TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Anton de Man, eerbetoon aan een geallieerde vliegenier

    Het was zaterdag 17 maart 1945 om 14.45 in de middag. Wij, mijn oudere zus Jopie en ik, waren buiten aan het spelen op de weg voor ons huis. Het was het huis van mijn opa. In het begin van 1945, wij woonden toen in het dorp Strijen, moesten wij op gezag van de Duitse bezetter weg uit ons huis in Strijen. Het huis van opa was leeg want de Duitse bezetter had de omgeving van de dichtbij gelegen Barendrechtse brug onder water gezet en de mensen die in dat gebied woonden weggestuurd. Mijn ouders moesten toch een huis zien te vinden. In het huis naast dat van opa waren Duitse soldaten ondergebracht die FLAK-luchtafweergeschut bedienden dat dichtbij de brug was opgesteld.
    Mijn vader en moeder zijn toen naar deze Duitsers gegaan en hebben gevraagd of zij in het huis van opa mochten gaan wonen. Daarin werd toegestemd maar moeder moest wel voor de soldaten gaan koken. Er was geen keus dus zo kwamen we te wonen in het huis van opa.

    Terug naar 17 maart 1945. Opeens hoorde ik het geluid van vliegtuigen. De Duitse soldaten hoorden het ook en kwamen met hun geweren in hun hand ook naar buiten. Het was een grote groep kleine vliegtuigen. Onder de vleugels zag ik grote gekleurde ringen. "Het zijn Engelse vliegtuigen", riepen de Duitsers. De vliegtuigen vlogen verder, maar plotseling kwam er één terug die het vuur opende op een militaire truck die op de weg reed.
    Het FLAK-afweergeschut bij de brug begon te schieten op het vliegtuig, maar ook de soldaten naast mij begonnen met hun geweren te schieten. Mijn zus Jopie, die naast een Duitse soldaat stond die met zijn geweer schoot op het naderende vliegtuig, zag dat de piloot naar hun keek. Opeens viel zijn hoofd opzij en boven ons hoofd maakte het toestel een scherpe wending naar links en stortte dichtbij mij neer op het bouwland dat onder water stond.
    Ongeveer een uur later mocht ik meelopen met soldaten die naar het vliegtuig gingen om te kijken hoe het met de vlieger was. Ik mocht niet verder mee dan een dichtbij gelegen boerderij. De soldaten liepen verder en kwamen een poosje later terug met in hun midden een licht gekleurde doek waar iets in lag. Zij gingen de schuur van de boerderij in en kwamen even daarna weer naar buiten en vertelde mij dat in gekleurde doek (het was de parachute van de piloot) de piloot lag. Zij hadden hem dood in de cockpit van zijn vliegtuig aangetroffen. Hij was getroffen door een geweerkogel in zijn hoofd toen hij schietend op de militaire truck aan kwam vliegen. Dat was het laatste wat ik zag van de piloot.

    Het gehele voorval heeft mij nooit losgelaten en ik ben op oudere leeftijd vele malen op de plaats van de crash geweest, mij steeds afvragend wie de piloot was en waar hij begraven was. Op de begraafplaatsen in de dorpen in de omgeving was geen graf te vinden. Ook met onze zoon bezocht ik vaak de plaats van de crash en vertelde hem wat ik op 17 maart 1945 had zien gebeuren.

    Het werd juli 2008. Onze zoon kwam naar mij toe met een boek in zijn hand. "Pa, hier in dit boek staat het antwoord waar u jaren naar zoekt", zei hij. Ik opende het boek en las een verslag van de crash, geschreven door Wim Wüst in zijn boek "One of our aircraft is missing" over de luchtgevechten boven de Hoeksche Waard van 1940 tot 1945.
    Daarin las ik dat de piloot de toen 21 jarige Australische R.A.A.F. Spitfire piloot W.O. Jack Dawson Green was, die begraven ligt op de algemene begraafplaats in Barendrecht.
    Diezelfde avond ben ik naar de begraafplaats in Barendrecht gegaan en na 63 jaar stond ik weer dichtbij de piloot die ik voor het laatst, liggend in zijn parachute, gezien had. Voor mij een emotioneel moment. Ik dacht dat hiermee een hoofdstuk in mijn leven afgesloten was.

    Maar nu ik wist wie de piloot was en waar hij begraven ligt, liet het mij niet los. Ik kwam in contact met de schrijver Hans Onderwater die in Barendrecht woont en medeschrijver is van het eerder genoemde boek. Hij vertelde dat in mei van 2008 de zuster van Jack, 88 jaar en komend uit Australië, nog bij het graf van haar broer had gestaan en nooit gesproken had met een ooggetuige van de crash. Ook de luitenant kolonel b.d. Dominic Hoogsteder van de Koninklijke Luchtmacht gaf aan te willen helpen. Later zegden ook de Oranjevereniging van Heinenoord en de gemeente Binnenmaas hun medewerking toe.
    Ik heb in oktober 2008 aan het college van B&W van de gemeente Binnenmaas een verzoek gedaan of het naamloze weggetje, waar de crash plaatsgevonden had, de naam van de vlieger kon krijgen. In december 2008 kreeg ik de goedkeuring dat het weggetje de naam "Jack Dawson Green pad" zou krijgen.
    Toen de zuster van Jack dit hoorde, gaf zij te kennen dat zij graag bij de onthulling aanwezig wilde zijn Het weggetje ligt in een bestemmingsplan voor een nieuw aan te leggen industrieterrein en zal in de toekomst opgaan in dit terrein.
    Om toch een blijvend eerbetoon aan de piloot te bewaren, besloot ik om te trachten een monument te plaatsen. Een bedrijf dat monumenten maakt, gaf nadat ik mijn verhaal had verteld aan dat zij gezien de strekking van het monument dit gratis zouden maken en plaatsen. "Deze piloot is ook voor mijn vrijheid gestorven", was wat de jonge manager van het bedrijf tegen mij vertelde. Weer werd ik zeer emotioneel.

    Een periode van organiseren brak aan. De 91 jarige zuster van de piloot en haar dochter werden uitgenodigd om naar Nederland te komen. De ambassadeur van Australië in Nederland gaf aan namens de Australische regering bij de onthulling aanwezig te willen zijn. Ook de hoogste luchtmachtattaché van de USA in Nederland wilde namens de geallieerden aanwezig zijn. Ook de schooljeugd van omliggende dorpen werd uitgenodigd.
    Op 3 mei 2010 werd het naambordje "Jack Dawson Green pad" door de schooljeugd in het bijzijn van de zuster van de piloot onthuld. Dichtbij de plaats waar het vliegtuig gecrasht was, werd even later door de zuster van de piloot, samen met de Australische ambassadeur, een zwart marmeren monument onthuld. Een blijvend eerbetoon aan de jonge vlieger die ver van zijn ouderlijk huis voor onze vrijheid zijn leven had gegeven.
    Aanvulling: Het Jack Dawson Green pad zal in de toekomst opgaan in een bedrijventerrein. In 2014 heeft Anton de Man aan de gemeente Binnenmaas verzocht om de weg waar het monument staat en de naam Buitengorzen pad te wijzigen in Jack Dawson Green pad. Daar stemde de gemeente mee in en sinds die tijd is de naam van de weg waar het monument aan staat, "Jack Dawson Green pad", een blijvende herinnering.

    Definitielijst

    FLAK
    Flieger/ Flugzeug Abwehr Kanone. Duits luchtafweergeschut.
    geallieerden
    Verzamelnaam voor de landen / strijdkrachten die vochten tegen Nazi-Duitsland, Italië en Japan gedurende WO 2.

    Afbeeldingen

    W.O. Jack Dawson Green in maart 1945.
    Graf van Jack Dawson Green, 27 maart 1945.
    Het landweggetje waar de 21-jarige Australische jachtvlieger sneuvelde, is na 65 jaar niet langer een anonieme plek in een Heinenoordse polder.