TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Inleiding

Hieronder volgt een ingezonden bijdrage van auteur Lou Heynens. Als kenner van de Nederlandse adel onderzocht hij het precieze lot van de leden van de Nederlandse adel die omkwamen in Nederlands-Indië in de periode 1942-1949. Daaruit volgde dit overzicht dat tevens bedoeld is als eerbetoon.

Herdenken is in eerste intentie herinneren. Een herinneren dat aanspoort tot verantwoordelijkheidszin in plaats van schaamte of trots. Bij een herinneren aan slachtoffers uit de adel is hier dan ook geen plaats voor de geheime spanning tussen trots of laudatio noch tussen schaamte of waarheidsfanatisme, daar het om medemensen gaat die, door de tragische omstandigheden in genoemde jaren, hun leven verloren.

Het streven van de mens, de samenleving bestaat bij voorkeur uit individuen die de verscheidenheid in al zijn manifestaties als universele waarde en schenkende rijkdom weet te respecteren, die van zijn medemens de veelvuldige uitingen in cultuur, overtuigingen, kleur en presentatie weet te accepteren en te waarderen. Open en ontvankelijk van zichzelf in contact treden met zijn naaste, van gedachten wisselen en verantwoording voor elkaar weet te nemen, vereist ondanks de verschillen dan ook een grote mate aan civiele courage en mensenkennis. Niet alleen respect maar in het bijzonder ook gerechtigheid (rechtvaardigheid) maakt de mens aangenaam vriendelijk en veredeld zijn wezen, ook als de omstandigheden een andere en tijdelijk een afwijkende taal spreken. Een inherent schaamtegevoel verhindert de integere dat hij zijn naaste, die ‘gevallen’ is, zelfs in negatieve zin zal noemen. Natuurlijk, ontegensprekelijk vertoond het verstand, de rede, het geweten en de smaak soms jammerlijke tekorten. Maar de conclusie van Confucius moge een geruststellend leidmotief zijn:

Als ik me zelf onderzoek en rechtvaardig ben, dan treed ik zonder schaamte honderdduizenden tegemoet.

De Slag in de Javazee


Bommen van een Japans vliegtuig vallen rond de Nederlandse kruiser Java tijdens de Slag in de Javazee. Opmerking: Java werd op 15 februari 1942 gebombardeerd door Japanse B5N-vliegtuigen zonder schade op te lopen. Op 27 februari, tijdens de Slag in de Javazee, werd ze getroffen door een torpedo afgevuurd door een Japans oorlogsschip en zonk 15 minuten later, net voor middernacht. Bron: AWM

De beslissende strijd voorafgaand aan de invasie door Japanse troepen op Java was de Slag in de Javazee op 27 en 28 februari 1942. Het zou een der eerste grote zeegevechten sinds de Eerste Wereldoorlog worden. Aanvoerder van de operatie was de marineofficier, schout-bij-nacht, Karel Doorman (1889-1942). Daarbij verloren, naast de ruim 900 opvarenden, onder wie Doorman – de volgende (4) leden van de Nederlandse adel hierbij als militair het leven:

Jhr. Willem Johannes P. van den Bosch, geboren 15 mei 1921 in Ede. Luitenant-ter-zee 3e kl. Gesneuveld bij de ondergang van de kruiser Hr. Ms. De Ruyter, tijdens de slag in de Javazee op 27 februari 1942. Ongehuwd.


Bron: RKD
(Foto boven) Jhr. Alexander van Geen, geboren 7 december 1903 in Den Haag. Wist de smaak van het avontuur dat ook de sport is, te waarderen en nam in 1936 deel aan de Olympische Spelen (vijfkamp). Luitenant-ter-zee 1e klasse, opvarende kruiser Hr. Ms. Java. Gesneuveld tijdens den slag in de Javazee op 27 februari 1942.

(Foto boven) Jhr. Jan Jacob Storm van ’s-Gravesande, geboren 16 mei 1919 in Arnhem. Luitenant-ter-zee 3e klasse, dromend van triomferende veldslagen. Jan diende als marine-officier te 's-Gravesande tijdens de Duitse inval van Nederland in mei 1940. Hij schreef zich na de Nederlandse capitulatie in bij de Technische Hoogeschool Delft. Jan zag zijn kans in 1941 en stak over naar Engeland en ging vandaar naar Indië. Gesneuveld aan boord als torencommandant van kruiser Hr. Ms. De Ruyter tijdens de slag in de Javazee op 27 februari 1942.


Bron: Lou Heynens
(Foto boven) Alexander Frederik baron van Tuyll van Serooskerken, geboren 6 november 1912 in Westbroek. Luitenant-ter-zee 2e klasse, adjudant van de eskadercommandant, de schout bij nacht K. W. F. M. Doorman. Gesneuveld aan boord van kruiser Hr. Ms. De Ruyter tijdens de slag in de Javazee op 27 februari 1942

Definitielijst

capitulatie
Overeenkomst tussen strijdende partijen met betrekking tot de overgave van een land of leger.
Eerste Wereldoorlog
Ook wel Grote Oorlog genoemd, conflict dat ontstond na een groei van het nationalisme, militarisme en neo-kolonialisme in Europa en waarbij twee allianties elkaar bestreden gedurende een vier jaar durende strijd, die zich na een turbulent begin, geheel afspeelde in de loopgraven. De strijdende partijen waren Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland aan de ene kant (de Triple Entente), op den duur versterkt door o.a. Italië en de Verenigde Staten, en Duitsland, Bulgarije, Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse Rijk aan de andere kant (de Centrale Mogendheden of Centralen). De strijd werd gekenmerkt door enorme aantallen slachtoffers en de inzet van vele nieuwe wapens (vlammenwerpers, vliegtuigen, gifgas, tanks). De oorlog eindigde met de onvoorwaardelijke overgave van Duitsland en zijn bondgenoten in 1918.
invasie
Gewapende inval.
kruiser
Snelvarend oorlogsschip van 8000-15000 ton, geschikt voor diverse taken als verkenning, verkenningsafweer en konvooibescherming.

Slachtoffers bij de ondergang van de Junyō Maru

Bij de torpedering door de Britse onderzeeër HMS Tradewind van het Japans vrachtschip Junyō Maru verloren van de 6500 opvarenden 5620 krijgsgevangenen en dwangarbeiders - waaronder de volgende (6) leden van de Nederlandse adel – op 18 september 1944 - het leven:


Bron: RKD
(Foto boven) Amery Menno J.K.W. baron de Girard de Milet van Coehoorn, geboren 16 januari 1896 in Made (N.Br.), luitenant bij het Korps Genie, rubber en tabaksplanter, werd op 8 maart 1942 ten noordoosten van Batavia, in Tjimahi (West-Java) gevangengenomen en verloor zijn leven bij de ondergang van de Junyō Maru op 18 september 1944 ten westen van Benkoelen, voor de Westkust van Sumatra. Vader van 1 zoon en 1 dochter.

Gerard Gustaaf baron van der Feltz, geboren 23 juli 1899 in Timbang Langkat (Noord-Sumatra). Agent der Ned.-Indische Metaal en Emballage Fabrieken te Soerabaja (Java). Landstorm-sergeant bij het KNIL, ingedeeld bij de kustwacht in Oost-Java. Als krijgsgevangene omgekomen bij torpedering van het transportschip Junyo Maru op 18 September 1944. Ongehuwd.

Jhr. Hugo Alexander Loudon, geboren 30 oktober 1908 in Den Haag. Sergeant stadswacht te Batavia, commies bij het Ministerie van Koloniën en algemeen secretaris van Nederlands Oost-Indië te Buitenzorg (West-Java), werd gearresteerd op 29 juli 1944 en verloor zijn leven bij de ondergang van de Junyō Maru op 18 september 1944. Vader van 2 zonen.


Rouwadvertentie Jhr. Mr. H.A. Loudon. Bron: Algemeen Handelsblad

Jhr. Georg Frederik H.W. Rengers Hora Siccama, geboren 7 februari 1897 in Soerabaja (Java). Sergeant stadswacht te Batavia, secretaris van de Volksraad (adviesraad voor de Gouverneur-Generaal), gevangengenomen op Java 29 juli 1944, verloor zijn leven bij de ondergang van de Junyō Maru op 18 september 1944.

Jan Willem A. baron Taets van Amerongen, geboren 21 april 1897 in Oegstgeest. Ambtenaar. Soldaat bij de infanterie van het K.N.I.L., gevangengenomen in Bandoeng (West-Java), en verloor zijn leven bij de ondergang van de Junyō Maru op 18 september 1944.

Jhr. Nicolaas Johan Westpalm van Hoorn, geboren op 20 maart 1889 in Bogor (Java). Hij was in Bandoeng (West-Java) secretaris van de Ned. Indische Plantersbond en lid – commissionair - van een firma in effecten. Hij werd in Bandoeng op 9 juni 1942 als burger door de Japanners gearresteerd en verloor zijn leven bij de ondergang van Junyō Maru op 18 september 1944. Vader van 1 zoon en 1 dochter.


De Junyō Maru in 1933 Bron: Vancouver Archives

Definitielijst

infanterie
Het voetvolk van een leger (infanterist).
Landstorm
Vóór WO II de benaming voor verschillende, uit vrijwilligers bestaande formaties van de landmacht in Nederland. De Landstorm werd kort na de Duitse inval in 1940 door de bezetter ontbonden.

Vrouwen als gevangenen en geïnterneerden slachtoffer van de Japanse bezetter

De hier gepresenteerde lijst start met de geboortenaam van het (adellijk) slachtoffer, waarop volgt de naam van de wettige, en waar nodig als eerste die van de adellijke, echtgenoot. De navolgende lijst bevat tevens de biografische gegevens van een 3-jarig kind (meisje).

De geïnterneerde vrouwen en kinderen werden vanaf maart 1942 in verschillende kampen ondergebracht. In Batavia werden daarvoor locaties in de wijken Tjideng en Kramat, en later ook Grogol gebruikt. Uit de oostelijke delen van West-Java werden in december 1942 vrouwen naar het kamp in Kareës bij Bandoeng gebracht en in juni 1943 naar het Kramat-kamp in Batavia. Voormalige mannenkampen werden vervolgens als vrouwenkampen gebruikt en omgekeerd. Om die reden zijn sommige locaties in Batavia waar de geïnterneerde is overleden niet juist te benoemen.

Waar bij de echtgenote (m), naast het jaar van geboorte en overlijden, de plaatsnamen zijn opgenomen met de bedoeling een indicatie te geven van de sterke verwevenheid van de Nederlandse adel met de kolonie.


Vrouwenkamp kampong Makassar te Batavia. Bron: Leiden University Library

Alla Alliachev, geboren 25 december 1904 in Alliachevo bij Tiflis (Georgië), echtgenote van jonkheer Adolf Theodoor Baud (1898-1958), adviseur bij het kabinet van de gouverneur-generaal van Ned. Oost-Indië, raadadviseur van de Minister van Oorlog. Als geïnterneerde overleden in kamp Meester Cornelis bij Batavia (West-Java) op 22 maart 1945.

Gerardina Aberson, geboren 19 september 1893 in Medan (Oost-Sumatra), echtgenote van jonkheer Jan Pieter M. Teding van Berkhout (1886-1966), administrateur van de theeonderneming Goalpara (N.V. Assam Thee onderneming). Overleden in interneringskamp Tjideng te Batavia op 29 December 1944.

Jeanne Josephine Breijman, geboren 24 juni 1866 op de onderneming Manang bij Soerakarta (vroeger ook Solo genoemd), weduwe van jonkheer Henri Etienne G. Boreel (Soeliki, Sumatra 1866 - Batavia 1908), administrateur van de theeonderneming Panarewoean, Ceper (West-Java). Overleden in het interneringskamp Kedoengbadak (Kedung Harun) te Buitenzorg (West-Java) op 3 December 1944. Ouders van drie zonen, van wie 1 oorlogslachtoffer.

Geertruida Henriette Carré, geboren 22 juni 1868 in Breda, weduwe van jonkheer Ernest Joseph de Charon de Saint Germain (Soerabaja 1850 - Batavia 1928), boekhouder, employé. Geïnterneerd en overleden in het kampziekenhuis Sint Vincentius, te Tjideng bij Batavia op 23 maart 1945. Ouders van 1 zoon en van 2 dochters.

Jkvr. Maria Martina de Charon de Saint Germain, geboren 22 oktober 1897 in Soekaboemi (West-Java), gescheiden echtgenote van Frederik Karel A. Pantekoek (1887-1953, hoofdassistent tabaksonderneming Tandjong Bringin (Oostkust Sumatra). Geïnterneerd in kamp Muntok, Bangka (eiland voor de kust van Zuid-Sumatra), en aldaar overleden op 3 maart 1945. (dochter van voorgaande).

Nanny Varkevisser, geboren 23 juni 1881 in Batavia, weduwe van Emile Auguste baron Dibbets (Soerabaja 1862 - Buitenzorg 1925), werkbouwkundig ingenieur. Overleden in het interneringskamp te Soerabaja (Oost-Java) 1 juni 1944.

Jkvr. Alexandra Marie van Geen, geboren 12 mei 1884 in Salatiga (Midden-Java), weduwe van Willem Jacobus de Vries (1882-1935), kapitein bij de infanterie van het K.N.I.L. Overleden in het interneringskamp Djoematan bij Semarang (Midden-Java) op 5 september 1945.

(Foto boven) Jkvr. Jacqueline Henriette E. de Girard de Mielet van Coehoorn, geboren 9 november 1898 in Soerabaja (Oost-Java), onderwijzeres, echtgenote van Frits Kiefer (Padang 1902 – Den Haag 1958), employé Kon. Ned. Petroleum Mij N.V. Overleden in een interneringskamp bij Batavia op 19 mei 1945.

Jkvr. Adriana Maria Graswinckel, geboren 22 januari 1915 in Djokjakarta (Midden-Java), echtgenote van jonkheer. drs. Frederik André de Kock (Soerabaja 1908 – Rotterdam 1971), assistent-resident, directeur van een N.V. Cultuur Mij. Overleden in het interneringskamp Airmadidi, Menado (Celebes) 2 juni 1944.

Jkvr. Eleonore Marie E. de Kock, geboren 19 juni 1864 in Batavia, weduwe van Johan François C. Schram ( Cheribon 1859 – Gerbo/Lawang 1913), landmeter 1e kl. in Nederlands Oost-Indië. Geïnterneerd in het kamp Bandoeng en aldaar overleden op 6 juni 1944.

Trijntje Coolen, geboren 8 oktober 1900 in Schiermonnikoog, gescheiden echtgenote van jonkheer Reinier Frédéric O. Groeninx van Zoelen (1878-1936), officier marine, ambtenaar Dienst Scheepvaart te Batavia. Overleden in een interneringskamp Kramat te Batavia op 25 juli 1945. Ouders van 1 zoon.

Elise Henriette barones van Höevell, geboren 19 november 1880 in Padang (West-Sumatra), gescheiden echtgenote van Johan Caspar Bijleveld (Semarang 1870 – Den Haag 1959), agent Java Bank. Overleden in het interneringskamp Halmaheira te Semarang (Midden-Java) in juni 1944. Ouders van 1 dochter.

Cornelia Johanna van Rietschoten, geboren 30 december 1876 in Rotterdam, weduwe van jonkheer Jan Cornelis van Holthe (1857-1923), administrateur van de onderneming Ketadan, directeur Bureau Tabaksinspectie. Overleden in het interneringskamp Lampersari Sompok te Semarang (Midden-Java) op 18 Maart 1945. Ouders van 1 zoon en van 2 dochters.

Leontina Wilhelmina E. Slaterus geboren 20 augustus 1873 in Padang (West-Sumatra), gescheiden echtgenote van jonkheer Henri Florent Leyssius (Meester Cornelis 1860- Semarang 1920), employé cultuuronderneming te Padang en administrateur rubberonderneming Pasir Waringin te Pandeglang (West-Java). Overleden in het interneringskamp te Soerakarta (Midden-Java) op 13 januari 1945. Ouders van 1 zoon en van 2 dochters.

Maria Alida Beekhuis, geboren 12 november 1880 in Malang (Oost-Java), echtgenote jonkheer Willem Karel Ph. Lochmann van Konigsfeldt (1880-1972), administrateur van de N.V. Cultuur Mij, de kina-onderneming Goenoeng Kasoer bij Bandoeng (West-Java). Overleden in het interneringskamp 10 te Banjoebiroe (Java) op 7 Juni 1945. Ouders van 1 dochter.

Jkvr. Elisabeth Johanna de Savornin Lohman, geboren 14 juni 1903 in Den Haag, echtgenote van Hendrik Jan P. Tulner (1911-1988), arts. Overleden in het interneringskamp Gloegoer te Medan (0ost-Sumatra) op 15 Mei 1945.


Het vrouwenkamp Tjideng in Batavia zes weken na de capitulatie Bron: Leiden University Library

Jkvr. Henriette Josephine de Mey van Streefkerk, geboren 9 januari 1857 in Tebing Tinggi (West-Sumatra), weduwe van Albert Hope Huntley (Bangalora 1857 – Bandoeng 1931), boekhouder Eastern Telegraph CV te Batavia. Overleden in het interneringskamp Kareës te Bandoeng (West-Java) op 30 september 1943. Ouders van 1 dochter.

Jkvr. Charlotte Suzanna de Mey van Streefkerk, geboren 10 januari 1863 in Soekosari (Java), weduwe van Dirk Johan Kolling (De Lier 1849 – Soerabaja 1925), leraar H.B.S. te Soerabaja (Oost-Java). Geïnterneerd en overleden te Soerabaja op 8 februari 1944 (zuster van voorgaande).

Jkvr. Wilhelmina Paula van Pestel, geboren 16 maart 1906 in Den Haag, echtgenote van Dirk de Vogel (1903-1956), 1e chemicus suikerfabriek Tjepiring, Kendal (Midden-Java). Overleden in het interneringskamp Djoematan te Semarang (Midden-Java) op 16 maart 1944.

Jeanne Fontein, geboren 13 mei 1866 in Batavia, weduwe van Willem Alexander F.C. baron Quarles de Quarles (1863-1921), makelaar te Soerabaja (Oost-Java). Overleden aan algehele uitputting in het interneringskamp te Tangerang (West-Java) op 2 februari 1945. Ouders van 1 zoon en van 2 dochters.

Maria Catharina U. barones van Randwijck, geboren 7 juni 1889 in Arnhem, weduwe van Henri Carolus S. E. von Brücken Fock (Amsterdam 1880 – Semarang 1944), administrateur van de theeonderneming Medini, bij Ungaran (Midden-Java). Overleden door ziekte en uitputting in het interneringskamp Lampersari Sompok te Semarang (Midden-Java) op 17 juli 1945.

Melanie Adrienne gravin von Ranzow, geboren 12 augustus 1902 in Padang Pandjang (West-Sumatra), echtgenote van Willem Karel A. Versteegh (Malang 1897 – Enschede 1975), employé suikerfabriek Bodjong (Midden-Java). Overleden als geïnterneerde in een kamp te Malang (Oost-Java) op 26 december 1944.


De begraafplaats van het vrouwenkamp Kampili nabij Makassar, Zuid-Celebes. Bron: Collectie Tropenmuseum

Helene Margaretha D. Schermers, geboren 25 januari 1879 in Keulen, weduwe van Willem Frederik ridder van Rappard (Osaka, Japan 1873 - Klaten 1928). Overleden in het interneringskamp Djoematan te Semarang (Midden-Java) op 13 juli 1944.

Catharina Jesse, geboren 6 april 1860 in Arnhem, weduwe van William Ferdinand baron van Reede van Oudtshoorn (Pekalongan 1861 - Malang 1935), administrateur koffieonderneming Bandoeroto bij Pasoeroean (Oost-Java). Overleden in het interneringskamp te Malang (Oost-Java) op 12 november 1942.

Catharina Magdalena van Reede, geboren 6 oktober 1876 in Zwolle, echtgenote van Honnoré Anton H. baron Sandberg (1872-1956), rijksbetaalmeester. Overleden in een interneringskamp te Batavia op 3 mei 1945. Ouders van 2 zonen.

Johanna barones Schimmelpenninck van der Oye, geboren 9 januari 1870 in Nijkerk, weduwe van Hendrik Doeff (1863-1918), controleur 2e kl. Binnenlands Bestuur op Celebes, journalist, redacteur. Overleden in het interneringskamp Tjideng bij Batavia op 16 juli 1945. Ouders van 1 dochter.

Jkvr. Johanna Bertrude F. von Schmidt auf Altenstadt, geboren 7 maart 1887 in Batavia, echtgenote van Pieter Adriaan van Blommestein (Semarang 1889 – Rheden 1961), employé in verschillende suikerfabrieken. Overleden in het interneringskamp 10 Banjoebiroe te Ambarawa (Midden-Java) op 25 juli 1945.

Jkvr. Lucie de Serière, geboren 16 september 1863 te Bodjonegro (Rembang), weduwe van Lodewijk Frederik E. Buflo (Singkarah 1840 – Cheribon 1895), onderwijzer, eerste commies bij de gouverneur van Sumatra’s Westkust. Overleden tijdens de Japanse bezetting op een onbekende datum en plaats.

Maria Hendrika Beelaerts van Emmichoven, geboren 15 augustus 1876 in Oldenzaal, weduwe van jonkheer Karl Alfred A. von Steiger (1861-1936), majoor bij de infanterie, kunstenaar. Overleden in een interneringskamp Bandoeng op 30 oktober 1944.

(Foto boven) Jkvr. Carolina de Stuers, geboren 8 augustus 1902 in suikerfabriek Kemanglen, te Tegal (Midden-Java), echtgenote van de bouwkundige bij de Indische Staatsspoorwegen Jacob Constant Lienhard (Buitenzorg 1892 – Voorburg 1977). Overleden in het interneringskamp Lampersari Sompok te Semarang (Midden-Java) op 1 september 1945. Ouders van 1 zoon.

Engelberta Illing, geboren 26 augustus 1873 in Pasoeroean (Oost-Java), weduwe van jonkheer François de Stuers (Den Haag 1865 – Batavia 1920). Als geïnterneerde overleden in een kamp bij Batavia op 27 juli 1945.

Cornelie Elisabeth J. E. Z. barones van Tengnagell, geboren 11 januari 1902 in Meester Cornelis (Java), Hoofdonderwijzeres. Overleden in een interneringskamp te Batavia op 30 september 1942.

Alicia Thecla A. barones van Tuyll van Serooskerken, geboren 28 februari 1905 Aerdenhout, echtgenote van jonkheer Frans Alewijn (1899-1997), administrateur bij de rubber- en theeonderneming Radjamandala, bij Bandoeng (West-Java), landbouwkundig adviseur. Overleden aan tyfus als geïnterneerde in het kamp Tjihapit te Bandoeng op 1 april 1943.


Zieke vrouw in het vrouwenkamp Kampong Makassar te Batavia, vlak na de bevrijding. Bron: Leiden University Library

Pauline Louise M. barones van Utenhove, geboren 10 december 1887 in Buitenzorg (West-Java), echtgenote van Henrie van Doornum (Salatiga 1882 – Amersfoort 1964), officier artillerie van het K.N.I.L. Overleden als gevolg van een aanslag te Bandoeng (West-Java) op 28 november 1945.

Wilhelmina Catharina J. Delbeek, geboren 11 november 1908 in Den Haag, echtgenote van jonkheer Johannes Martinus van Vierssen Trip (1901-1964), lid fa. Wellenstein, Krause & Co handelshuis te Batavia, geïnterneerd in het kamp Gedangan, te Semarang (Midden-Java) waar ze is overleden op 26 januari 1945.

Sylvia barones de Vos van Steenwijk, geboren 3 Maart 1941 in Soerabaja, dochter van Cornelis Joan baron de Vos van Steenwijk (1913-1951), werkzaam o.a. bij de Kon. Pakketvaart Mij (K.P.M.) te Tandjong Priok alsook te Soerabaja (Oost-Java), en van jonkvrouw Isabella Snouck Hurgronje (1913-1947). Overleden in het interneringskamp Lampersari Sompok bij Semarang (Midden-Java) op 7 September 1944.

Definitielijst

artillerie
Verzamelnaam voor krijgswerktuigen waarmee men projectielen afschiet. De moderne term artillerie duidt in het algemeen geschut aan, waarvan de schootsafstanden en kalibers boven bepaalde grenzen vallen. Met artillerie duidt men ook een legeronderdeel aan dat zich voornamelijk van geschut bedient.
infanterie
Het voetvolk van een leger (infanterist).
kolonie
Overzees gebiedsdeel.

Mannen uit de adel: omgekomen in de schaduw van keizer Hirohito

Tijdens de Japanse bezetting van Nederlands-Indië maart 1942 – augustus 1945 werden 41.000 Nederlandse militairen als krijgsgevangenen in kampen te Batavia, Bandoeng en Tjimahi geïnterneerd. De krijgsgevangen militairen zijn in twee categorieën op te delen: zij die in gevangenschap bleven op Java, Sumatra, Madoera en hen die als werkslaven gedeporteerd werden naar Thailand, Birma (Myanmar) en Japan.

De internering is verder nog op te delen in twee andere categorieën: burgers en militairen. De prominenten uit bestuur en bedrijfsleven werden na gevangenneming hoofdzakelijk opgesloten in de gevangenis Struiswijk te Batavia en in Bandoeng in de Soekamiskingevangenis.

De navolgende lijst omvat militairen alsook de burgerslachtoffers waaronder 2 jongens van drie en vijf jaar oud.

Jhr. Kornelis Pieter Barnaart, geboren 10 mei 1916 in Salatiga (Midden-Java). 1940 planter op de Michiels Arnoldt-landen te Buitenzorg (West-Java). Vermist tijdens de Japanse bezetting tussen 1942-1945.

Jhr. Diederik Jacob H. N. den Beer Poortugael, geboren 7 augustus 1899 in Arnhem. Tuinemployé van de suikerfabrieken van Nederl. Handel Mij op Java, kunstfotograaf. Soldaat infanterie bij het K.N.I.L. op fort Piring, Soerabaja (Oost-Java). Geïnterneerd op 3 november 1942, gedeporteerd naar Thailand en daar overleden in het krijgsgevangenkamp te Kuie op 22 september 1943.


Foto van uitgemergelde krijgsgevangenen in een Japans interneringskamp gemaakt in maart 1945. Bron: Nationaal Archief

Jhr. Henri Martin van Beresteyn, geboren 7 januari 1910 Den Haag. Aspirant-controleur Binnenlands Bestuur in Ned.-Indië, bij de Japanse overval op Java gesneuveld nabij Modjokerto (Oost-Java) op 6 maart 1942. Vader van 1 dochter.

Marcel Alexander baron van der Borch tot Verwolde, geboren 25 januari 1918 in Vorden. Soldaat K.N.I.L., krijgsgevangen genomen op 8 maart 1942 in Bandoeng (West-Java). Gedeporteerd naar het Fukuoka kamp te Njihama en vervolgens naar het kamp Hiroshima 2, Japan waar hij op 4 mei 1943 aan een colitis is overleden. Vader van 1 zoon.

Jhr. Jacques Gerard J. Boreel, geboren 25 september 1891 in Modjo Sragen (Java). Kapitein der Infanterie bij het K.N.I.L. Krijgsgevangen genomen en overleden in het kamp 4 te Tjimahi (West-Java) op 30 april 1945. Vader van 1 zoon en van 2 dochters.

Jhr. Frederik Boreel, geboren 25 december 1896 in Soerakarta (Midden-Java). Zoon van jhr. Henri Etienne Gusave Boreel, (10 september 1866 Soeliki (N.I.) - 23 november 1908 Batavia) en Jeanne Josephina Breyman (24 juni 1866 Soerakarta - 3 december 1944 Buitenzorg, N. I. (in een interneringskamp). Planter, eigenaar van de Rubber Ondernemingen Sindang Galih I en Sindang Galih II (Sindangbarang). Frederik Boreel overleed mede aan de gevolgen van mishandeling op 5 juni 1944 in de Tjipinang-gevangenis. Ongehuwd.

Jhr. Mr. Rudolf René van den Bosch, geboren 19 juli 1890 in Utrecht. Landrechter te Bandoeng (West-Java), stadswachter. Overleden in krijgsgevangenschap te Tjimahi (West-Java) op 8 april 1945. Vader van 1 dochter.

Jhr. Martinus Bernardus Clifford Kocq van Breugel, geboren 14 januari 1912 in Bandoeng (West-Java). Klerk bij het kadaster te Batavia. Soldaat bij het Landstorm bataljon van de infanterie van het K.N.I.L. Krijgsgevangen genomen op 8 maart 1942, gedeporteerd naar het krijgsgevangenenkamp te Thanbyuzayat, Taungdwingy (Birma/Myanmar) waar hij op 20 september 1943 aan dysenterie is overleden.

Mr. René Johan C. baron van der Capellen, geboren 25 mei 1901 in Zutphen. Chef fa. Crone in Semarang/Directeur Nederlands-Indische Koloniale Bank Soerabaja. Van 1914 tot 1920 was hij leerling van het Stedelijk Gymnasium Haganum in Den Haag en studeerde na het behalen van zijn diploma rechten. Twee keer is hij op verdenking van verzet tegen de Japanse overheerser gevangen genomen. Begin februari 1943 voor de tweede keer. Na enige tijd gevangen te hebben gezeten is hij in april 1943 door de Japanners onthoofd. Aan de nabestaanden en de lokale autoriteiten werd als doodsoorzaak ziekte (angina pectoris) opgegeven. Zijn directe familie woonde destijds aan het adres Billitonstraat 25 in 's-Gravenhage. Ongehuwd.

Ir. Godert Willem baron van Dedem, geboren 23 juni 1904 in Amersfoort. Mijnbouwkundig ingenieur, Geoloog bij de Ned. Kol. Petroleum Mij. N.V. Reserve 1e luitenant der Huzaren bij het K.N.I.L. Krijgsgevangen genomen en overleden als gevolg van doorstane ontberingen en dysenterie in het krijgsgevangenkamp Loeboek-Linggau (Zuid-Sumatra) op 27 mei 1945. Vader van 1 dochter.

Anton Johan baron Dibbets, geboren 3 april 1895 Pekalongan (Midden-Java). Kunstschilder. Overleden in het interneringskamp te Ambarawa, bij Semarang (Midden-Java) op 14 april 1945.

Hendrik Oscar baron Dibbets, geboren 29 augustus 1916 in Krebet (Java). Foerier artillerie bij het K.N.I.L., krijgsgevangen genomen op 8 maart 1942 om na een verblijf in Javaanse kampen gedeporteerd te worden naar Thailand waar hij in een hospitaal van het Ban Nuea village, te Kanchanaburi, Thailand, aan dysenterie op 11 november 1943 is overleden.

Jhr. Frédéric Jacques van der Does de Bye, geboren 28 juni 1918 in Soerabaja (Oost-Java). Vaandrig-vlieger bij het K.N.I.L. Gesneuveld op 3 februari 1942 als piloot van een jachtvliegtuig boven Arosbaja, (Madoera), bij gelegenheid van de eerste luchtaanval der Japanners op Soerabaja.

Jhr. Jan Constantijn N. van Eys, geboren 7 juni 1913 in De Bilt. Veld-assistent Deli-Maatschappij. Sergeant voor Speciale Diensten bij het K.N.I.L. Krijgsgevangen genomen op 28 maart 1942 en gedeporteerd naar Thailand waar hij is omgekomen tijdens bombardement van het krijgsgevangenkamp Non Pladuk te Kanchanaburi op 7 september 1944. Vader van 1 zoon en van 1 dochter.

Kuno baron van der Feltz, geboren 17 maart 1908 in Medan (Oost-Sumatra). Assistent-hofmeester en kanonnier XI a/b S.S., Zaandam" van de H.A.L. Omgekomen bij torpedering van dit schip in de Zuid-Atlantische Oceaan op 2 november 1942. Ongehuwd.

Louis Samuël baron van der Feltz, geboren 6 juni 1893 in Amsterdam. Administrateur 1e klasse bij de Generale Thesaurie in Ned. Oost-Indië. Overleden in een interneringskamp te Tjimahi (West-Java) als gevolg van doorstane ontberingen op 29 augustus 1945. Ongehuwd.

Jhr. Mr. Ocker Gevaerts, geboren 24 juni 1884 in Den Haag. Advocaat en procureur te Bandoeng (West-Java). Overleden in een interneringskamp te Tjimahi (West-Java) op 13 maart 1945.

Jhr. William Louis Gevers, geboren 12 december 1896 in Batavia. Elektricien Droogdok Mij te Soerabaja (Oost-Java). Geïnterneerd en aan de gevolgen overleden in het kampziekenhuis Mater Dolorosa te Batavia op 31 augustus 1945. Vader van 4 zonen en van 2 dochters.

Jhr. Frits Goldman, geboren 18 april 1866 in Madjalengka bij de havenstad Cheribon (West-Java). Hoofdcommies Post- en Telegraafdienst in Ned. Oost-Indië. Overleden in een interneringskamp te Batavia in Oktober 1942. Vader van 1 dochter.

Jhr. Hendrik Arnold J. Goldman, geboren 19 maart 1885 in Djombang (Oost-Java). Waarnemend gewestelijk secretaris der residentie Madioen (Oost-Java) en oud-agent der Weeskamer. Overleden aan de gevolgen van gevangenschap in het interneringskamp Meester Cornelis (West-Java) op 20 oktober 1945.

Jhr. Henri Willem Goldman, geboren 20 oktober 1898 in Serang (Java). Opzichter 1e klasse bij de Staatsspoorwegen op Java. Overleden in het interneringskamp te Meester Cornelis (West-Java) op 16 april 1945. Vader van 1 zoon en van 2 dochters.

Jhr. William Carel Goldman, geboren 18 oktober 1890 in Soerabaja (Oost-Java). Employé van de onderneming Djollong (Java). Overleden in een interneringskamp te Batavia op 13 juni 1945.

Jhr. Willem Ernest Goldman, geboren 24 april 1868 in Dordrecht. Overleden in het interneringskamp te Bandjermasin (Zuid-Borneo) op een onbekende dag in November 1942.

Jhr. Felix Goldman, geboren 17 januari 1919 in Soerakarta (Midden-Java). Gevangengenomen op 11 maart 1942 en opgesloten in een kamp op Java om via een Thaicamp gedeporteerd te worden naar het krijgsgevangenenkamp Thanbyuzayat, Taungdwingy (Birma/Myanmar) waar hij is overleden op 29 november 1943. Ongehuwd.

Mr. Carel Willem baron van Heeckeren, geboren 16 maart 1855 in Doesburg. Raad van Justitie, advocaat en procureur te Semarang (Midden-Java), oud-directeur Semarangsche Administratie Maatschappij. Overleden in een interneringskamp te Bandoeng (West-Java) op 17 Mei 1943. Ongehuwd.

Jhr. Harco Wiardus F. Hora Siccama, geboren 29 mei 1901 in Soerakarta (Midden-Java). Employé bij de theeonderneming Wonosari, Soerabaja (Oost-Java). Sergeant 1e klasse bij de Landstormafdeling te Solo, werd op 5 maart 1942 krijgsgevangen genomen en opgesloten in een kamp te Palembang (Zuid-Sumatra) waar hij op 6 juli 1945 aan een chronische colitis in het kamphospitaal is overleden.

Rudolf Oscar J. M. baron van Hövell tot Westerflier, geboren 2 mei 1903 in Vorden. Administrateur van de thee-cultuuronderneming Pasir, Padang (West-Java). Landstorm-sergeant 1e klasse bij de Infanterie te Bandoeng. Krijgsgevangen genomen en overleden als gevolg van doorstane ontberingen in krijgsgevangenenkamp te Singapore op 25 Juli 1945. Vader van 2 zonen en van 1 dochter.

Gustaaf Willem baron van Imhoff, geboren 3 mei 1908 Groningen. Employé bij de Lever Bros & Unilever Ltd. AIs militair omgekomen bij torpedering van het troepentransportschip Abosso op weg van Zuid-Afrika naar Engeland op 28 oktober 1942. Vader van 2 dochters.

Jhr. Albert Hendrik W. de Jonge, geboren 29 november 1907 in Malang (Oost-Java). Planter. Soldaat infanterie bij het K.N.I.L. Krijgsgevangen genomen op 9 maart 1942 en na Javaanse kampen gedeporteerd te zijn naar het krijgsgevangenenkamp Nakompaton (Nakon Pathom), in Thailand waar hij op 18 augustus 1944 aan dysenterie is overleden.

Jhr. Henri Alexandre Just de la Paisiéres, geboren 25 maart 1942 in Soekaboemi (West-Java), zoon van jonkheer Auguste Henri Just de la Paisières (1906-1991), hoofdassistent N.V. Billiton Mij (mijnbouw), en van jonkvrouw Constance Marie de Villeneuve (1912-1996). Overleden in een interneringskamp te Batavia op 12 mei 1945.

Jhr. Herman Gerard de Kock, geboren 8 juni 1901 in Soerabaja (Oost-Java). Adjunct-referendaris der provincie Midden-Java. Sergeant bij het K.N.I.L., krijgsgevangen genomen op 9 maart 1942 en gedeporteerd naar Japan waar hij in het Fukuoka-kamp te Mojii op 10 februari 1945 aan een acute bronchitis (beriberi) is overleden.

Hendrik Merkus baron de Kock, geboren 23 november 1896 in Soerabaja (Oost-Java). Employé bij de suikerfabriek Redjoagoeng bij Madioen (Oost-Java). Gevangengenomen op 9 maart 1942 en gedeporteerd naar Thailand waar hij in het strafkamp Kanju (Kannyu), te Kanchanaburi op 20 juni 1943 aan malaria is overleden. Vader van 3 zonen.

Jhr. Willem Lodewijk de Lannoy, geboren 9 oktober 1908 in Djokjakarta (Midden-Java). Employé bij de tabaks- en indigo-onderneming Kebon Aroem te Klaten (Midden-Java). Sergeant 1e klasse bij het K.N.I.L., krijgsgevangen genomen op 8 maart 1942 en gedeporteerd naar Japan naar het kamp Fukuoka te Orio, waar hij in het militair hospitaal te Itouzu aan bacteriële dysenterie op 25 april 1943 is overleden.

Jhr. Guillaume Jean L. Leyssius, geboren 1 april 1891 in Medan (Oost-Sumatra). Administrateur bij de oliepalmenonderneming van de N.V. Nederlandsche Koloniale Handelsvereeniging Pantai Kiarah te Kwala Simpang (Noord-Sumatra). Overleden in het interneringskamp Gloegoer te Medan (Oost-Sumatra) op 20 oktober 1944.

Jhr. Emile Florent G. Leyssius, geboren 2 mei 1898 in Djokjakarta (Midden-Java). Tuinemployé suikerfabriek Kedaton Pleret, Djokjakarta. Soldaat bij het K.N.I.L. krijgsgevangen genomen op 5 maart 1942 en gedeporteerd naar het Osakakamp 13, Tsumori (Japan) waar hij op 27 januari 1944 aan een pneumonie (rechts) is overleden. Vader van 1 dochter.

Ir. Willem Edward K. baron van Lynden, geboren 13 april 1895 in Weltevreden (Java). Landbouwkundig ingenieur, adviseur voor Oost-Java. Overleden in het interneringskamp Si Rengorengo 5 (Sumatra) op 12 juni 1945.

Jhr. Charles Theodoor Meyer, geboren 31 oktober 1896 in de havenstad Cheribon (West-Java). Fuselier 15e bataljon bij het K.N.I.L. Overleden in krijgsgevangenschap te Bandoeng (West-Java) op 12 augustus 1944.

Jhr. Jules Jean F. Meyer, geboren 4 december 1868 in Leiden. Employé bij de theeonderneming Goenoeng Hedjo, bij Batavia. Overleden als geïnterneerde te Bodjong Wanajasa (Midden-Java) op 4 maart 1944. Ongehuwd.

Jhr. Eduard Louis Meijer, geboren 28 mei 1899 in Koeningan. Politie-opziener. Geïnterneerd en aan de gevolgen overleden te Kadipolo bij Soerakarta omstreeks februari 1947.

Jhr. Charles Jean R. de Muralt, geboren 25 december 1901 in Oudshoorn, employé Nederlandsche Koloniale Petroleum Mij. Geïnterneerd en gedeporteerd naar Singapore waar hij op 8 september 1945 is overleden. Ongehuwd.

(Foto boven) Jhr. Elisa Ploos van Amstel, geboren 29 maart 1896, in Wonseradeel. Firmant Tiedeman & van Kerchem (1932), president-commissaris van de Javasche Bank n.v., president-commissaris van N.V. Assurantie Mij. Nederlanden van 1845, commissaris van N.V. Levensverzekering Mij. Nillmij van 1859, commissaris Ned. Indische Escomptobank. Geëxecuteerd (onthoofd) door de Japanse Kempeitai (militaire politie), te Antjol bij Batavia 23 september 1943. Huwde op 27 juni 1919 in Weltevreden (N.I.) Maria Cornelia Floor (17 april 1898 Berkel-Rodenrijs - 7 oktober 1974 Hilversum). Vader van 1 dochter.

Arthur Louis Th. baron Quarles de Quarles, geboren 14 februari 1895 in Salatiga. Employé administratiekantoor te Soerabaja. Geïnterneerd en op 3 juli 1946 aan de gevolgen overleden aan boord van de Ms. Oranje in de Straat van Malaka. Vader van 2 zonen en van 2 dochters.

Johan Willem baron Quarles de Quarles, geboren 4 februari 1899 in Djokjakarta (Midden-Java). Zoon van hoofdadministrateur Soerabajesche Handelsblad Willem Alexander Frederik Carel Quarles de Quarles (22 januari 1863 - 18 augustus 1921 Soerabaja (N.I.) en Jeannes Fontein (13 mei 1866 te Batavia (N.I.) - 2 februari 1945 te Tangerang (N.I.). Stafemployé Nederlandsch Indische Handelsmaatschappij/Secretaris NV Borneo Oliemaatschappij/Boekhouder. Op 4 mei 1943 door de Japanse Kempeitai (militaire politie) gevangengenomen en tot 3 jaar gevangenisstraf veroordeeld. Overleden aan doorstane ontberingen in de gevangenis Soekamiskin bij Bandoeng (West-Java) op 26 april 1945. Ongehuwd.

hr. Willem Jan Quintus, geboren 9 december 1915 in Malang (Oost-Java). Employé van de theeonderneming Parakan Salak bij Soekaboemi (West-Java). Reserve 2e luitenant der Cavalerie bij het K.N.I.L. Bij de Japanse overval op Java gesneuveld aan het hoofd van zijn peloton te Buitenzorg (West-Java) op 5 maart 1942.

Willem Adriaan E. graaf von Ranzow, geboren 5 mei 1892 in Ponorogo (Oost-Java). Woonde in Soerabaja. Gehuwd. Employé bij de tapioca- en vezelonderneming Bendoredjo bij Kediri (Oost-Java). Lid van de Indische NSB. Tolk bij de Kempeitai (Japanse militaire politie) in Soerabaja. Volgens het ongepubliceerde NIOD-manuscript Het Indisch Verzet gedurende de Japanse bezetting van Nederlandsch-Indië van A.G. Vromans en R. de Bruin liet W. von Ranzow, net als alle tolken in een dwangpositie verkerend, zich met ,,subversieve activiteiten'' in. Na betrapping werd hij ter dood gebracht, aldus Vromans en De Bruin. Overleden in het interneringskamp te Soerabaja (Oost-Java) op 18 december 1942. Vader van 1 zoon en van drie dochters.

Wilhelm Ferdinand graaf von Ranzow, geboren 17 april 1913 in Pamekasan (Madoera). Beroepsmilitair, brigadier bij het 3e bataljon Genietroepen (monteur) te Tjimahi. Krijgsgevangen genomen op 8 maart 1942 en gedeporteerd naar Thailand waar hij bij een bombardement op kamp Nompladuk (Nong Pladuk) op 7 september 1944 is overleden. Ongehuwd.


Grafsteen Wilhelm F. graaf von Ranzow. Kanchanaburi War Cemetery. Bron: Oorlogsgravenstichting

Jacques ridder van Rappard, geboren 1 juli 1904 in Klaten (Midden-Java). Employé suikerplantage. Soldaat infanterie bij de Landstorm Solo, werd op 8 maart 1942 in Bandoeng (West-Java) krijgsgevangen genomen. Omgekomen bij de torpedering van het krijgsgevangenentransportschip Toyofuku Maru in de baai van Manilla (Filipijnen) op 21 September 1944. Vader van 1 zoon en van 1 dochter.

Gijsbert Isaac M. baron van Reede van Oudtshoorn, geboren 16 maart 1889 in Tegal (Midden-Java). Administrateur rubberonderneming Tjigoepoer, Bandjar (West-Java). Geïnterneerd en overleden in gevangenschap te Tjimahi (West-Java) op 9 juli 1944. (Hij was getrouwd met de uit Indische adel stammende Nji Raden Emi Ganda (1905-1992). Vader van 5 zonen en van 4 dochters.

Karel baron van Reede van Oudtshoorn, geboren 10 mei 1922 in Tandjoengsari (Oost-Sumatra). Soldaat, als krijgsgevangene gedeporteerd naar een kamp te Kanchanaburi, Thailand waar hij op 22 september 1943 is overleden (zoon van voorgaande). Ongehuwd.

Jhr. Mr. Ellis van Riemsdijk, geboren 27 oktober 1912, in Bandoeng (West-Java). Secretaris Bataafsche Petroleum Maatschappij (B.P.M.) te Pladjoe. Soldaat infanterie bij het IV Landstorm bataljon bij het K.N.I.L., krijgsgevangen genomen op 8 maart 1942 en gedeporteerd naar het Fukuoka-kamp 9 (Onura kolenmijn) in Japan waar hij op 6 mei 1944 aan een croup-pneumonia is overleden. Vader van 1 dochter.

Jhr. Louis Eugène de Roij van Zuidewijn, geboren 4 november 1914 in Malang (Midden-Java). Planter, assistent rubberonderneming Berangir, Kisaran (Sumatra). Vermist, voor het laatst gezien 14 maart 1942, gaande van Porsea naar Prapat (Sumatra), waarschijnlijk onderweg gesneuveld.

Jhr. Rudolph Josef M. de Roij, geboren 10 maart 1876 in Oss. Secretaris gemeenteraad te Medan (Oost-Sumatra). Overleden in het interneringskamp Petamboeiran te Batavia op 28 juli 1945.

Jhr. Mr. Alexander Frederik de Savornin Lohman, geboren 20 april 1894 in Amsterdam. Referendaris van het Departement van Economische Zaken te Batavia. Soldaat infanterie bij de Landstorm IV, krijgsgevangen genomen te Bandoeng (West-Java) en overleden in een hospitaal waar hij was opgenomen vanwege een acute pneumonie, te Pankanbaru, Riouw (voor de Oostkust van Sumatra) op 17 oktober 1944. Vader van 2 zonen en van 2 dochters.

Jhr. Mr. Hubertus de Savornin Lohman, geboren 5 augustus 1904 in Haarlem. Advocaat en procureur te Batavia. Krijgsgevangen genomen en gedeporteerd naar en overleden in het krijgsgevangenenkamp Chunkai (Thailand) op 16 november 1943. Vader van 1 dochter.

Jhr. Johannes de Savornin Lohman, geboren 12 mei 1905 in Den Haag. Ambtenaar van het Departement van Volksgezondheid te Batavia. Soldaat infanterie in Batavia, krijgsgevangen genomen in Tjandjder/ Radjamandala (West-Java) op 8 maart 1942 en overleden aan bacteriële dysenterie in krijgsgevangenschap te Tjimahi (West-Java) op 11 februari 1943.

(Foto boven) Jhr. Johannes Mattheus R. Sandberg, geboren 13 november 1899 in Batavia (Ned.-Indië); officier bij de artillerie van het K.N.I.L, 1933-1940 kolonel bij de generale staf van het K.N.I.L.; adjudant in buitengewone dienst van Jhr. mr. B.C. de Jonge (1875-1958),Gouverneur-generaal van Nederlands-Indië; leraar Hogere Krijgsschool; Overleden op 28 december 1944 aan acute maagkanker in Melbourne (Australië). Hij werd oorspronkelijk begraven op de Springvale War Cemetery te Melbourne, 2A-A-4. Herbegraven te Menteng Pulo in 1950. Vader van een dochter en van drie zonen.

Jhr. Willem Maurits Schimmelpenninck, geboren 17 september 1939 in Soerabaja (Oost-Java), zoon van jonkheer Gerrit Schimmelpenninck (1898-1981) en van Laurentine Clara E. de Brauw (1908-1995). Overleden in het interneringskamp Lampersari Sompok te Semarang (Midden-Java) op 20 januari 1945.

Gaspard Josef L. D. M. ridder de van der Schueren, geboren 24 September 1882 in Rotterdam. Journalist, buitenlands correspondent van De Maasbode. Overleden in het interneringskamp te Ambarawa (Midden-Java) op 14 mei 1945. Vader van 1 dochter.

Jhr. Lodewijk Frederik E. de Seriére, geboren 12 mei 1891 in Semarang (Midden-Java). Handelsemployé van de firma Wellenstein, Krause & Co. te Batavia. Overleden in een interneringskamp te Batavia op 9 juli 1942. Ongehuwd.

Egbert baron Sloet van Oldruitenborgh, geboren 27 september 1882 in Vollenhove. Administrateur van de Cultuur Mij Gabes bij de onderneming Djoenggo te Malang (Oost-Java). Soldaat infanterie bij het K.N.I.L. Overleden in krijgsgevangenenkamp 7 Ambarawa, Semarang (Midden-Java) op 23 januari 1945 (getrouwd met de inlandse Njo Bin Nio). Vader van 1 zoon en van 1 dochter.

Jhr. Mr. Johan Lodewijk Stern, geboren 30 juli 1888 in Teteringen. Buitengewoon substituut-griffier Raad van Justitie te Soerabaja, advocaat bij het hooggerechtshof van Nederlands-Indië 1918-1938. Gevangengenomen en geïnterneerd in een kamp te Tjimahi (Java) waar hij op 12 augustus 1944 is overleden.

Jhr. Ir. Hubert de Stuers, geboren 6 oktober 1898 in Menado (Celebes). Werktuigkundig ingenieur bij suikerfabriek Assembagoes (Sitoebondo), proeftuinopzichter suikerfabriek Doekoewringin, Tegal (Midden-Java). Soldaat Landstorm, werd op 9 maart 1942 krijgsgevangen genomen en naar Nong Pladuk, Kanchanaburi, Thailand gedeporteerd waar hij aan beriberi op 7 september 1943 is overleden. Vader van 2 dochters.

Jhr. Hubert Paul C. de Stuers, geboren 16 september 1901 in Karang Anjer (Java). Employé Bataafsche Petroleum Maatschappij (B.P.M.) te Soerabaja. Gevangengenomen op 9 maart 1942 om na een aantal interneringskampen overgebracht naar het interneringskamp Soengei Gerong te Palembang (Zuid-Sumatra) waar hij aan een chronische enteritis op 15 februari 1945 is overleden.

Reinier Jan P. baron Taets van Amerongen, geboren 28 april 1910 in Djokjakarta (Java). Employé bij een cultuuronderneming, vermist in de omgeving van Soerabaja in 1943. Ongehuwd.

Jacob Willem G. baron van Tuyll van Serooskerken, geboren 4 augustus 1906 in Velsen. Administrateur bij de theeonderneming Parakan Salak bij Soekaboemi (West-Java). Soldaat bij het Korps Motordienst, krijgsgevangen genomen en overleden aan dysenterie in een kamp te Tjimahi (West-Java) op 26 maart 1944. Ongehuwd.

Jhr. Dr. Louis Wichers, geboren 11 maart 1885 in Madioen (Oost-Java). Chemisch adviseur suikerfabrieken te Soerabaja. Overleden in het interneringskamp 7 te Ambarawa (Midden-Java) op 3 september 1945.

Jhr. Georges Leonard Wichers, geboren 5 november 1886 in Palembang (Zuid-Sumatra). hoofdadministrateur cultuurmaatschappij Dermaya, Inspecteur Arbeidsinspectie te Bandoeng (West-Java) 1928-1942, lid gemeenteraad Pematang Siantar (Noord-Sumatra). Luitenant-ter-zee 1e klasse. Overleden in het interneringskamp 7 te Ambarawa (Midden-Java) op 21 januari 1945 (broer van voorgaande).

Jhr. Alfred Marinus S. Wichers, geboren 24 februari 1923 in Djokjakarta (Java). Soldaat bij het K.N.I.L., telefonist, werd op 8 maart 1942 in Tjimati (West-Java) krijgsgevangen genomen en gedeporteerd naar Thailand en aldaar overleden aan beriberi op 22 april 1945 te Wanlung.

Jhr. Pieter Eduard K. van der Willige von Schmidt auf Altenstadt, geboren 23 september 1871 aan bood van het schip Cosmopoliet bij Semarang, ambtenaar belastingdienst te Batavia. Gevangengenomen en geïnterneerd in een kamp bij Buitenzorg waar hij aan de gevolgen op 29 september 1945 is overleden. Vader van 1 zoon en van 1 dochter.

Jhr. Johann François F. van der Willige von Schmidt auf Altenstadt, geboren 26 maart 1885 in Haarlem; werkzaam bij de Nederlandsche Handel-Mij N.V.; Hij overleed op 12 juni 1947 in Batavia (Ned.-Indië); Hij was getrouwd met de Japanse Tomé Koerosaki (1884-1969). Uit hun huwelijk stammen twee zonen en twee dochters.

Jhr. Charles Edmund Wttewaall van Stoetwegen, geboren 29 november 1897 in Soerabaja. Werkzaam bij het Soerabajaasch Handelsblad (1938). Gevangengenomen en geïnterneerd in het kamp te Ngawi bij Madioen waar hij op 8 augustus 1945 is overleden. Vader van 1 zoon.

Definitielijst

artillerie
Verzamelnaam voor krijgswerktuigen waarmee men projectielen afschiet. De moderne term artillerie duidt in het algemeen geschut aan, waarvan de schootsafstanden en kalibers boven bepaalde grenzen vallen. Met artillerie duidt men ook een legeronderdeel aan dat zich voornamelijk van geschut bedient.
Cavalerie
In het Engels Calvary. Oorspronkelijk een aanduiding voor bereden troepen. In de Tweede Wereldoorlog de aanduiding voor gepantserde eenheden. Belangrijkste taken zijn verkenning, aanval en ondersteuning van infanterie.
Fuselier
In WO II in België en Nederland de benaming voor een infanterist bewapend met een geweer. De soldaten van het Nederlandse garderegiment 'Prinses Irene' worden nog met fuselier betiteld.
Hiroshima
Stad in Japan waar op 6 augustus 1945 de eerste atoombom op werd afgeworpen.
infanterie
Het voetvolk van een leger (infanterist).
Landstorm
Vóór WO II de benaming voor verschillende, uit vrijwilligers bestaande formaties van de landmacht in Nederland. De Landstorm werd kort na de Duitse inval in 1940 door de bezetter ontbonden.
NSB
Nationaal Socialistische Beweging. Nederlandse politieke partij die symphatiseerde met de Nazi's.

6 militairen omgekomen tijdens de ‘Politionele Acties’ 1945-1949

De opeenvolgende Nederlandse regeringen draaide zich vanaf 1949 tot voor kort in allerlei bochten om de vrijheidsstrijd van de Indonesiërs tussen 1945-1949 te bagatelliseren, te reduceren tot een ‘kwestie’ van soevereiniteit (gezag herstellen) in eigen huis. Vergeten was de eigen en langdurige strijd tegen de Spaanse onderdrukker, maar ook het recente verzet tegen de nazi-Duitse bezetters. Er waren té veel en té grote belangen in het spel, een ambivalent spel dat uiteindelijk het leven koste aan 2.480 hoofdzakelijk jonge Nederlandse militairen, waaronder de zes hier opgenomen mannen uit de adelstand. Soldaat zijn is inherent aan slachtoffer in wording zijn.


Een sectie KNIL-militairen tijdens een rustpauze, 1946. Bron: Nationaal Archief

Het primaat van een - weliswaar in eigen beeldvorming - onomstreden soevereiniteit, toegeëigend door verovering, diende als legitimatie voor en rechtvaardiging van een vier jaar durende oorlog die zich manifesteerde in uiteenlopende vormen van wreedheid en mensenverachting. Wie het weergaloze Revolusi van David van Reybrouck of De brandende kampongs van Rémy Limpach ter hand neemt wordt en detail tot beschamends toe geïnformeerd hoe een trots volk zichzelf vernedert.

(Foto boven) Wilhelmus Josephus E. M. baron van Lamsweerde, geboren 27 december 1911 in Milaan. Champignonkweker te Heerlen. Gesneuveld als oorlogsvrijwilliger bij het 1e regiment Jagers te Padang (West-Sumatra), 18 april 1948. Ongehuwd.

(Foto boven) Jhr. Clemens Franciscus M. I. van Nispen tot Pannerden, geboren 18 november 1923 in Groesbeek. Student. Reserve-1e Luitenant der Grenadiers, 4e Compagnie. Nam deel aan de luchtlanding bij Djokjakarta (Midden-Java). Overleden bij Genengan/ Pare bij Kediri (Oost-Java) op 8 april 1949, als gevolg van een vijandelijk buikschot. Ongehuwd.

Jhr. Hugo van Reigersberg Versluijs, geboren 17 januari 1913 in Balikpapan (Borneo), arts Rode Kruis, gesneuveld in Blora bij Rembang 29 juli 1949. Vader van 1 zoon en van 1 dochter.

Jhr. Cornelis Röell, geboren 5 juni 1913 in Amersfoort. Reserve Majoor der Cavalerie. Gesneuveld bij de havenstad Cheribon (West-Java) op 8 augustus 1947. Vader van 2 zonen en van 2 dochters. Jhr. Gerrit Johan A. Schimmelpenninck, geboren 12 maart 1922 in Den Dolder. Reserve 2e Luitenant der Huzaren. Gesneuveld te Wonogiri (Java) op 6 maart 1949. Ongehuwd.

Jhr. Johan Burchard D. Tulleken, geboren 7 augustus 1926 in Soerabaja (Oost-Java). Reserve Wachtmeester in Regiment Huzaren van Boreel. Gesneuveld door de explosie van een mijn in Kertosono, Perak (Oost-Java) op 10 maart 1949. Ongehuwd.

Definitielijst

Cavalerie
In het Engels Calvary. Oorspronkelijk een aanduiding voor bereden troepen. In de Tweede Wereldoorlog de aanduiding voor gepantserde eenheden. Belangrijkste taken zijn verkenning, aanval en ondersteuning van infanterie.
nazi
Afkorting voor een nationaal socialist.
regiment
Onderdeel van een divisie. Een divisie bestaat uit een aantal regimenten. Bij de landmacht van oudsher de benaming van de grootste organieke eenheid van één wapensoort.

Nawoord

De genealogische gegevens zijn zonder uitzondering ontleend aan het Nederland’s Adelsboek, de reeks A t/m Z, de jaargangen 1988-2014 (20 delen), en zijn ook anderszins op naam en adellijke titel c.q. predicaat geverifieerde onderzoeksresultaten. Het NA is een uitgave van het Centraal Bureau voor Genealogie in Den Haag.

De biografische gegevens zijn geverifieerd met de gegevens op de aanwezige Japanse Interneringskaarten 1942-1945, in Het Nationaal Archief, toegangsnr. 2.10.50.03. Er zijn ook andere vrij toegankelijke internetbronnen met lijsten van geïnterneerden tijdens de Japanse bezetting van Nederlands-Indië.

De hier opgenomen lijst aan slachtoffers werd voor het eerst grotendeels gepubliceerd in het Nederland’s Adelsboek van jaargang 1951 in een In Memoriam. Het omvatte niet alle hier opgenomen namen van leden van de Nederlandse adel die tijdens de Tweede Wereldoorlog hun leven hebben verloren. De rol van de adel in Nederland en in Nederlands-Indië tijdens de Tweede Wereldoorlog is toe aan academisch onderzoek.

Alle genealogische gegevens, namen, data, (gecorrigeerde) weergave van historische (plaats)namen, functies en feiten zijn van de hand van Lou Heynens.

P.S. Inlichtingen, welke kunnen strekken tot het wegnemen van twijfel of missers worden zeer op prijs gesteld.

Gerelateerde bezienswaardigheden