Mitsubishi F1M

De Mitsubishi F1M werd ontwikkeld als één van de mogelijke opvolgers voor het Nakajima E8N boordvliegtuig. Het werd een succesvol vliegtuig dat naast de oorspronkelijke functie als verkenner, vanwege de relatief hoge snelheid voor een drijvervliegtuig ook als jachtvliegtuig vanaf eilandbases in de Pacific werd ingezet.

Mitsubishi F1M2 Bron: Public Domain (onbekend)

De Mitsubishi F1M werd het laatste dubbeldekker vliegtuig dat door de Japanse marine in dienst zou worden genomen. Oorspronkelijk was het type bedoeld als observatievliegtuig. De observatie rol was een andere dan die van verkenner. Een verkenner had vooral tot doel het zoeken van de vijand. De rol van observator was oorspronkelijk bedoeld om tijdens een zeeslag boven het gevecht vliegend informatie door te geven. Het toestel, door de geallieerden "Pete" genoemd, was echter zo veelzijdig dat het is ingezet als observator, verkenner, duikbommenwerper, kustpatrouillevliegtuig en zelf als jager.^[1]

Toen in 1934 de Japanse marine de specificaties uitzette voor een vervanger van de Nakajima E8N1 verkenner, was Mitsubishi één van de bedrijven die hieraan mee deed. De vraag was voor een boordvliegtuig dat kon worden gelanceerd door middel van een katapult en was voorzien van drijvers. Aichi, Kawasaki en Mitsubishi dienden hiervoor ontwerpen in. Het ontwerp van Mitsubishi, aangeduid als Ka-17, werd als winnaar aangewezen en Mitsubishi mocht vier prototypen bouwen. Deze prototypen ontvingen de aanduiding Mitsubishi F1M1.^[2]

Nadat testvluchten instabiliteit bij de prototypen aantoonden, werd het ontwerp herzien. De herziene versie voldeed uitstekend en Mitsubishi kreeg opdracht tot de productie van dit type als Mitsubishi F1M2. In 1941 kwam het type in dienst. De Geallieerden noemden het toestel "Pete". Naast inzet vanaf schepen werd de "Pete" ook ingezet vanaf afgelegen bases op eilanden in de Pacific, waarbij het zelfs als jachtvliegtuig redelijk voldeed.

Typische eilandbasis met F1M2 toestellen Bron: Public Domain (onbekend)

De specificaties voor dit type waren door de Japanse overheid als Type 10 afgegeven in februari 1935. Volgens deze specificaties werd gevraagd om een vliegtuig, vliegend vanaf Japanse schepen, dat de observatierol moest gaan overnemen van de Nakajima E8N. Zoals aangegeven won Mitsubishi de competitie en mocht vier prototypen als F1M1 bouwen.

Het eerste prototype vloog in juni 1936. Deze F1M1 werd aangedreven door een Nakajima Hikari motor met een vermogen van 820 pk. Van deze versie zijn hierna nog drie prototypen gebouwd waarmee het totaal voor de F1M1 op vier zou komen. Het was een geheel metalen ontwerp waarvan alleen de roeren met linnen overtrokken waren. Er was gekozen voor een dubbeldekker, zodat men een compact toestel kon ontwerpen dat aan boord van slagschepen en kruisers zelfs in de hangars kon, zonder inklapbare vleugels te hoeven installeren.

Het toestel bleek echter problemen met de stabiliteit te hebben bij het taxiën op het water en in de lucht. Hierdoor gingen de ontwerpers terug naar de tekentafel. Het ontwerp werd herzien en er werd een andere, sterkere motor ingebouwd, de Mitsubishi Zuisei 13. De V-stand van de vleugels werd vergroot en werden rechter in lijn gezet. Het kielvlak werd bijna twee keer zo groot en eveneens werd het richtingsroer vergroot. Het toestel functioneerde perfect.^[3]

In december 1940 werd het toestel door de Japanse marine goedgekeurd en als Marine Type 0 Observatie Vliegtuig Model 11 in dienst genomen. De eerste toestellen werden in 1941 operationeel, net voor het uitbreken van de vijandelijkheden. De F1M2 werd gebouwd door Mitsubishi (524 exemplaren) en de Dai-Nijuichi Kaigun Kokusho, Marine Lucht Depot, te Sasebo (590 exemplaren). Tot aan het einde van de oorlog werd het in nagenoeg elk gevecht waar de Japanse marine aan deelnam, ingezet. Het werd evenals de Aichi E13A een standaardwapen aan boord van de grotere Japanse schepen en de drijvervliegtuig tenders. Echter ook vele kusteskaders waren met het toestel uitgerust.

F1M2 tijdens lancering met katapult Bron: Public Domain (onbekend)

Voor trainingsdoeleinden is nog een onbekend aantal toestellen met dubbele bediening omgebouwd tot Mitsubishi F1M2-K.

Noten

1. Klaauw, 1977, pag. 88
2. Klaauw, 1977, pag. 88
3. Klaauw, 1977, pag. 88