De vrijheid voor de Joden werd in de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog in Duitsland steeds minder en de bedreigingen steeds groter. Daarom vluchtten veel Joden naar andere landen, althans dat probeerden zij. De mogelijkheden om te vluchten werden steeds kleiner en het aantal landen dat nog Joodse vluchtelingen wilde opnemen verminderde snel. Kinderen kregen makkelijker een plaats dan volwassen en daardoor werden veel Joodse ouders voor een heel moeilijke beslissing gesteld. Zij konden hun kind voor onbepaalde tijd naar het ‘veilige’ buitenland sturen, maar moesten zelf achter blijven.

In totaal gingen er ongeveer 10.000 kinderen met de zogenaamde kindertransporten naar Engeland. De meeste van deze kinderen kwamen uit Duitsland, Oostenrijk, Tsjecho-Slowakije en Polen en het overgrote deel was van Joodse afkomst. Ziska Mangold, de fictieve hoofdpersoon in dit boek, ging ook mee met één van de kindertransporten. “Liverpool Street” beschrijft haar belevenissen gedurende de oorlog in de vorm van een jeugdroman waarin historische feiten verweven zijn.

De auteur is Anne Charlotte Voorhoeve, die geboren werd in 1963 te Mainz. Zij studeerde politicologie, Amerikanistiek en oude geschiedenis aan de universiteit van Mainz. Na haar studietijd werkte zij onder meer als onderzoekster aan de universiteit van Maryland, als redacteur bij een uitgeverij en als promotiemedewerkster bij een protestants klooster. Sinds 2000 wijdt ze zich geheel aan het schrijverschap. Liverpool Street is haar eerste roman die in het Nederlands is vertaald. Het boek is bekroond met de Buxtehuder Bulle 2007, een gerenommeerde Duitse prijs voor jeugdliteratuur.

“Liverpool Street” beschrijft Ziska’s belevenissen in vooroorlogs Duitsland waar de situatie voor Joden steeds meer onhoudbaar wordt. Ondanks hun bekering tot de Evangelisch-Lutherse Kerk zijn de van afkomst Joodse ouders van Ziska hun toekomst in Duitsland niet zeker. Ze besluiten hun dochter mee te sturen met één van de zogenaamde kindertransporten naar Engeland. Haar moeder, met wie zij een speciale band heeft, en haar zieke vader blijven in Duitsland achter. In Engeland komt zij in een orthodox-joods pleeggezin in Londen terecht waar zij diep onder de indruk raakt van de orthodoxe gebruiken.

Als Engeland ook in de oorlog betrokken raakt, wordt zij met honderdduizenden andere kinderen naar het veilige platteland geëvacueerd. Op het platteland komt zij bij een minder streng orthodox gezin terecht waar zij slecht behandeld wordt. Tot haar opluchting mag zij weer terug naar haar eerste gastgezin waar zij ook de Duitse bombardementen meemaakt. Zowel binnen haar biologische familie als in haar pleeggezin wordt zij persoonlijk geconfronteerd met het vele leed dat een oorlog met zich meebrengt. Uiteindelijk trouwt zij met een Joodse jongen die ook deelnam aan het kindertransport en samen vestigen zij zich voorgoed in Engeland.

De ondertitel van het boek luidt als volgt: “Ik word vervolgd en weet niet eens wie ik zelf ben”. Daarmee wordt de essentie van het boek weergegeven. “Liverpool Street” is een jeugdroman die het leven beschrijft van een meisje in de groei naar volwassenheid tijdens de Tweede Wereldoorlog. In die ontwikkeling is zij op zoek naar wie zij is, van wie zij moet houden en wie zij behoort te zijn.

De ontwikkeling van de hoofdpersoon uit zich vooral in de veranderende relatie tussen ouders en kind. Voor Ziska is de verhouding tot haar ouders verwarrend, omdat zij merkt dat ze langzamerhand meer van haar Engelse pleegmoeder dan van haar biologische moeder houdt. Ook ervaart de hoofdpersoon een zoektocht naar haar religieuze identiteit. Door de vrije opvoeding van haar ouders heeft zij nauwelijks kennis over het Jodendom. In haar orthodoxe pleeggezin verandert dit en uiteindelijk zoekt zij voor zichzelf een middenweg tussen Jodendom en christendom.

“Liverpool Street” beschrijft de oorlog door de ogen van een puber. Daarbij laat de auteur de lezer op een bijna speelse manier kennis maken met de mooie en donkere kanten van de oorlog. Zo is er aandacht voor de kinderen die in Engeland veilig de oorlog doorkwamen, maar ook voor de vele Joodse en niet-Joodse slachtoffers die de Tweede Wereldoorlog eiste. Voorhoeve is erin geslaagd om gevoelens en twijfels op een natuurlijke en indringende manier in het verhaal vast te leggen. Hierdoor ademt het verhaal een levensechte sfeer uit. Dit wordt versterkt door het feit dat het vanuit ik-perspectief geschreven is, waardoor de lezer zich makkelijker in het verhaal kan verplaatsen.

Achter in het boek heeft de auteur ter verantwoording beknopt beschreven welke gebeurtenissen berusten op feiten. Positief daarbij is dat er aandacht is voor buiten Engeland minder bekende of onderbelichte onderwerpen. Zo wordt er ruim aandacht geschonken aan de impact van de bombardementen op de Engelse steden. Ook de internering van vele buitenlanders, onder wie Joodse vluchtelingen, in Engelse gevangenkampen aan het begin van de Tweede Wereldoorlog is vrij onbekend.

“Liverpool Street” is in de eerste plaats een jeugdroman, maar is ook heel goed door volwassenen te lezen. Dit boek is een aanrader voor iedereen die zich in wil kunnen leven in wat oorlog met kinderen doet.