Voordat sergeant Dennis Sach op 12 mei 1943 aan boord stapte van de Short Stirling EF357 had hij een voorgevoel. Tijdens zijn voorafgaande verlof bezocht hij zijn ouders en zusje in Romford en voerde hij met zijn vader een serieus gesprek. De jonge Brit – hij zou de volgende dag 20 worden – vertelde zijn pa dat hij al zoveel bemanningen niet had zien terugkeren van hun missie, dat hij er sterk rekening mee hield dat het nu zijn beurt was om uit de lucht geschoten te worden door de vijand. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zouden 55.573 bemanningsleden van RAF Bomber Command sneuvelen en inderdaad, boordschutter Sach werd er één van. Op de dag dat hij zijn verjaardag had moeten vieren crashte zijn toestel in de Rotterdamse wijk Crooswijk. Hij en zijn medebemanningsleden kwamen daarbij allemaal om.

De dood van de geallieerde vliegeniers maakte indertijd grote indruk op buurtbewoners. Velen liepen mee met de begrafenisstoet toen de Britten enkele dagen later werden begraven. Behalve de graven van de zeven bemanningsleden op de begraafplaats in Crooswijk herinnerde na de oorlog niets aan het fatale lot van de EF357. Een lokale werkgroep bracht daar verandering in en spande zich in voor de oprichting van een monument dat in mei 2018 werd onthuld in een plantsoen op de crashlocatie. 75 jaar na de crash was er eindelijk een permanente herinnering. Tegelijkertijd werd dit boek uitgebracht dat geschreven is door drie leden van de werkgroep: fotograaf, dichter en schrijver Ton Huizer, geschiedenisdocent en STIWOT-medewerker Pieter Schlebaum en historicus en schrijver Dik Vuik.

In ‘Crash in Crooswijk’ vertellen de auteurs over de laatste vlucht van de EF357, maar geven ze ook veel achtergrondinformatie. Zo worden bijvoorbeeld de persoonlijke achtergronden van de bemanningsleden behandeld en de techniek en indeling van hun toestel, dat met een lengte van ruim 26, een breedte van ruim 30 en een hoogte van bijna 7 meter een behoorlijke kolos was. Het uitgebreidst gaat het drietal in op de fatale nacht van 12 op 13 mei 1943, toen het vliegtuig onderdeel uitmaakte van een luchtvloot van ruim 500 bommenwerpers, die een bombardement op Duisburg uitvoerden. 34 vliegtuigen zouden die nacht verloren gaan, waaronder dus de Stirling van boorschutter Dennis Sach, gezagvoerder Eric Bass en vijf andere bemanningsleden. Beschreven wordt wat er mis ging, maar ook hoe er aan de grond door Rotterdammers en de Duitsers gereageerd werd toen het toestel midden in een woonwijk neerstortte.

Meerdere Crooswijkers herinneren zich dit nog en vertellen hun verhaal. Uit de in het boek opgenomen getuigenissen blijkt hoe geschokt men was bij de aanblik van de dode, ernstig verbrande lichamen. Eén van de lichamen was terecht gekomen op een openluchtopslagplaats van stenen en ornamenten, afkomstig uit het puin van het bombardement op Rotterdam in mei 1940. Door de smak, die hij maakte op de harde stenen met hun scherpe uitsteeksels was zijn lichaam zwaar verminkt. Tegelijkertijd was een neergestorte bommenwerper iets spannends en werden losse onderdelen van het vliegtuig door de jeugd uit de buurt mee naar huis genomen als ‘souvenir’. Bijzonder is dat de begrafenis van de jongemannen werd aangrepen als stil protest tegen de Duitse bezetting. De auteurs citeren een indertijd twaalfjarige getuige die vertelt dat in de buurt witte lakens voor de ramen werden gehangen, wat toen gebruikelijk was als iemand was overleden. Deelnemers aan de begrafenisstoet droegen zelfs oranje bloemen bij zich.

Behalve de Britse kant wordt ook de Duitse kant uitvoerig belicht. Zo wordt de Duitse piloot die het Britse toestel neerhaalde geďntroduceerd en is er informatie opgenomen over de techniek en inzet van de Messerschmitt BF 110 waarin hij vloog. Er zijn ook kleurenfoto’s opgenomen van Fliegerhorst Venlo vanwaar hij opereerde. Doordat de crash van alle kanten wordt belicht is ‘Crash in Crooswijk’ een veelzijdig boek, dat deze losse gebeurtenis plaatst in de juiste historische context. Behalve dat het uitgebreid geďllustreerde en prettig leesbare boek een eerbetoon is aan de zeven slachtoffers, is het ook educatief en daardoor bruikbaar voor het onderwijs in de wijk. Dankzij deze publicatie en het monument is het hopelijk gegarandeerd dat ook jonge en toekomstige generaties weten wat zich tijdens de oorlog in hun wijk heeft afgespeeld tijdens deze meinacht in 1943. Dennis Sach, Eric Bass en hun vijf maten stierven voor de vrijheid waar wij 75 jaar later nog altijd van profiteren.