Stephen Rabey Matthews had net zijn tweede verjaardag gevierd toen Duitse troepen op 28 juni 1940 Guernsey bezetten, een klein eiland gelegen in het Kanaal tussen Frankrijk en Engeland. Het eiland behoort, samen met het naastgelegen eiland Jersey, niet tot het Verenigd Koninkrijk, maar valt onder het Britse kroonbezit.

Stephen maakte de bezetting en alles wat zou volgen als klein kind mee. Nu jaren later heeft hij zijn herinneringen, ondersteunt door dagboeken van zijn moeder, opgeschreven in het boek De dag dat de nazi’s kwamen. Vanuit het perspectief van een kind laat het boek de bezetting van het eiland zien en alles wat zou volgen.

Met de bezetting van deze twee kleine eilanden kregen de Duitsers een klein stuk Engels grondgebied in bezit. Het zouden ook de enige twee stukken blijven. Vanwege de strategische ligging van de eilanden kwamen ze na de Duitse invasie in de frontlinie te liggen. De bezetter begon dan ook direct met de bouw van zware verdedigingswerken op Guernsey en de omliggende eilanden. De eilandengroep werd een onderdeel van de Atlantikwall, de kustverdedigingslinie die van Noorwegen tot Spanje liep.Voor de bouw van de verdedigingswerken werden duizenden (Oost-Europese) arbeiders ingezet. Samen met de honderden Duitse soldaten die de bezettingsmacht vormden, veranderde het idyllische eiland tot een onneembare fortificatie.

Vanaf het eiland was de Slag om Engeland goed waarneembaar. Als voorbereiding op de nooit uitgevoerde operatie Seelöwe, de geplande invasie van Groot-Brittannië, moesten de Engelse luchtmacht en tal van strategische doelen op het Britse vasteland worden uitgeschakeld. Een maandenlang luchtgevecht tussen vliegtuigen van de Duitse Luftwaffe en de Engelse RAF was het gevolg. Voor een groot deel werd deze luchtslag boven het Kanaal uitgevochten, waardoor de eilandbewoners de oorlogshandelingen dagelijks konden volgen.

Halverwege 1941 was het Duitse ministerie van Buitenlandse zaken op zoek naar Engelse staatsburgers. De Engelse regering had kort daarvoor besloten om Duitse agenten en burgers die de Britse belangen in Iran bedreigden gevangen te nemen. Als reactie hierop wilde de Duitse regering Engelse burgers in gijzeling nemen. Het oog viel al snel op het Britse Kanaaleiland, waar duizenden Engelse staatsburgers woonden. Hoewel een deel van de bevolking naar Engeland was gevlucht, waren er nog genoeg burgers over.

Ook de familie van Stephen ontkwam niet aan deze gijzeling. In september 1942 werden de vader en moeder van Stephen samen met hun vierjarige zoon via doorgangskamp Dorsten gedeporteerd naar een Duits concentratiekamp in het Zuid-Duitse Biberach. Hoewel de omstandigheden in het kamp niet vergeleken konden worden met de concentratiekampen in Oost-Europa, waren de omstandigheden ook in dit kamp slecht.

De rest van de oorlogsjaren brachten Stephen en zijn ouders door in gevangenschap. Een groot deel van het boek gaat over de gebeurtenissen in dit concentratiekamp. Dit is ook logisch gezien de leeftijd van Stephen als de oorlog uitbreekt. Op het moment dat hij in het concentratiekamp terecht kwam, was hij vier jaar oud, een leeftijd waarvan hij gebeurtenissen nog daadwerkelijk kan herinneren.

De bevrijding kwam op 23 april 1945 toen geallieerde troepen het kamp bevrijdden. Een paar weken laten keerde de dan zevenjarige jongen terug op het bijna onherkenbare eiland. Ook in de maanden die volgden waren de herinneringen aan de oorlog er nog dagelijks. Een deel van de verdedigingswerken moest worden afgebroken en mijnen en munitie moesten worden opgeruimd. Voor dit levensgevaarlijke werk werden honderden krijgsgevangen ingezet. Regelmatig kwamen bij dit werk mensen om of raakten zwaargewond.

Stephen zelf bleef tot 1960 op het eiland wonen, om vervolgens voor de Britse politie in het huidige Afrikaanse Zambia te werken.

Het boek De dag dat de nazi’s kwamen is een vlot geschreven boek en geeft een inkijk in de belevingswereld van een kind dat de oorlog meemaakt. Hiermee is het een boek wat anders is dan alle andere verhalen. Om die reden is het boek zeker aan te bevelen. Het enige minpunt is de omslag van het boek waar twee Joodse kinderen op staan afgebeeld die niets met het onderwerp van het boek te maken hebben.