Britse Monitoren van de Erebus-klasse

Inleiding

De Erebus-klasse monitoren waren artillerieschepen speciaal gebouwd om vanuit zee artilleriesteun te geven aan troepen aan land. De twee schepen in de klasse waren gebouwd aan het begin van de Eerste Wereldoorlog en waren uitgerust met als hoofdgeschut een geschutskoepel met twee stuks 381mm/42 Mk 1 marine geschut. De klasse deed dienst tijdens de Eerste en de Tweede Wereldoorlog.

HMS Erebus naamgever van de klasse in 1944 Bron: Imperial War Museum FL 693

Definitielijst

Eerste Wereldoorlog: Ook wel Grote Oorlog genoemd, conflict dat ontstond na een groei van het nationalisme, militarisme en neo-kolonialisme in Europa en waarbij twee allianties elkaar bestreden gedurende een vier jaar durende strijd, die zich na een turbulent begin, geheel afspeelde in de loopgraven. De strijdende partijen waren Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland aan de ene kant (de Triple Entente), op den duur versterkt door o.a. Italië en de Verenigde Staten, en Duitsland, Bulgarije, Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse Rijk aan de andere kant (de Centrale Mogendheden of Centralen). De strijd werd gekenmerkt door enorme aantallen slachtoffers en de inzet van vele nieuwe wapens (vlammenwerpers, vliegtuigen, gifgas, tanks). De oorlog eindigde met de onvoorwaardelijke overgave van Duitsland en zijn bondgenoten in 1918.

Schepen in de klasse

Naam:	Gegevens:
HMS Erebus (I02)	12 oktober 1915: kiellegging 19 juni 1916: tewaterlating 2 september 1916: in dienst gesteld augustus 1939: reconstructie juli 1946: verkocht voor sloop 29 januari 1947: sloop
HMS Terror (I03)	26 oktober 1915: kiellegging 18 mei 1916: tewaterlating 22 juli 1916: in dienst gesteld eind 1939: reconstructie 24 februari 1941: gezonken

Geschiedenis

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden door de Royal Navy een aantal klassen schepen ontwikkeld die het doel hadden tot het geven van artilleriesteun vanaf het water aan troepen aan wal. Een eerste klasse die werd ontwikkeld was de Marshal Ney-klasse. Hoewel zes schepen gepland werden, werden er door gebrek aan geschutskoepels, slechts twee gebouwd. De andere geschutskoepels waren nodig voor het slagschip HMS Royal Oak (08)^[1]. Halverwege 1915 waren de eerste tekortkomingen van de Marshal Ney-klasse aan het licht gekomen^[2]. Op 6 september 1915 begon de Britse Admiralty dan ook met een herontwerp voor toekomstige monitoren. Hierbij werd vastgelegd dat de snelheid op minstens 12 knopen (22 km/u) moest liggen en dat de wendbaarheid verbeterd diende te worden. De "bulbs" aan de zijkant bedoeld als extra torpedoafweer romp, werd doorgetrokken tot boven de waterlijn en de breedte werd vergroot om een verbeterde stabiliteit te garanderen.

Het uiteindelijke ontwerp voor de schepen die zouden worden gebouwd in de Erebus-klasse, hield een lengte in van 123,40 meter met een breedte van 26,90 meter. De snelheid was op 13 knopen (24 km/u) komen te liggen. Op 29 september 1915 werd een bestelling geplaatst bij Harland and Wolff voor twee schepen onder de bouwnummers 492 en 493. Op 13 oktober 1915 ontvingen de schepen hun respectievelijke namen Erebus en Terror.^[3]

HMS Terror Bron: Imperial War Museum FL 3724

Beide schepen, HMS Erebus (I02) en HMS Terror (I03) dienden operationeel tijdens de Eerste Wereldoorlog en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de Eerste Wereldoorlog opereerden beide monitoren voor de door de Duitsers bezette Belgische kust en werden beide beschadigd. Tussen de twee wereldoorlog werden beide schepen in reserve geplaatst en gebruikt voor schietopleidingen. Beide schepen werden in 1939 intensief gemoderniseerd en opnieuw geactiveerd tijdens de Tweede Wereldoorlog. HMS Terror werd daarbij op 23 februari 1941 door Duitse vliegtuigen tot zinken gebracht in de Middellandse Zee. HMS Erebus nam onder andere deel aan D-Day en Operatie Infatuate. Het schip overleefde de oorlog en werd in 1947 gesloopt.

Definitielijst

D-Day: De dag dat de invasie van West-Europa plaatsvond op 6 juni 1944. Na een lange misleidingsoperatie vielen de geallieerden op vijf plaatsen op de Normandische kust de stranden binnen om zo hun opmars naar Nazi-Duitsland te beginnen. Hoewel D-Day vaak als Decision Day wordt gezien, is dit niet geheel correct. De D staat in dit geval gewoon voor Day, in het militaire jargon wordt namelijk gesproken van een operatie op Dag D, beginnend op Uur U.
Eerste Wereldoorlog: Ook wel Grote Oorlog genoemd, conflict dat ontstond na een groei van het nationalisme, militarisme en neo-kolonialisme in Europa en waarbij twee allianties elkaar bestreden gedurende een vier jaar durende strijd, die zich na een turbulent begin, geheel afspeelde in de loopgraven. De strijdende partijen waren Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland aan de ene kant (de Triple Entente), op den duur versterkt door o.a. Italië en de Verenigde Staten, en Duitsland, Bulgarije, Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse Rijk aan de andere kant (de Centrale Mogendheden of Centralen). De strijd werd gekenmerkt door enorme aantallen slachtoffers en de inzet van vele nieuwe wapens (vlammenwerpers, vliegtuigen, gifgas, tanks). De oorlog eindigde met de onvoorwaardelijke overgave van Duitsland en zijn bondgenoten in 1918.
Operatie Infatuate: Codenaam voor de verovering van Walcheren om de haven van Antwerpen bereikbaar te maken voor geallieerde bevoorradingsschepen, november 1944.
slagschip: Zwaar gepantserd oorlogsschip met geschut van zeer zwaar kaliber.

Technische gegevens

Klasse:	Erebus-klasse
Aantal in klasse:	2
Land:	Groot-Brittannië
Type:	Monitor
Waterverplaatsing:	8,000 ton (standaard) 8,450 ton (maximaal)
Lengte:	123,40 meter
Breedte:	26,90 meter
Diepgang:	3,56 meter
Aandrijving:	4 olie gestookte Babcock & Wilcox boilers 2 stoommachines 2 schachten 6.000 pk (4,500 kW)
Snelheid:	12 knopen (22 km/u)
Bereik:	4.590 km (bij 12 knopen)
Bepantsering:	pantsergordel: 10,2 cm barbette: 20,3 cm geschutskoepel: 33 cm del: 5,1 - 10,2 cm Anti-torpedo bult: 2.7 m dikte
Bewapening:	oorspronkelijk: 2x1 - 381mm/42 Mk 1 geschut 2x1 - 150 mm geschut 4x1 - 76 mm luchtafweer geschut na reconstructie: 2x1 - 381mm/42 Mk 1 geschut 8x1 - 102 mm BL Mk IX geschut 21 - 76 mm luchtafweer geschut 2x4 -12.7 mm Vickers luchtafweer
Bemanning:	204

Noten

Buxton 2008, c. 8.1

Crossley 2013, c. 2

Moore, 1990, pag. 63

Definitielijst

torpedo: Oorlogswapen, met van een explosieve lading voorzien sigaarvormig lichaam met een voortstuwings- en besturingsmechanisme, bestemd om na lancering via het water zijn weg te zoeken naar vijandelijke schepen en deze door een onderwaterexplosie uit te schakelen.