Sikorsky R-4

De Sikorsky R-4 was de eerste helikopter ter wereld welke op grote schaal werd geproduceerd. De vanaf begin 1943 geproduceerde helikopter werd operationeel ingezet in de Tweede Wereldoorlog als reddingshelikopter voor de US Coast Guard en het oorlogsgebied China-Birma-India als reddings- en verbindingshelikopter. De Sikorsky deed dienst bij de US Air Force, US Navy, US Coast Guard, Royal Air Force en Royal Navy. Bij de US Navy en US Coast Guard werd de helikopter aangeduid als Sikorsky HNS-1 en bij de Britten als Sikorsky Hoverfly.

Sikorsky YR-4B (c/n 29, USAAF s/n 43-28229), NACA Langley Memorial Aeronautical Laboratory, Hampton, Virginia, voormalige US Navy HNS-1 (BuNo 39034), 29 maart 1945 Bron: NASA Langley EL-2003-00296

Gebaseerd op het ontwerp voor de VS-300 werd een ontwerp gemaakt als VS-316^[1]. Deze helikopter met fabrieksaanduiding S-47 werd in 1940 door Igor Sikorsky gedemonstreerd aan de Amerikaanse luchtmacht.

Voor de productie werd de VS-316 vervolgens aangeduid als Sikorsky XR-4 volgens de US Army Air Corps aanduiding X voor experimenteel en R voor 'Rotorcraft".

De Britse Admiralty had al kennis gemaakt met de VS-300 en had de s.s. Empire Mersey^[2] al uitgerust met een landingsdek voor het testen van de Cierva C.40 Autogiro bij de Royal Navy. Het schip werd nu ook beschikbaar gesteld aan de US Navy voor het testen van de Sikorsky XR-4. Toen de s.s. Empire Mersey op 14 oktober 1942 tot zinken werd gebracht door de U 618, werd de m.v. Daghestan (1941)^[3] uitgerust met een landingsdek en ter beschikking gesteld. Ter compensatie ontvingen de Britten twee van de eerste acht geproduceerde helikopters.

Op 5 november 1944 kon de United Aircraft Corporation melden dat de 100e Sikorsky R-4 gereed was gekomen^[4]. Op dat moment liepen iedere zes dagen vijf toestellen van de band af.

De VS-316A^[5], werd na acceptatie door de US Army aangeduid als XR-4. Het toestel had ruimte voor twee personen in de cabine en was uitgerust met twee sets bedieningspanelen en een 165 hp R-500-3 motor^[6].

De eerste vlucht van het toestel vond plaats op 14 januari 1942^[7] en op 30 mei 1942 accepteerde de US Army het ontwerp. Na acceptatie werd het toestel aangeduid als XR-4 en ontving het registratie 41-18874^[8]. Na overdracht aan de US Army Air Corps werd het op 18 mei 1942 overgebracht naar Wright Field, Ohio^[9]. Bij de testvluchten voldeed het toestel uitstekend. Het wist een afstand te bereiken van 1.225 km, hoogte van 3.700 meter en een snelheid van 145 km/u^[10].

XR-4, prototype Bron: Wilco Vermeer collection

Op 5 januari 1943 bestelde het US Army Air Corps een eerste batch van 29 prototypen^[11]. De eerste drie toestellen hiervan werden uitgerust met een 180 hp (130 kW) Warner R-550-1 motor en een 30 cm groter rotor diameter^[12]. Deze drie toestellen werden aangeduid als Sikorsky YR-4A

Op 6 mei 1943 maakte piloot Frank Gregory als eerste ter wereld een landing met een helikopter op het dek van een varend schip. Voor dit doel was op de tanker s.s. Bunker Hill (1942), een T2-Type olietanker, een landingsdek aangebracht^[13].

Testvluchten met de drie YR-4A toestellen bracht aan het licht dat er nog diverse verbeteringen nodig waren. Het staartwiel werd verder naar achter verplaatst. De uitlaat, die naar beneden gericht was, werd meer naar de zijkant gericht. De cabine werd iets vergroot^[14]. Tot slot werd de brandstofcapaciteit met 19 liter vergroot^[15].

Aldus ontstond de Sikorsky YR-4B waarvan 27 toestellen werden gebouwd voor ontwikkeltesten en 14 toestellen voor operationele testen en opleidingen. Van deze 14 toestellen gingen er zeven naar de US Navy met de aanduiding Sikorsky HNS-1^[16].

De eerste operationele reddingsvlucht met een helikopter werd op 22 en 23 april 1944 uitgevoerd door de US Army^[17]. Lieutenant Carter Harman van 1st Air Commando Group gestationeerd in India, steeg op om de bemanning te redden van een neergestort verbindingsvliegtuig. Ondanks dat de capaciteit van de YR-4B slechts één passagier toeliet, wist hij de piloot en drie Britse passagiers in twee vluchten te evacueren^[18].

Sikorsky YR-4B Bron: US Air Force photo

De Sikorsky R-4B werd de aanduiding voor het uiteindelijke productietoestel. Het was uitgerust met de 200 hp R-550-3 motor^[19]. Totaal werden er 100 toestellen gebouwd waaronder 20 stuks voor de US Navy als Sikorsky HNS-1 en 45 toestellen voor de Royal Air Force als Sikorsky Hoverfly I^[20].

Diverse Amerikaanse Sikorsky R-4B's werden naar de Pacific gezonden en daar onder andere ingezet voor het transport van vliegtuigonderdelen.

Van de R4B zijn een aantal toestellen bewaard gebleven. Zo zijn er exemplaren in het Canadian Aviation and Space Museum (43-46565), het National Museum of the United States Air Force (43-46506), New England Air Museum (43-46503), Army Aviation Museum (43-46592) en Yanks Air Museum (43-46534)^[21].

Om verbeteringen te testen, werd het prototype XR-4, uitgerust met een 180 hp R-550-1 motor en de grotere YR-4A-type rotor^[22].

De XR-4C is bewaard gebleven in het Smithsonian Museum.

Van de 14 Sikorsky YR-4B toestellen uit de tweede productiebatch, werden zeven toestellen overgedragen aan de US Navy die ze als Sikorsky HNS-1 in dienst nam. Drie toestellen werden later overgedragen aan de US Coast Guard. Aanvullend ontving de US Navy nog 22 Sikorsky R-4B toestellen die eveneens als Sikorsky HNS-1 werden aangeduid^[23].

Op 3 januari 1944 werd de USS Turner (DD-648) getroffen door enkele interne explosies waarna het schip zonk. Overlevenden werden door te hulp gesnelde schepen overgebracht naar het Ziekenhuis in Sandy Hook, New Jersey. Een Sikorsky HNS-1 van de US Coast Guard, gevlogen door Lieutenant Commander Frank A. Erickson bracht twee kisten met bloedplasma, aangebracht aan de twee drijvers van de helikopter, van New York naar het ziekenhuis in Sandy Hook^[24].

Een HNS-1 is bewaard gebleven in het National Museum of Naval Aviation (39047)^[25].

Sikorsky HNS-1 landend op m.v. Daghestan, januari 1944. Toestel overgedragen aan RAF (FT835) waar het formeel een Sikorsky Hoverfly I werd. Bron: U.S. Navy National Museum of Naval Aviation 1993.501.073.092

De helikopter ontving bij de Britten de aanduiding Sikorsky Hoverfly I, ongeacht het type dat werd ontvangen. De Britten ontvingen totaal 52 toestellen^[26]. Eén toestel werd uiteindelijk overgedragen aan de Royal Canadian Air Force.

Vanaf augustus 1944 begon men de Cierva C.30A bij No. 529 Squadron te vervangen door de Sikorsky Hoverfly I^[27]. In januari 1945 formeerde de Royal Air Force op RAF Andover de Helicopter Training School. welke als eerste met het toestel werd uitgerust.

Een aantal toestellen werden overgedragen aan de Royal Navy.

Eén Britse Hoverfly werd overgedragen aan Fairey Aviation die het gebruikte bij de ontwikkeling van de rotor technieken voor hun eigen Fairey FB-1 Gyrodyne^[28].

Het Royal Air Force Museum London heeft nog een exemplaar van dit type, de KL110 (uitgevoerd als KK995)^[29].

Hoverfly I (VS-316), RAF Bron: Imperial War Museum CH 15124

Voor het uitvoeren van testvluchten werd een toestel uitgerust met een waarnemer locatie achter de hoofdrotor^[30].

Noten

1. Sikorsky R-4 / Wikipedia
2. Sikorsky R-4 / Wikipedia
3. Cocker, 2008, Pag. 114
4. Sikorsky R-4 / Wikipedia
5. Sikorsky R-4 helicopter / Aviastar
6. Sikorsky R-4 / Wikipedia
7. Gunston, 1988, Pag. 88
8. Sikorsky R-4 helicopter / Aviastar
9. Sikorsky R-4 helicopter / Aviastar
10. McGowen, 2005, Pag. 29
11. McGowen, 2005, Pag. 29
12. Sikorsky R-4 / Wikipedia
13. SS Bunker Hill / DCS Films
14. Sikorsky R-4 helicopter / Aviastar
15. Sikorsky R-4 / Wikipedia
16. Sikorsky R-4 / Wikipedia
17. McGowen, 2005, Pag. 34
18. McGowen, 2005, Pag. 34
19. Sikorsky R-4 / Wikipedia
20. Sikorsky R-4 / Wikipedia
21. Sikorsky R-4 / Wikipedia
22. Sikorsky R-4 / Wikipedia
23. Sikorsky R-4 / Wikipedia
24. Sikorsky R-4 / Wikipedia
25. Sikorsky R-4 / Wikipedia
26. Sikorsky R-4 / Wikipedia
27. Sikorsky R-4 helicopter / Aviastar
28. Sikorsky R-4 / Wikipedia
29. Sikorsky R-4 / Wikipedia
30. Sikorsky R-4 / Wikipedia