philip Kerr is ‘Duizend duivels’ dus een aanrader. Frank Goldammer combineert historische feiten overtuigend met fictie en schetst een indringend tijdsbeeld van het naoorlogse Dresden, waar de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog nog steeds dagelijks merkbaar zijn.