In juni 1944 werd het Duitse leger geconfronteerd met een precaire tweefrontensituatie. Meer dan de helft van alle beschikbare manschappen vocht op dat moment in Rusland terwijl de rest in het westen van Europa actief was, hoofdzakelijk om de geallieerde invasie in Normandië af te weren. Hoewel het merendeel van de troepen in het Oosten actief was, was de troepensterkte in Rusland nog nooit zo laag geweest (2.2 miljoen Duitse soldaten tegen meer dan 6 miljoen Sovjetsoldaten).

De best uitgeruste en meest efficiënte Duitse eenheden van de SS bedroegen op dat moment maximaal 400.000 soldaten waarvan de beste eenheden actief waren in Normandië. In Rusland werden de SS-eenheden verspreid over een drietal fronten en fungeerden daar vooral als ‘brandweertroepen’, die te hulp moesten komen om gaten te dichten of andere eenheden rugdekking te geven. De commandanten in het veld wisten precies wat voor een enorm krachtige tegenstander er op de loer lag om toe te slaan. Tegelijktijd waren ze doordrongen van de bevelen die vanuit het opperbevel keer op keer werden herhaald: geen tactische terugtrekking, standhouden tot iedere prijs. Vaak bleek dat niet minder dan pure zelfmoord te zijn omdat het numerieke overwicht van de Russen, in mens en materieel, ongelofelijk groot was. Daarnaast waren er ook weersomstandigheden die een enorme tol eisten. De Russische winter was gruwelijk en had grote invloed op mens en materieel.

Was Stalingrad al een enorme tegenslag voor de Duitsers, de feitelijke genadeslag kwam tijdens en na de gevechten rondom Koersk. Hitler wierp daar alles (inclusief de nieuwste Panther-tank, die nog helemaal niet voldoende getest was om nu al aan het front ingezet te worden) in de strijd om de Russen een stevige klap toe te delen. De Sovjets waren echter volledig op de hoogte van de plannen en hadden zich met diverse sterke verdedigingslinies heel goed voorbereid. De Duitsers liepen vast en werden vanuit de flanken door de Russen aangevallen. Gevolg was dat beide zijden ongelofelijke aantallen mensen en materieel verloren. De Russen konden dit relatief eenvoudig herstellen, echter voor de Duitsers waren dit verliezen die nooit meer goedgemaakt konden worden.

Sinds Koersk was het Duitse leger in het Oosten alleen nog maar aan het terugtrekken. Het kan eigenlijk geen terugtrekken genoemd worden, aangezien zij het bevel hadden gekregen om stand te houden. Gevolg was dat divisie na divisie werd vernietigd en de Russische stoomwals nergens meer door was te stoppen.

In het boek van Baxter worden die laatste twee jaar aan het Oostfront beschreven. Wanneer je de aantallen menselijke verliezen aan beide kanten ziet dan word je er stil van. Een generatie jonge mannen vocht en werd gedood in Russische steden, dorpen en op de oneindige vlaktes. Het Duitse leger was in die jaren verworden tot een allegaartje van mens en materieel, vaak afkomstig uit alle uithoeken van Europa, bij elkaar geschraapt om toch maar, kwantitatief, enigszins respectabele aantallen soldaten op de been te krijgen.

Baxter beschrijft het verloop van het front de laatste jaren (vanaf de Slag van Koersk in 1943) aan het Oostfront. Het zijn vooral de foto’s die een duidelijk beeld geven van de ontberingen van de Duitse soldaat, die, ondanks dat velen niet meer geloofden in de kans van slagen, tóch hun taak bleven uitvoeren. De kwaliteit van de soldaten was over het algemeen erg goed. De oorlog in het Oosten werd dan ook niet verloren omdat de Duitse soldaat gefaald had, maar omdat de Duitse leiding tactische en strategische blunders beging én omdat het kwantitatieve overwicht van de Sovjets beslissend was.

Baxter heeft weer een mooi fotoboek samengesteld met foto’s van de gruwelijke strijd aan het Oostfront. De onmenselijkheid van die strijd is af te lezen in de gezichten van de vaak nog jonge soldaten. De informatie die Baxter geeft is summier, maar voldoende om een beeld te krijgen. Wat wel erg jammer is, is dat er geen gebruik is gemaakt van kaartmateriaal om een duidelijker beeld te geven over de grootschaligheid van het Oostfront. Maar al met al is dit een boek(je) dat een prima globaal beeld geeft van de verschrikkingen van de strijd aan het ‘Oostfront’.