In de nacht van 28 op 29 augustus 1939 explodeerden twee koffers vol explosieven in de linker wachtruimte van het station van Tarnów. De bomaanslag kostte het leven aan 24 Poolse burgers en zorgde voor even zoveel gewonden. Het waren mensen die op de trein richting het oosten of zuiden stonden te wachten. De dader werd direct na de aanslag opgepakt. Zijn naam was Antoni Guzy en hij verklaarde spontaan dat hij de aanslag had uitgevoerd in opdracht van de Duitse Abwehr.

Locatie van Tarnów, volgens de grenzen van voor de oorlog. Bron: Bert Heesen, TracesOfWar

Waarom werd deze aanslag uitgevoerd en waarom in Tarnów? Om met de laatste vraag te beginnen; Tarnów was in 1939 een kleine stad in het zuiden van Polen met 55.000 inwoners, waarvan ongeveer de helft Joods was. De stad lag niet ver van de Tsjechoslowaakse grens en aan de strategisch belangrijke spoorlijn tussen de twee grote steden Krakau en Lviv. In de jaren na 1939 zijn er vanaf station Tarnów duizenden Joden op transport gezet naar verschillende concentratiekampen. Voor de eerste vraag moeten we verder terug in de tijd. Nadat Hitler in het voorjaar van 1939 heel Tsjechoslowakije geannexeerd had, richtte hij zijn blik op het oosten. De Poolse corridor die Oost-Pruisen van Duitsland scheidde en de aanwezigheid van Vrije stad Danzig waren hem een doorn in het oog. Dat Polen veroverd moest worden, stond voor Hitler vast. Het enige waar hij naar zocht was een casus belli; een reden om het buurland binnen te vallen. In augustus 1939 werden er door de Abwehr allerlei aanslagen in West-Polen gepleegd om daarmee duidelijk te maken dat de Poolse agressie tegen de Duitse minderheid in Polen was gericht. Duitsland werd zodoende gedwongen haar burgers (Volksduitsers) te beschermen door middel van een militaire invasie.

Antoni Guzy was een werkloze metaalbewerker met Poolse vader en Duitse moeder. Op zoek naar werk in Duitsland werd Guzy geronseld door de Abwehr. Guzy reisde met de twee koffers naar Tarnów. Daar liet hij de koffers achter, waarschijnlijk zonder te vermoeden wat de inhoud was. Guzy dronk een glas bier en wachtte op de trein terug naar Krakau. Toen de bommen explodeerden, rende hij in paniek weg. Niet veel later werd hij door getuigen herkend als de man die de koffers had achtergelaten. Guzy werd door de Poolse politie verhoord en brak meteen. Hij biechtte op dat hij de trein van Bielsko naar Krakau had genomen en daar de koffers in ontvangst had genomen van een man genaamd Neumann. Deze Neumann had hem opdracht gegeven de koffers in de wachtruimte van het station Tarnów achter te laten. Guzy deed dit uit vaderlandsliefde, omdat hij zich meer Duitser dan Pool voelde. Het was voor de Polen duidelijk dat de dader slechts een pion in een groter machtsspel was. Eerder die maand waren er bomaanslagen geweest bij het oorlogsmonument in Cieszyn, een Duitse boekhandel in Poznan en een spoorwegbrug in Nowy Sacz. De Polen wisten ondertussen uit welke hoek de Duitse wind waaide. Guzy werd enkele dagen later geëxecuteerd, kort voordat de Duitse troepen Tarnów bereikten.

Het station van Tarnów na de bomaanslag. Bron: Roger Moorhouse

Toen in de eerste dagen na de invasie Duitse soldaten het zwaar beschadigde stationsgebouw van Tarnów passeerden, vermoedden ze allen dat de scheef hangende gevel en het weggeslagen dak het gevolg waren van een luchtaanval. Vanuit de stilstaande trein maakten ze foto’s van de plaats delict. Deze foto’s stuurden ze vervolgens naar huis. Op de achterzijde hadden ze geschreven "Fliegerbombe". De aanslag van Guzy was toen al door de Abwehr onder het tapijt geveegd.