TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

De laatste getuigen - Vlamingen over hun Tweede Wereldoorlog

Titel: De laatste getuigen. Vlamingen over hun Tweede Wereldoorlog
Auteur: Jens Franssen
Uitgever: Manteau
Uitgebracht: 2005
ISBN: 90-5018-652-1
Bijzonderheden: geen
Omschrijving: Jens Franssen is historicus en werkt als reporter voor het actualiteitenmagazine "De wandelgangen" van (de Belgische) Radio1. In 2004 interviewde hij dertig getuigen over hun Tweede Wereldoorlog. Het ging hier niet om grote, bekende namen, maar om gewone mensen die kwamen vertellen over hun belevenissen tijdens die niet zo gewone en bewogen oorlogsjaren. Franssen slaagde erin een heel diverse groep ooggetuigen samen te stellen: soldaten, collaborateurs en verzetslieden, gedeporteerde Joden en politieke gevangenen, gebombardeerde burgers,... In tweeëntwintig afleveringen, uitgezonden tussen 16 augustus tot 10 september 2004, kwamen zij hun verhaal vertellen. Het boek "De laatste getuigen" is daarvan de schriftelijke neerslag.

Franssen zegt geen geschiedenisboek te hebben geschreven. Hij interpreteert niet, be- en veroordeelt niet, nuanceert niet. Hij heeft geluisterd en laat in het boek enkel de ooggetuigen aan het woord. Zorgt dat ervoor dat dit boek geen geschiedenisboek zou zijn? Wat mij betreft, maakt dat het juist tot een zeer interessant geschiedenisboek. Boeken die de historische feiten vertellen en interpreteren, zijn ruimschoots aanwezig, maar het aantal boeken dat vertelt hoe mensen die feiten beleefd hebben, wat ze erbij voelden, zijn op één hand te tellen. We hebben vaak de neiging om steeds aandacht te besteden aan de grote lijn, het grote verhaal dat de feiten met elkaar verbindt, maar vergeten daarbij dat dat grote verhaal maar het resultaat is van de handelingen van "kleine" mensen. Een dertigtal van die "kleine" mensen kunnen hier hun verhaal doen. Als dat niet historisch waardevol is!

Het boek bestaat uit veertien hoofdstukken. Telkens na een korte situering door de auteur komen getuigen aan bod die hun verhaal doen over één specifieke gebeurtenis:
- "De inval" door de soldaten Albert Valcke en Albert Veiller
- "Op de vlucht": Suzanne De Reyghere en Marie-Louise Maes vertellen over hun vlucht naar Groot-Brittannië.
- "Dietse Meisjes": Rika Demoen en Lies Goddefroy maakten deel uit van de Dietse Meisjesscharen, de VNV-jeugdorganisatie voor meisjes
- "Het verzet" met Frans Storms en Louis Roth, beide actieve verzetsleden
- "Enkeltje Auschwitz en terug" door Nathan Ramer, nummer 160 242 van het Konzentrationslager Auschwitz
- "Voor een paar marken meer" met Albert Veiller en André Vanaken. Beiden werden verplicht tewerkgesteld in Duitsland.
- "De mysterieuze haringvangst": Eugène Gheyle zag als jongeling hoe de vissers uit zijn stad Zeebrugge terugkeerden met massa's haringen, een dankbare aanvulling op het karige rantsoen.
- "Voor God en Vlaanderen naar het Oostfront": Oswald van Ooteghem ging als overtuigd Vlaams-nationalist de strijd aan met de bolsjewisten. Jan D'Haese vertrok vrijwillig als oorlogsverslaggever voor Sender Brüssel naar het Oostfront.
- "Zilveren sterren": Constance De Paepe en Albert Warie vertellen over de film, het middel bij uitstek om even de grauwe werkelijkheid van de oorlog en bezetting te vergeten.
- "Nazi-terreur in de kampen": Paul Baeten was lid van het verzet, maar werd verraden en ondervond hoe hard het leven in een werkkamp was. Jos Huybreghts die een werkweigeraar naar het ziekenhuis bracht, werd daarvoor naar Buchenwald gestuurd.
- "Doelwit Mortsel": Henri Vydt en Lea Van Gerven vertellen over de zware geallieerde bombardementen op Mortsel. Doel was een nabijgelegen wapenfabriek, maar de bommen troffen vooral de stad zelf. Bijna duizend burgers kwamen om.
- "De landing in Normandië": Edward Breem begeleidde op D-day vrachtschepen naar Europa, terwijl André Vantorre dienst deed op één van de mijnenvegers die de routes naar Normandië moesten vrijmaken.
- "De razzia van Meensel-Kiezegem": na de moord op een jonge sympathisant van de Duitsers wordt Meensel-Kiezegem zwaar gestraft. Na een razzia worden ongeveer negentig mensen opgepakt. De meeste worden bijna onmiddellijk gedeporteerd en kwamen om in de concentratiekampen. Jozef en Frans Craeninckx en Guido Hendrickx doen hun verhaal.
- "De bevrijding": Jean-Jacques Van Dam en Gustaaf Bruskin vertellen hoe zij de bevrijding beleefden.

Jens Franssen heeft met dit boek mooi werk geleverd: mensen die de Tweede Wereldoorlog beleefd hebben aan het woord laten nu het nog kan. De korte, maar boeiende verhalen lezen als een trein en geven stuk voor stuk een beeld van de Tweede Wereldoorlog dat je spijtig genoeg te zelden vindt. Historische verhalen van gewone mensen, een unieke combinatie die blijft aanspreken.

Beoordeling: Zeer goed

Informatie

Artikel door:
Gerd Van der Auwera
Geplaatst op:
17-07-2006
Laatst gewijzigd:
03-07-2013
Feedback?
Stuur het in!

Afbeeldingen