Titel: | Virrie's kinderen - Herinneringen van Virrie Cohen die in de oorlog vijfhonderd kinderen redde uit de crèche |
Schrijver: | Oudkerk, R. |
Uitgever: | Amphora Books |
Uitgebracht: | 2024 |
Pagina's: | 144 |
ISBN: | 9789064461934 |
Omschrijving: | Vlak na haar overlijden trof Rob Oudkerk op het nachtkastje een krabbel van zijn moeder aan in een boek van de Joods-Amerikaanse schrijver Saul Bellow: "Het zou zo prettig zijn als je zelf mocht kiezen wat je mag vergeten." Het is een veelzeggende cri de coeur van een vrouw die haar hele leven heeft geworsteld met de verschrikkingen van de Holocaust en een altijd aanwezig schuldgevoel. Virrie Cohen redde tijdens de oorlogsjaren meer dan vijfhonderd Joodse kinderen vanuit de crèche aan de Plantage Middenlaan in Amsterdam, tegenover de Hollandsche Schouwburg. De Hollandsche Schouwburg werd door de Duitsers gebruikt als verzamelplaats waar Joden werden vastgehouden voordat zij werden gedeporteerd naar Westerbork. Alle kinderen tot 13 jaar werden bij aankomst van hun ouders gescheiden en naar de crèche tegenover de schouwburg gebracht. In de crèche zette directrice Henriëtte Pimentel, samen met de beheerder van de schouwburg Walter Süskind en de administrateur Felix Halverstad een plan op om kinderen te laten onderduiken. Vanuit de crèche werden de kinderen weggesmokkeld: verstopt in tassen, koffers of tussen vuil wasgoed, of gewoon lopend. Een aantal kinderverzorgsters uit de crèche, waaronder Virrie, die vanaf juli 1943 de leiding over de crèche kreeg, speelde daarbij een belangrijke rol. De zoon van Virrie Cohen, oud-PvdA politicus Rob Oudkerk, heeft de herinneringen van zijn moeder gebundeld in het boek ‘Virrie’s kinderen’. Herinneringen die worden getekend door een alles overheersend schuldgevoel. De buitengewoon moedige inzet om meer dan vijfhonderd kinderen van een onderduikplek te voorzien, werd voor Virrie overschaduwd door de gedachte aan de duizenden kinderen die zij niet had kunnen redden. Een hartverscheurend en zwaar te dragen last. En hoewel ze de namen kende van bijna alle kinderen die ze niet had kunnen redden, lijkt uit het boek dat Virrie de herinnering aan die moeilijke periode voor zichzelf heeft gefilterd. Waar haar geheugen over de jaren vóór de oorlog uitstekend blijkt, zit het hoofdstuk over de periode 1943-1945 vol witte vlekken. "Ik weet er absoluut niets meer van" en "ik weet nog maar weinig", schrijft ze meerdere malen. Verdringing is een begrijpelijke vorm van zelfbescherming. De witte vlekken worden voor een deel ingekleurd door vijf interviews die Rob Oudkerk hield met kinderen die door Virrie gered zijn en die aan het boek zijn toegevoegd. Maar ook in deze interviews is de worsteling met het verleden de rode draad. De oorlog achtervolgde Virrie haar leven lang. Als dochter van David Cohen, een van de twee voorzitters van de Joodse Raad, werd zij na de oorlog voortdurend aangesproken op de keuzes van haar vader. Haar man Maurits Oudkerk, wiens hele familie werd vermoord door de Duitsers, ondernam meerdere suïcidepogingen en ook haar zus Mirjam beroofde zichzelf van het leven. En dan waren er nog die kinderen, die haar altijd zijn bijgebleven: "In de spiegel van mijn herinnering zie ik de kinderen naar de overkant lopen, rugzakjes om, de crèche uit, de schouwburg in. Er gaat voor mij geen dag en geen nacht zonder deze beelden voorbij." Met ‘Virrie’s kinderen’ heeft Rob Oudkerk een ontroerend monument opgericht. Een monument voor zijn moeder en voor al die kinderen die zij naar de overkant zag lopen. |
Beoordeling: | Zeer goed |