TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Het dienstmeisje van Degrelle

Titel: Het dienstmeisje van Degrelle
Schrijver: Simone Korkus
Uitgever: Polis
Uitgebracht: 2017
Pagina's: 294
ISBN: 9789463100939
Omschrijving:

Léon Joseph Marie Ignace Degrelle (Bouillon, 15 juni 1906 - Málaga, 31 maart 1994) was een Waals-Belgische politicus, die in 1936 de Belgische fascistische beweging Rex oprichtte. In de Tweede Wereldoorlog bracht hij het Waals Legioen van de Waffen-SS op de been, bestaande uit troepen die vochten aan het Oostfront. Na 1945 werd hij in België bij verstek ter dood veroordeeld. Hij leefde tot 1994 in het Spanje van dictator Franco waar hij asiel en een nieuwe identiteit kreeg.

De Joodse Hannah Nadel belandt tijdens de Tweede Wereldoorlog als dienstmeisje in het Brusselse huis van de zus van Léon Degrelle en ontsnapt op die manier aan de gruwelen van de Jodenvervolging. Simone Korkus wekt door een minutieus onderzoek dit onwaarschijnlijke verhaal tot leven, ontmoet Hannah's Belgische redders en toont aan dat het leven in oorlogstijd heel wat grijze zones bevat. Het boek heeft echter een wat misleidende titel, omdat de hoofdrolspeelster feitelijk niet het dienstmeisje van Degrelle was.

Hannah komt oorspronkelijk uit Kalisz in Polen. Haar ouders, op zoek naar werk, horen in de jaren voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog dat er in het Ruhrgebied veel arbeiders gevraagd worden. Dan begint de reis. Via Gelsenkirchen en Charleroi komt de familie uiteindelijk uit in Brussel. Ook daar wordt binnen tien jaar zeven maal verhuisd. Hannah beschrijft de periode vóór de oorlog als een gelukkige tijd, die echter steeds verder werd overschaduwd door antisemitisme. Uiteindelijk breekt de oorlog uit en zal ook België door de Duitsers onder de voet worden gelopen.

Hannahs vader doet er alles aan om zijn gezin van warmte en voedsel te voorzien, maar intussen spelen er zich diverse drama’s af. Zo wordt Hannah’s vriendje gevangengenomen en ziet ze hem nooit meer terug. Ook Hannah’s vader en moeder worden geïnterneerd. Haar moeder wordt vrijgelaten en haar vader ontsnapt uit een trein die richting de vernietigingskampen rijdt. Hannah, die zegt dat zij al in 1942 op de hoogte was van de industriële vernietiging van Joden, gaat – zonder verplichte ster op haar kleding – op zoek naar werk. Zo komt zij terecht bij de familie Cornet. Daar kan zij gaan werken als dienstmeisje.

Terwijl Simone Korkus het leven van Hannah in Brussel reconstrueert stuit ze op familiegeheimen en loopt ze ook aan tegen haar eigen vooroordelen. Want wat is de waarheid in de manier waarop we naar anderen kijken en hun gedrag beoordelen? En hoe vervormt ons geheugen trauma’s zoals die van na de Tweede Wereldoorlog? De familie Cornet redt Hannah en nog een aantal Joden. Zelfs een geallieerde piloot vindt bij hen onderdak. Korkus vindt uit dat de familie Cornet na de oorlog voornamelijk heeft gezwegen. Zij wilden niet meer aan die tijd herinnerd worden en zijn met slechts veel moeite te bewegen om geïnterviewd te worden.

Is het vanwege hun familieband met de beruchte Léon Degrelle? Is het bescheidenheid? Korkus kan er niet echt de vinger achter krijgen. Zij vermoedt dat na de oorlog de familie bang was voor represailles, vanwege het feit dat zij familie waren van Degrelle en ook vanwege het feit dat de rest van de familie voornamelijk lid was van de nationaalsocialistische Rex-beweging. Ondanks dit alles hebben de leden van de familie echter hun eigen leven op het spel gezet door Joden en geallieerde soldaten bij hen te laten onderduiken.

Conclusie:

Het boek van Korkus leest als een roman. Toch is het waargebeurd. Het verhaal beschrijft op indrukwekkende wijze hoe een Joodse vrouw probeert te overleven en te ontsnappen aan de nazi’s. Op de achtergrond van de Holocaust speelt het verhaal zich af van een Belgische familie die goede daden verricht, maar zich "besmet" voelt door hun familierelatie met een collaborateur. Ook dit verhaal wordt op intrigerende wijze in beeld gebracht door Korkus. Het geeft ook aan dat een ieder in staat moet worden geacht om keuzes te maken. En om het goede pad te kiezen, ook in tijden waarin het kwaad alom vertegenwoordigd is.

Beoordeling: Zeer goed

Informatie

Artikel door:
John Smeets
Geplaatst op:
10-12-2017
Laatst gewijzigd:
12-12-2017
Feedback?
Stuur het in!

Afbeeldingen