Ab en Mirjam Veltman waren twee moedige mensen uit het verzet. Zij waren actief binnen verschillende onderdelen van het verzet in hun woonplaats Hilversum. Mick deed koeriersdiensten en Ab was een van de organisators van de Februaristaking van 1941. Daarnaast was het zijn taak om sabotage tegen de Duitsers te organiseren. Zowel Mick als Ab gaven veel op tijdens de Tweede Wereldoorlog om te vechten voor het juiste. "Ik heb niets warms voor de winter" bestaat uit twee delen. In het eerste deel worden de brieven gepubliceerd die Ab tijdens de oorlog vanuit kamp Vught schreef aan zijn vrouw Mick. Het tweede deel bestaat uit brieven die beiden in de jaren negentig aan hun kleinkinderen hebben geschreven. In de laatste categorie brieven schrijven zij uitgebreid over hun leven tijdens de oorlog. En Ab vooral ook over zijn tijd in kamp Vught.

Het eerste deel van het boek toont de brieven die Ab vanuit kamp Vught schreef aan Mick. Ab was tijdens een verzetsdaad in 1943 verraden en overgebracht naar dit kamp. Hij moest in zijn brieven voorzichtig zijn met wat hij schreef want deze werden altijd gecontroleerd door de nazi’s. "Aan mijn officiële brieven hoor je hoe het met mij gaat, het is dan wel erg sobertjes maar we moeten dat dan maar voor lief nemen. Als je nu achterop de inhoudsbriefjes in mijn pakketten de groeten doet, dan betekent dat voor mij dat jullie het allen goed maken."

Hoewel Ab nergens expliciet klaagt over zijn leven in het kamp, kun je tussen de regels door zeker lezen dat hij het zwaar had. En dit uit zich vooral in zijn zorgen dat Mick ook naar het kamp zou worden gestuurd: "Meisje, houd je goed, wees erg voorzichtig, want ik zou je niet graag hier zien." Ab schrijft tevens dat hij geen klappen of speciale straf kreeg. Maar in zijn brieven uit de jaren negentig schrijft hij in alle eerlijkheid naar zijn kleinkinderen: "Mijn boddy (lees: lichaam) was bont en blauw geslagen en elke aanraking was een marteling. Ik probeerde me te verhangen. Het mislukte doordat de riem brak."

De brieven in dit eerste deel van het boek zijn redelijk kort en zakelijk. Hoewel er veel liefde en gemis tussen de regels door kan worden gelezen, probeert Ab vooral de moed erin te houden. Hij moedigt Mick aan en probeert te verbergen hoe zwaar hij het heeft. Hij durft ook niet om te veel eten te vragen aan zijn vrouw, hij heeft liever dat ze het bewaart voor haarzelf en de kinderen. Maar het feit dat hij er toch af en toe om moet vragen, geeft aan hoe weinig hij kreeg in het kamp.

Het volgende deel bestaat uit de informatieve brieven naar de kleinkinderen. Deze brieven schreven zij in de jaren negentig en beslaan hun leven tijdens de oorlog. Er zit een opmerkelijk verschil in de aangeslagen toon. Mick schrijft met emotie. Ab schrijft afstandelijk. Soms mist er wat context en informatie in zijn brieven. Nare ervaringen worden erg kort, en zonder details omschreven. Toch zijn de brieven van beiden indrukwekkend en interessant.

Mick vertelt vooral over de invloed die de oorlog emotioneel op haar had. Zo schrijft zij: "De pijn van vooral het antisemitisme zit heel diep en ik zal er nog wel vaker om huilen. Maar dat vind ik de normaalste zaak van de wereld en ik vind het goed om er met jullie over te praten:"

Het was waarschijnlijk de eerste keer dat Mick iets over haar ervaringen en de pijn deelde. Na de oorlog ging zij wel kort in therapie maar ze vond het te heftig: "Gillend van het huilen kwam ik er vandaan, en ik ben ermee gestopt. Achteraf jammer, misschien had ik het dan beter verwerkt en kon ik ook dit met droge ogen schrijven". Ook omschrijft zij dat er tijdens de oorlog straten werden afgezet en dat mensen uit hun huis gesleurd werden. Mick omschrijft dat ze het angstgeschreeuw en gehuil van die mensen nog hoort als ze eraan denkt.

Ab werd, nadat hij was verraden, eerst naar de gevangenis in Breda gebracht, voordat hij naar kamp Vught werd gestuurd. Over zijn tijd in de gevangenis vertelt hij dat hij niemand vertrouwde, wat logisch is na het grote verraad. Als er iemand bij hem in de cel werd gezet ging hij ervan uit dat het een verrader was, wat ook meerdere keren zo bleek te zijn. Ab schrijft: "Na een dag verdwenen ze weer, ik heb ze de meest onnozele verhalen verteld. Tot de bewaker toe".

Als de oorlog ten einde komt ontsnapt Ab uit kamp Dachau. Hij had een deal gemaakt met wat andere mannen maar merkt als de ontsnapping eenmaal gelukt is, dat er heel andere mannen aan zijn zijde staan dan degenen waarmee hij had afgesproken: "Eenmaal achter die heuvel konden we even rusten en wie schetst mijn verbazing, die drie waren heel anderen dan waar ik mee afgesproken had. Die anderen, bleek later, durfden niet."

Ab en Mick hadden het zwaar tijdens de oorlog. Dit boek had als doel om duidelijk te maken dat de lijn tussen beschaving en barbarij dun is. En dat gelukt. De brieven zijn interessant om te lezen. En de titel is geweldig gekozen: soms is het inderdaad een kwestie van tussen de regels doorlezen om de ellende te realiseren die niet uitgebreid wordt omschreven in de brieven. Vaak geldt: hoe korter iets wordt omschreven, hoe traumatischer de gebeurtenis was.

Het boek leest echter wel meer als bronmateriaal dan als een verhaal. Het was heel goed mogelijk geweest om naar aanleiding van deze brieven en informatie een ontroerende, waargebeurde oorlogsroman te schrijven. Het is jammer dat dit niet gebeurd is. Ik kan, als historica, de emoties goed indenken naar aanleiding van de minimale omschrijvingen in de brieven. Maar een roman trekt een veel breder publiek. En dat is wel wat Mick en Ab eigenlijk zouden verdienen. Dat hun verhaal wijdverbreid bekend zal worden. Want zoals de kleinkinderen het mooi verwoorden:

"Vrijheid en veiligheid zijn niemands vanzelfsprekend geboorterecht. Ze moeten bewaakt en gekoesterd worden. En als het nodig is, moeten onderdrukkers worden bestreden en onderdrukten worden geholpen. Dat is wat Ab, Mick en al die andere verzetsmensen hebben gedaan."