TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Spion van Oranje

Titel: Spion van Oranje
Schrijver: Bram de Graaf
Uitgever: Ambo/ Anthos
Uitgebracht: 2016
Pagina's: 244
ISBN: 9789026335396
Omschrijving:

‘Spion van Oranje’ vertelt het avontuurlijke verhaal van Engelandvaarder Bram Grisnigt (1923). Schrijver van dit boek is de 50-jarige journalist en historicus Bram de Graaf. Hij werkte onder andere voor de bladen Margriet en Nieuwe Revu. Hij schreef eerder twee andere boeken, waaronder het in april 2015 door Ambo/Anthos uitgegeven ‘Het verraad van Benschop’.

Begin 2015 vindt de kennismaking tussen beide Brammen plaats als de schrijver voor Volkskrant Magazine een portrettenserie maakt over de laatste in leven zijnde Engelandvaarders, waaronder dus de oud-geheim-agent Bram Grisnigt. Als de schrijver hem daarna zijn boek ‘Het verraad van Benschop’ toestuurt en later, eind 2015, in een gesprek aangeeft ook een boek te willen schrijven over het leven van zijn naamgenoot als geheim agent, stemt deze laatste in. Grisnigt ziet om zich heen vrienden en ooggetuigen van de gebeurtenissen tijdens de Duitse bezetting sterven en wil graag, nu het nog kan, meewerken.

Uit zelfbehoud heeft hij na de oorlog het verleden laten rusten. Alleen zijn vrouw, Ann, weet alles. 70 jaar later wil Bram, speciaal voor de jongeren van nu, zijn hele verhaal vertellen, over de vlucht naar Engeland, een torpedering, zijn opleiding als geheim agent, de dropping in bezet Nederland, zijn arrestatie door de Gestapo, zijn verblijf in concentratiekampen en de dodenmars. Opdat ook zij niet vergeten. De gesprekken over het leven van Bram vinden in 2015 en 2016 plaats. Hierbij kon behalve op het geheugen worden teruggevallen op een schat aan archiefstukken die Bram zelf heeft verzameld, zoals originele documenten, brieven, krantenartikelen en zelfs foto’s, met bijna alle benodigde informatie.

Het boek telt 22 hoofdstukken. Elk hoofdstuk begint met een beschrijving van een stukje gesprek tussen de beide Brammen. Daarna wordt een deel van het levensverhaal beschreven. Als lezer ga je door de beschrijving van de interviews haast deel uit maken van het gesprek en wil je zelf vragen stellen. De hoofdstukken maak je door de meeslepende manier van schrijven als het ware mee als ooggetuige.

In mei 1941 vertrekt de 18-jarige Bram Grisnigt vanuit het bezette Den Haag op de fiets richting Frankrijk. Hij wil daarvandaan naar Engeland reizen om te vechten tegen de Duitse bezetter. Hij komt inderdaad aan in Frankrijk, maar de verdere tocht vlot niet echt en uiteindelijk reist hij via Franrijk naar Curaçao, Cuba, Amerika en Canada om tot slot in december 1942 in Engeland te arriveren, na onderweg ook een schipbreuk na een Duitse torpedoaanval te beleven en overleven.

In Engeland krijgt hij een opleiding als geheim agent voor het Bureau Inlichtingen en leert hij de liefde van zijn leven kennen: Ann. Ook de ervaringen en gebeurtenissen die Bram meemaakt nadat hij in september 1943 in Nederland gedropt wordt als geheim agent tot zijn arrestatie in februari 1944 worden levendig beschreven.

Heel aangrijpend en heftig is het stuk dat de periode beschrijft over zijn verblijf in Duitse kampen na zijn arrestatie in februari 1944 tot en met de laatste dagen van de oorlog in april/mei 1945. Hij vertelt over de ontberingen en gruwelen in de kampen. Het is mensonterend als je door stelselmatig slecht en te weinig eten ziek wordt, diarree krijgt en dan zonder water met je handen gedwongen wordt schoon te maken en je lichaam ook nog eens onder de luizen zit. Het is begrijpelijk dat je hierdoor je menselijke waardigheid verliest. Onbeschrijfelijk is het hoe deze mensen dit na de oorlog hebben moeten verwerken. Hier past alleen diep respect en stilzwijgen.

Het is een mooi boek om tijdens geschiedenislessen op scholen mee te werken, om leerlingen het te laten lezen of het klassikaal te behandelen. Enerzijds als eerbetoon aan hen die hun verzet met hun leven moesten bekopen of die mishandeld en vernederd zijn tot op het diepst van hun ziel en anderzijds als leermoment.

Als lezer krijg je een groot respect voor alle mannen en vrouwen in het verzet die hun leven in de waagschaal stelden voor onze vrijheid of die in de kampen dingen hebben meegemaakt waarbij onze dagelijkse beslommeringen echt in het niet vallen. Je leert dingen wel te relativeren. Kortom ‘Spion van Oranje’ is een echte aanrader!

Bram Grisnigt wilde geen held zijn of in op het voetstuk gezet worden. De echte helden hadden volgens hem hun leven gegeven. Maar Bram was het wel en is het nog steeds doordat hij zijn verhaal nu met ons heeft willen delen, opdat wij niet vergeten.

Beoordeling: Zeer goed

Informatie

Artikel door:
Wijnand de Gelder
Geplaatst op:
05-10-2016
Feedback?
Stuur het in!

Afbeeldingen