Japanse Vliegtuigmoederschepen van de Kamikawa Maru-klasse (1936) - 神川丸型貨物船

Vanaf 1937 werden vier gelijkwaardige schepen door de Japanse Keizerlijke Marine en één door de Japanse Keizerlijke Landmacht gevorderd ten behoeve van transport en ombouw tot ondersteuningsschepen. De schepen werden bij de scheepswerf van Kawasaki in Kobe verbouwd tot vliegtuigmoederschepen. Eén schip zou in deze hoedanigheid blijven opereren tot het schip verloren ging. Drie schepen werden later verbouwd tot transportschip en één werd na vordering ingericht als Boku Kikansen (luchtafweerschip). Vijf schepen gingen verloren tijdens de Tweede Wereldoorlog, één schip overleefde de oorlog en werd weer in gebruik genomen als vrachtschip.

Kamikawa Maru, naamgever van de klasse als vliegtuigmoederschip Bron: Public Domain (onbekend)

De Kamikawa Maru-gata Kamotsusen oftewel Kamikawa Maru-klasse vrachtschepen waren een groep Japanse vrachtschepen uit de jaren 1930. De schepen werden vanaf 1937 gevorderd ten behoeve van de Japanse oorlogsinspanningen. Vier van de schepen werden voor kortere of langere tijd verbouwd en ingericht tot vliegtuigmoederschip terwijl één schip uiteindelijk werd ingericht als luchtafweerschip. De schepen werden gebouwd door de scheepswerf van Kawasaki in Kobe voor de Kawasaki Kisen Kaisha, ook wel K'Line.

Kiyokawa Maru, 1937 Bron: Naval Historical Center #NH 111558

De schepen uit de groep Kamikawa Maru-klasse hadden een standaard waterverplaatsing van 6.963 tot 6.982 ton en een lengte van 146,15 meter. De breedte bedroeg 19,0 meter met een diepgang van 8,23 meter. Ze werden aangedreven door een MAN-Kawasaki D7Z-70/120T dieselmotor (Hirokawa Maru door een MAN-Kawasaki D8Z-70/120T) met een vermogen van 8.810 tot 9.980 bruto pk. Deze dieselmotor dreef één schacht aan. De snelheid lag hierdoor tussen de 19,2 en 19,5 knopen (35,6 km/u - 36,1 km/u). Als vrachtschip kon een lading van 18.000 m3 worden vervoerd en bedroeg de bemanning 65 koppen. De bewapening verschilde van schip tot schip maar bedroeg meestal twee stuks geschut van 120 mm tot 150 mm en werd gedurende de Tweede Wereldoorlog uitgebreid met luchtafweergeschut. De schepen konden tot twaalf drijvervliegtuigen meevoeren.^[1]

Kimikawa Maru, 1943 Bron: Public Domain (onbekend)

De kiel voor deze schepen was tussen 1936 en 1939 gelegd en ze werden tussen 1937 en 1940 afgeleverd. De vijf schepen werden wisselend ingezet ten behoeve van de oorlogsinspanningen. De Kamikawa Maru (1937) werd snel na de afbouw gevorderd en bestemd te gaan dienen als vliegtuigmoederschip. De Kiyokawa Maru (1937) werd in 1941 gevorderd met hetzelfde doel. Het derde schip uit de reeks, de Kimikawa Maru (1937) werd eveneens in 1941 gevorderd. De Kunikawa Maru (1937) werd ook in 1941 gevorderd maar aanvankelijk ingezet als transportschip. Pas in juli 1942 zou dit schip tot vliegtuigmoederschip worden omgebouwd. De Hirokawa Maru (1940) was het vierde en nieuwste schip van de groep en werd in 1941 gevorderd. De eerste vier schepen werden door de Japanse Keizerlijke Marine gevorderd, terwijl de Hirokawa Maru door de Japanse Keizerlijke Landmacht werd gevorderd en werd ingericht als luchtafweerschip. Alle schepen werden ingezet in hun hoedanigheid als vliegtuigmoederschip bij militaire operaties. Tegen het einde van de oorlog werden de nog in dienst zijnde schepen weer omgebouwd tot vrachtschip en als dusdanig ingezet. Alleen de Kiyokawa Maru overleefde de oorlog en heeft nog tot in de jaren 1960 als vrachtschip dienst gedaan.

Noten

1. Gogin, 2021, pag. 54