Order nr. 227 van Stalin (28-07-1942)

De navolgende tekst vormt de beruchte Order nr. 227, ook wel bekend als de "Geen stap terug!"-order, van de volkscommissaris van Defensie, Joseph V. Stalin. Omdat de militaire situatie in de zomer van 1942 onhoudbaar was en het Sovjetopperbevel, Stavka, begreep dat er een symbolische lijn moest worden getrokken, vaardigde Stalin deze order uit. Ze werd niet in gedrukte vorm verspreid, maar door politieke officieren mondeling overgedragen aan alle militairen.

Order van de volkscommissaris van Defensie van de USSR

Aangaande maatregelen ter versterking van de discipline en orde binnen het Rode Leger en het verbieden van het ongeoorloofd verlaten van militaire posities

Nr. 227, 28 juli 1942

Moskou

De vijand werpt nieuwe eenheden in de strijd en zonder acht te slaan op zijn zware verliezen kruipt hij voorwaarts, dringt diep door in de Sovjet-Unie, verovert nieuwe gebieden, verwoest onze steden en dorpen, plundert, en verkracht en vermoordt de Sovjetbevolking. Er zijn gevechten gaande nabij Voronezh, aan de Don en in het zuiden aan de poorten van de noordelijke Kaukasus. De Duitse bezetters zijn doorgebroken tot aan Stalingrad en de Volga en willen tegen elke prijs de Kuban en de noordelijke Kaukasus veroveren met hun olie- en graanrijkdommen. De vijand heeft reeds Voroshilovgrad, Starobelsk, Rossosh, Kupyansk, Valuiki, Novocherkassk, Rostov-aan-de-Don en half Voronezh veroverd. Een deel van de troepen van het Zuidelijke Front heeft, in navolging van een aantal paniekzaaiers, Rostov en Novocherkassk verlaten - zonder serieuze weerstand te bieden en zonder op bevelen uit Moskou te wachten - en heeft zo een schandvlek op zijn banieren achtergelaten.

De bevolking van ons land, die liefde en hoogachting koestert voor de troepen, begint teleurgesteld te raken in het Rode Leger, verliest het vertrouwen in het Rode Leger, en velen vervloeken het Rode Leger om het feit dat het ons volk achterlaat onder het juk van de Duitse onderdrukkers, terwijl het zelf wegtrekt richting het oosten.

Enkele onverstandige mensen aan het front troosten zichzelf met gesprekken over het idee dat we nog verder richting het oosten kunnen terugtrekken, aangezien we een groot grondgebied, veel land en een grote bevolking hebben, en omdat we graan altijd ten overvloede zullen hebben.

Hiermee willen zij hun schandelijke gedrag aan het front rechtvaardigen. Maar zulke gesprekken zijn door en door vals en leugenachtig en enkel voordelig voor onze vijanden.

Iedere commandant, soldaat en politieke officier moet beseffen dat onze middelen niet onuitputtelijk zijn. Het grondgebied van de Sovjetstaat bestaat niet uit woestenij, maar uit mensen: arbeiders, boeren, intellectuelen, onze vaders, moeders, echtgenotes, broers en kinderen. Het grondgebied van de USSR, dat onze vijand heeft veroverd of poogt te veroveren, bestaat uit graan en andere levensmiddelen voor het leger en de achterhoede, metaal en brandstof voor de industrie, fabrieken die het leger voorzien van wapens en munitie, en spoorwegen. Na het verlies van Oekraïne, Wit-Rusland, de Baltische staten, het Donetsbekken en andere gebieden hebben we een aanzienlijk kleiner grondgebied, en dus ook aanzienlijk minder mensen, graan, metaal en fabrieken. We zijn meer dan 70 miljoen burgers kwijtgeraakt, meer dan 13 miljoen ton graan per jaar en meer dan 10 miljoen ton metaal per jaar. We overtreffen de Duiters nu niet meer in menselijke reserves of in graanreserves. Verder terugtrekken betekent dat we ons in het verderf storten en tegelijkertijd ons moederland in het verderf storten. Elk door ons verlaten stukje grond zal de vijand versterken en onze verdediging, ons moederland verzwakken.

Daarom is het noodzakelijk om de gesprekken over het idee dat we oneindig terug kunnen trekken, dat we een groot grondgebied hebben, ons land groot en rijk is, we een grote bevolking hebben en we graan altijd ten overvloede zullen hebben, radicaal af te kappen. Zulke gesprekken zijn leugenachtig en schadelijk, ze verzwakken ons en versterken de vijand, want als we de terugtocht niet stoppen, zullen we zonder graan, zonder brandstof, zonder metaal, zonder grondstoffen, zonder fabrieken en zonder spoorwegen komen te zitten.

Hieruit volgt, dat de terugtocht nu moet stoppen.

Geen stap terug! Dat moet nu onze hoofdleus worden.

Het is noodzakelijk dat we elke positie, elke meter Sovjetgrondgebied hardnekkig, tot de laatste druppel bloed verdedigen, dat we ons vastklampen aan elk stukje Sovjetgrond en deze tot het allerlaatste toe verdedigen.

Ons moederland maakt een zware periode door. We moeten de vijand tegenhouden en vervolgens verdrijven en vernietigen, koste wat kost. De Duitsers zijn niet zo sterk als de paniekzaaiers denken. Ze zijn bezig met een laatste krachtsinspanning. Nu hun klap weerstaan betekent dat we de overwinning op hen in de komende paar maanden kunnen behalen.

Kunnen wij zo'n klap weerstaan en de vijand daarna naar het westen verdrijven? Ja, dat kunnen we, want onze fabrieken in de achterhoede werken nu geweldig, en ons front ontvangt steeds meer vliegtuigen, tanks, stukken geschut en mortieren.

Maar wat missen we nog?

We missen orde en discipline binnen de compagnieën, bataljons, regimenten, divisies, binnen de tankeenheden en binnen de luchtmachtsquadrons. Hierin ligt ons voornaamste gebrek. We moeten binnen ons leger de allerstrengste orde en ijzeren discipline realiseren indien we de situatie willen redden en ons moederland staande willen houden.

Niet langer zullen we commandanten, commissarissen, politieke officieren, eenheden en formaties dulden die ongeoorloofd hun militaire posities verlaten. Niet langer zullen we commandanten, commissarissen en politieke officieren dulden die een aantal paniekzaaiers toestaan de situatie op het slagveld te bepalen en andere soldaten over te halen terug te trekken en zo het front te openen voor de vijand.

Paniekzaaiers en lafaards moeten ter plekke worden doodgeschoten.

Van nu af aan moet ijzeren discipline een eis zijn van iedere commandant, soldaat en politieke officier: geen stap terug zonder order van een meerdere.

Commandanten van compagnieën, bataljons, regimenten en divisies en de dienovereenkomstige commissarissen en politieke officieren die hun militaire posities verlaten zonder order van hogerhand, zijn verraders van het moederland. Zulke commandanten en politieke officieren dienen we ook te behandelen als verraders van het moederland.

Dat is de leus van ons moederland.

Het uitvoeren van deze leus betekent dat we onze grond verdedigen, het moederland redden en de gehate vijand doden en overwinnen.

Na hun winterterugtocht onder druk van het Rode Leger, toen de discipline van de Duitse troepen wankelde, troffen de Duitsers ter herstel van de discipline enkele strenge maatregelen, welke tot behoorlijk goede resultaten leidden. Ze formeerden meer dan 100 strafcompagnieën bestaand uit soldaten die de discipline hadden geschonden met hun lafheid of onstandvastigheid, positioneerden hen in de zwaarste sectoren van het front en bevalen hun met hun bloed te boeten voor hun zonden. Verder formeerden ze een tiental strafbataljons van commandanten die de discipline hadden geschonden met hun lafheid of onstandvastigheid, ontnamen hun hun ordes, positioneerden hen in de nog gevaarlijkere sectoren van het front en bevalen hun met hun bloed te boeten voor hun zonden. Ten slotte formeerden ze speciale blokkeringsdetachementen, positioneerden deze achter onstandvastige divisies en bevalen hun om paniekzaaiers ter plekke dood te schieten bij pogingen hun posities ongeoorloofd te verlaten en bij pogingen zich aan de vijand over te geven. Zoals bekend hadden deze maatregelen effect, en nu vechten de Duitse troepen beter dan afgelopen winter. Hierdoor hebben de Duitse troepen nu een hoge mate van discipline, ook al vormt de verdediging van hun moederland geen hoger doel. Ze hebben alleen een roofzuchtig doel: het onderwerpen van andere landen. Onze troepen, die de verdediging van ons onteerde moederland als hoger doel hebben, hebben niet zo'n disciplineniveau en lijden derhalve nederlagen.

Moeten we in dezen niet leren van onze vijanden, zoals onze voorvaders vroeger van hun vijanden leerden en vervolgens de overwinning op hen behaalden?

Ik denk dat we dit moeten doen.

Het opperbevel van het Rode Leger beveelt:

1. de militaire raden van fronten en bovenal de frontcommandanten:

a) om de terugtrekmentaliteit van de troepen onvoorwaardelijk de kop in te drukken en met ijzeren hand de propaganda te beëindigen over het idee dat we zogenaamd nog verder richting het oosten kunnen en moeten terugtrekken, dat zo'n terugtocht zogenaamd geen schade zou berokkenen;

b) om legercommandanten die de ongeoorloofde terugtocht van troepen zonder order van het frontcommando hebben toegestaan onvoorwaardelijk uit hun functie te ontheffen en hen naar Stavka te sturen voor overdracht aan de krijgsraad;

c) om aan de grens van de frontsector een tot drie (afhankelijk van de omstandigheden) strafbataljons (van elk 800 man) te formeren, waar lage en hoge officieren en de dienovereenkomstige politieke officieren van alle dienstvakken die de discipline hebben geschonden met hun lafheid of onstandvastigheid naartoe worden gestuurd, en hen te positioneren in de zwaarste sectoren van het front, om hun de mogelijkheid te geven met hun bloed te boeten voor hun misdaden jegens het moederland;

2. de militaire raden van legers en bovenal de legercommandanten:

a) om commandanten en commissarissen van korpsen en divisies die de ongeoorloofde terugtocht van troepen zonder order van het legercommando hebben toegestaan onvoorwaardelijk uit hun functie te ontheffen en hen naar de militaire raad van het front te sturen voor overdracht aan de krijgsraad;

b) om aan de grens van de legersector drie tot vijf goed bewapende versperringsdetachementen (van elk maximaal 200 man) te formeren, deze in de directe achterhoede van onstandvastige divisies te positioneren en hen te verplichten om in het geval van paniek en een wanordelijke terugtocht van eenheden van de divisie paniekzaaiers en lafaards ter plekke dood te schieten en zo de eerlijke soldaten van de divisie te helpen hun plicht jegens het moederland te vervullen;

c) om aan de grens van de legersector vijf tot tien (afhankelijk van de omstandigheden) strafcompagnieën (van elk 150 tot 200 man) te formeren, waar soldaten en onderofficieren heen worden gestuurd die de discipline hebben geschonden met hun lafheid of onstandvastigheid, en hen te positioneren in de zwaarste sectoren van het leger, om hun de mogelijkheid te geven met hun bloed te boeten voor hun misdaden jegens het moederland;

3. de commandanten en commissarissen van korpsen en divisies:

a) om commandanten en commissarissen van regimenten en bataljons die de ongeoorloofde terugtocht van eenheden zonder order van een korps- of divisiecommandant hebben toegestaan onvoorwaardelijk uit hun functie te ontheffen, hun hun ordes en medailles te ontnemen en hen naar de militaire raden van het front te sturen voor overdracht aan de krijgsraad;

b) om de versperringsdetachementen van het leger op alle mogelijke manieren hulp te verlenen en te ondersteunen inzake de versterking van de orde en discipline binnen de eenheden.

Deze order dient te worden voorgelezen in alle compagnieën, eskadrons, batterijen, squadrons, commando-eenheden en staven.

De volkscommissaris van Defensie
I. Stalin