Japanse Landingsvaartuigen

Japan was bij het begin van de Tweede Wereldoorlog in het bezit van een aantal vaartuigen voor het uitvoeren van amfibische operaties. Het waren voornamelijk ondersteuningsvaartuigen. In tegenstelling tot de meeste andere oorlogvoerende landen had Japan geen speciale amfibische eenheden. Gaandeweg de Tweede Wereldoorlog werden nieuwe en betere landingsvaartuigen ontwikkeld. Het overzicht geeft een compleet beeld van de Japanse landingsvaartuigen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Voor wat betreft het naoorlogse overzicht ontbreken nog enkele typen kleinere vaartuigen.

Japanse landingsvaartuigen op het strand van Buna, Papua Nieuw Guinea Bron: Public Domain (onbekend)

De Shohatsu-klasse was speciaal ontwikkeld als een landingsvaartuig voor het aan land zetten van infanteristen, speciale landingseenheden enz. Ten tijde van de ontwikkeling in 1924, was Japan het eerste land ter wereld dat speciaal voor dit doel een scheepje ontwikkelde.^[1]

De Shohatsu was een betrouwbaar vaartuig, dat door het Japanse leger (IJA), bij alle landingsoperaties is ingezet. Het Japanse leger duidde dit type aan als SB-C type. De productie werd in 1943 beëindigd om meer Daihatsu-landingsvaartuigen te kunnen produceren. Naar schatting werden om en nabij de 1000 van deze vaartuigen geproduceerd.^[2][3]

Shohatsu Bron: Wilco Vermeer collection

De Daihatsu-klasse (14m), ook wel LB-D Type bij de Japanse landmacht, was met 14 meter, wat groter dan de Shohatsu-klasse en in staat om grotere hoeveelheden troepen of een Type 89 middelzware tank te vervoeren. De ontwikkeling begon gelijktijdig met de Shohatsu, maar het scheepje kon pas in 1930 in productie worden genomen. De eerste exemplaren waren alleen in staat om troepen of voertuigen mee te nemen. In 1932 werd een iets groter model geproduceerd, dat ook in staat was een middelzware tank te vervoeren. Er werden voor zover bekend 3229 van deze vaartuigen gebouwd tussen 1925 en 1935.^[4][5]

De Daihatsu-klasse Bron: Public Domain (onbekend)

De 13 meter lange Chuhatsu-klasse, ook wel aangeduid als Shohatsu bij de Japanse marine en N-L-BD type bij het Japanse leger, was kleiner dan de Daihatsu-klasse en werd voornamelijk gebruikt door de Keizerlijke Japanse Marine. Het vaartuig werd vooral gebruikt voor het transporteren van goederen. Volgens nu bekende gegevens werden 163 exemplaren geproduceerd.^[6][7]

Eén van de weinig bekende foto's van de Chuhatsu Bron: Wilco Vermeer collection

Om de nieuwe middelzware Type 97 tanks te kunnen vervoeren, werd een speciale (Toku=speciaal) versie van de Daihatsu ontwikkeld, de Toku-Daihatsu-klasse. Bij het Japanse leger werd dit type aangeduid als N-L-BD Type. Het schip was met zijn ruim 17 meter en een waterverplaatsing van 35 ton een stuk groter en werd aangedreven door twee motoren. In plaats van een middelzware tank kon het vaartuig 100 manschappen vervoeren. Het is onduidelijk hoeveel vaartuigen van dit type werden geproduceerd.^[8][9]

Toku-Daihatsu met een houwitser Bron: Public Domain (onbekend)

Net als in Duitsland gedurende het verloop van de oorlog werd ook in Japan staal een schaarser goed. In een poging veel staal voor andere doeleinden te kunnen gebruiken werd een houten landingsvaartuig ontwikkeld (Mokusei=hout) de Mokusai-Daihatsu-klasse. Afhankelijk van de gebruikte materialen, hout of triplex, zijn verschillende modellen te onderscheiden. Ze werden echter alle volgens eenzelfde basismodel gebouwd. Er werden 1140 exemplaren gepland, het is onduidelijk hoeveel er daadwerkelijk werden gebouwd en in gebruik genomen.^[10][11]

Bron: Public Domain (onbekend)

In een poging om een werkelijke LST (geallieerde Landing Ship Tanks) te produceren, ontstond in 1942 de SS-Tei klasse ook wel Kidotai-klasse. De letteraanduiding SS betekende hierbij klein tanktransportvaartuig, waarbij de eerste S voor Sensha oftewel "Tank" stond. Het schip was in staat om totaal vier middelzware tanks te vervoeren, die via een boegklep konden worden geladen en gelost. Er werden twee prototypen, de Koryu Maru / SS-1 en de Banryu Maru / SS-2, welke werden gevolgd door de SS-3 tot en met de SS-22. De in aanbouw zijnde SS-23 tot en met SS-27 werden voor het einde van de oorlog niet meer afgebouwd en zijn verbouwd tot vrachtschepen of gesloopt. De schepen waren 65 meter lang en hadden een waterverplaatsing van 742 ton. De schepen waren bedoeld voor de Keizerlijke Landmacht. Enkele schepen in gebruik bij de Keizerlijke Marine werden ES-Tei genoemd.^[12]

SS-Tei-klasse (1939) / Kaityu Maru-klasse
Dai 19-go Bron: Public Domain (onbekend)
	Koryu Maru / SS-1 (Dai 1-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	Banryu Maru / SS-2 (Dai 2-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	Kairyu Maru / SS-3 (Dai 3-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	SS-4 (Dai 4-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	SS-5 (Dai 5-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	SS-6 (Dai 6-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	SS-7 (Dai 7-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	SS-8 (Dai 8-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	SS-9 (Dai 9-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	SS-10 (Dai 10-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	SS-11 (Dai 11-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	SS-12 (Dai 12-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	SS-13 (Dai 13-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	SS-14 (Dai 14-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	SS-15 (Dai 15-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	SS-16 (Dai 16-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	SS-17 (Dai 17-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	SS-18 (Dai 18-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	SS-19 (Dai 19-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	SS-20 (Dai 20-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	SS-21 (Dai 21-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	SS-22 (Dai 22-go)	Harima Zosen, Fujinagata
	SS-23 (Dai 23-go)	Sansyu, Osaka
	SS-24 (Dai 24-go)	Fujinagata, Osaka
	SS-25 (Dai 25-go)	Osaka Tekkosho, Osaka
	SS-26 (Dai 26-go)	Naniwa Dock, Osaka
	SS-27 (Dai 27-go)	Kawaminami Kogyo, Osaka

De 2-To Yusokan-klasse, oftewel 2e Klasse transportschepen zoals deze schepen door de Keizerlijke marine werden genoemd, waren landingsschepen voor tanks en waren de opvolgers van de SS-Tei-klasse. De klasse werd in twee groepen verdeelt en wel diesel aangedreven (Dai 101 Go-gata Yusokan-klasse, oftewel de No.101-klasse landingsschepen) of stoomturbine aangedreven (Dai 103 Go-gata Yusokan oftewel No. 103-klasse landingsschepen). De schepen die in dienst waren bij de Keizerlijke Landmacht werden daar aangeduid als SB-Tei-klasse of ook wel SBD-type.^[13]

2-To Yusokan-klasse
De No. 101 Bron: Wilco Vermeer collection
Dai 101 Go-gata Yusokan-klasse /  No.101-klasse	Diesel aangedreven
	No. 101 (Dai 101-go)	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 102 (Dai 102-go)	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 127 (Dai 127-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 128 (Dai 128-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 149 (Dai 149-go)	Hitachi, Mukajima
	No. 150 (Dai 150-go)	Hitachi, Mukajima
Dai 103 Go-gata Yusoka / No. 103-klasse / SB-Tei-klasse	Stoomturbine aangedreven
	No. 103 (Dai 103-go)	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 104 (Dai 104-go)	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 105 (Dai 105-go)	Osaka Tekkosho, Osaka
	No 106 (Dai 106-go) No. 120 (Dai 120-go)	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 107 (Dai 107-go) No. 123 (Dai 123-go)	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 108 (Dai 108-go) No. 125 (Dai 125-go	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 109 (Dai 109-go) Dai ?	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 110 (Dai 110-go)	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 111 (Dai 111-go)	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 112 (Dai 112-go)	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 113 (Dai 113-go)	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 114 (Dai 114-go)	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 115 (Dai 115-go)	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 116 (Dai 116-go) No. 103 (Dai 103-go)	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 117 (Dai 117-go) Dai ?	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 118 (Dai 118-go) Dai ?	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 119 (Dai 119-go) Dai ?	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 120 (Dai 120-go) Dai ?	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 121 (Dai 121-go) Dai ?	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 122 (Dai 122-go) Dai ?	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 123 (Dai 123-go) Dai ?	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 124 (Dai 124-go) Dai ?	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 125 (Dai 125-go) No. 127 (Dai 127-go)	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 126 (Dai 126-go) No. 128 (Dai 128-go)	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 129 (Dai 129-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 120 (Dai 130-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 131 (Dai 131-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 132 (Dai 132-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 133 (Dai 133-go)	Sasebo Marinearsenaal, Sasebo
	No. 134 (Dai 134-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 135 (Dai 135-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 136 (Dai 136-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 137 (Dai 137-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 138 (Dai 138-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 139 (Dai 139-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 140 (Dai 140-go)	Sasebo Marinearsenaal, Sasebo
	No. 141 (Dai 141-go)	Sasebo Marinearsenaal, Sasebo
	No. 142 (Dai 142-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 143 (Dai 143-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 144 (Dai 144-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 145 (Dai 145-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 146 (Dai 146-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 147 (Dai 147-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 148 (Dai 148-go) No. 113 (Dai 113-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 151 (Dai 151-go)	Hitachi, Mukajima
	No. 152 (Dai 152-go)	Hitachi, Mukajima
	No. 153 (Dai 153-go)	Hitachi, Mukajima
	No. 154 (Dai 154-go) Dai ?	Hitachi, Mukajima
	o. 155 (Dai 155-go) Dai ?	Hitachi, Mukajima
	No. 156 (Dai 156-go) Dai ?	Hitachi, Mukajima
	No. 157 (Dai 157-go)	Hitachi, Mukajima
	No. 158 (Dai 158-go)	Hitachi, Mukajima
	No. 159 (Dai 159-go)	Hitachi, Mukajima
	No. 160 (Dai 160-go)	Hitachi, Mukajima
	No. 161 (Dai 161-go)	Hitachi, Mukajima
	No. 162 (Dai 162-go) No. 1010 (Dai 101-go)	Hitachi, Mukajima
	No. 163 (Dai 163-go) No. 102 (Dai 102-go)	Hitachi, Mukajima
	No. 164 (Dai 164-go)	Osaka Tekkosho, Osaka
	No. 165 (Dai 165-go)	Osaka Tekkosho, Osaka
	6 schepen (166 t/m 171)	geschrapt
	No. 172 (Dai 172-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 173 (Dai 173-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 174 (Dai 174-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 175 (Dai 175-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	No. 176 (Dai 176-go)	Kawaminami Kogyo, Urasaki
	7 schepen (177 t/m 183)	geschrapt
	No. 184 (Dai 184-go) Dai ?	Hitachi, Mukajima
	No. 185 (Dai 185-go) Dai ?	Hitachi, Mukajima
	No. 186 (Dai 186-go) Dai ?	Hitachi, Mukajima
	No. 187 (Dai 187-go) No. 114 (Dai 114-go)	Hitachi, Mukajima
	No. 188 (Dai 188-go) Dai ?	Hitachi, Mukajima
	15 schepen	geschrapt

In de jaren 1950 werd in samenwerking met de Verenigde Staten besloten de Japanse militaire macht opnieuw p te bouwen in de vorm van een zelfverdedigingsorganisatie. De marine werd daarbij opgebouwd als Kaijo Jieitai (Japanse Maritieme Zelfverdedigingstroepen). De decennia daarna werd met hulp van de Amerikanen een nieuwe marine opgebouwd. Van de Amerikaanse U.S. Navy ontving deze zelfverdedigingsorganisatie in de jaren 1960 drie landingsvaartuigen van de LST-542-klasse. Deze schepen waren allen LST's die operationeel waren geweest tijdens de Tweede Wereldoorlog. Deze werden in Japan ingedeeld in de Osumi-klasse (1961).^[14]

Osumi-klasse LST (1961)
Shiretoko (LST-4003) Bron: Public Domain (onbekend)
	Osumi (LST-4001) ex-USS LST-689	Jeffersonville Boat and Machine Company, Jeffersonville, Indiana
	Shimokita (LST-4002) ex-USS LST-835	American Bridge Company, Ambridge, Pennsylvania
	Shiretoko (LST-4003) ex-USS LST-1064	Bethlehem-Hingham Shipyard, Hingham, Massachusetts

Eind jaren 1960 besloot Japan in eigen land een drietal LST's te laten bouwen ter vervanging van de drie schepen uit de Osumi-klasse. Naast voertuigen die traditioneel van het schip konden afrijden, vervoerden deze schepen standaard twee Landing Craft Vehicle Personnel (LCVP's) hangend aan davits op het achterschip. De 90 meter lange schepen werden tussen 1972 en 1977 afgeleverd en deden dienst tot 2005.^[15]

Atsumi-klasse LST (1972)
Atsumi (LST-4101) Bron: Public Domain (onbekend)
	Atsumi (LST-4101)	Sasebo kaigun kosho, Sasebo
	Motobu (LST-4102)	Sasebo kaigun kosho, Sasebo
	Nemuro (LST-4103)	Sasebo kaigun kosho, Sasebo

Ter aanvulling van de in dienst zijnde LST's, werd in de jaren 1970 nog een klasse landingsschepen in Japan ontwikkeld en gebouwd. In aanvulling op twee Landing Craft Vehicle Personnel (LCVP's) welke de Atsumi-klasse meevoerde, kreeg deze Miura-klasse ook nog eens twee Landing Craft Mechanized (LCM's) mee. De bijna 100 meter lange schepen kwamen tussen 1975 en 1977 in dienst en werden gebruikt tot 2002.^[16]

Miura-klasse LST (1974)
Miura (LST-4151) Bron: Japan Maritime Self-Defense Force
	Miura (LST-4151)	Ishikawajima Harima Jukogyo Kabushiki-gaisha, Tokio
	Ojika (LST-4152)	Ishikawajima Harima Jukogyo Kabushiki-gaisha, Tokio
	Satsuma (LST-4153)	Ishikawajima Harima Jukogyo Kabushiki-gaisha, Tokio

In april 1980 werd aan de scheepswerf van Sasebo de kiel gelegd voor twee Landing Ship Utility. De 58 meter lange schepen werden in maart 1981 in dienst gesteld en worden nog steeds gebruikt.

Yura-klasse LSU (1980)
Yura (LSU-4171) Bron: Wilco Vermeer collection
	Yura (LSU-4171)	Sasebo Heavy Industries, Sasebo
	Noto (LSU-4172)	Sasebo Heavy Industries, Sasebo

Een tiental landingsvaartuigen, voorzien van een kraan, waren tot recent in dienst van de Japanse Marine. Voor zover bekend zijn deze schepen momenteel allen buiten gebruik

YL-09-class LCL (1980)
YL-14 Bron: Sengoku2501
	YF-09	Yokohama Yacht, Yokohama
	YF-10	Ishihara Shipyard, Takasago
	YF-11	Ishihara Shipyard, Takasago
	YF-12	Ishihara Shipyard, Takasago
	YF-13	Ishihara Shipyard, Takasago
	YF-14	Ishihara Shipyard, Takasago
	YF-15	Ishihara Shipyard, Takasago
	YF-16	Hongawa, Fukuyama
	YF-17	Hongawa, Fukuyama
	YF-18	Kitahama, Kurashiki

In mei 1987 werd, eveneens bij Sasebo, de kiel gelegd voor een eerste, 58 meter lange, Landing Craft Utility. Deze Yusotei 1-go werd in maart 1988 in dienst genomen. Pas in 1991 werd een tweede, de Yusotei 2-go, schip gebouwd. Beide schepen zijn nog steeds in gebruik.

1-go-klasse LCU (1987)
Yusotei 2-go Bron: Public Domain (onbekend)
	Yusotei 1-go (LCU-2001)	Sasebo Heavy Industries, Sasebo
	Yusotei 2-go (LCU-2002)	Sasebo Heavy Industries, Sasebo

In 1992 nam Japans 11 25 ton zware LCM schepen in dienst. Afgeleid van het LCM-6 type. De 17 meter lange schepen kunnen 80 manschappen of 34 ton vracht vervoeren. Deze elf schepen werden gebouwd bij Yokohama Yacht en worden nog steeds gebruikt.

LCM 25 ton type (1992)
YF 2124 Bron: Public Domain (onbekend)
	YF-2075	Yokohama Yacht, Yokohama
	YF-2121	Yokohama Yacht, Yokohama
	YF-2124	Yokohama Yacht, Yokohama
	YF-2125	Yokohama Yacht, Yokohama
	YF-2127	Yokohama Yacht, Yokohama
	YF-2128	Yokohama Yacht, Yokohama
	YF-2129	Yokohama Yacht, Yokohama
	YF-2132	Yokohama Yacht, Yokohama
	YF-2135	Yokohama Yacht, Yokohama
	YF-2138	Yokohama Yacht, Yokohama
	YF-2141	Yokohama Yacht, Yokohama

Noten

1. ONI 208-J Supplement 2, 1945, pag. 23
2. Merriam, 2012, pag. 10
3. Gogin, 2021, pag. 196
4. ONI 208-J Supplement 2, 1945, pag. 23
5. Gogin, 2021, pag. 195-196
6. Gogin, 2021, pag. 196
7. Merriam, 2012, pag. 9
8. ONI 208-J Supplement 2, 1945, pag. 23
9. Gogin, 2012, pag. 196
10. Jentsura, 1976
11. Gogin, 2021, pag. 196
12. Gogin, 2021, pag. 190-191
13. Gogin, 2021, pag.191-194
14. Hicks, 2016, pag. 36-37
15. Gardiner, 1996, pag. 295
16. Jane, 2001, pag. 385