Titel: | Kanal |
Acteurs: | Teresa Izewska, Tadeusz Janczar, Stanislaw Mikulski, Wienczyslaw Glinski, Tadeusz Gwiazdowski e.a. |
Regisseur: | Andrzej Wajda |
Uitgebracht: | 1956 |
Verkrijgbaarheid: | DVD |
Bijzonderheden: | - De film is gebaseerd op het gelijknamige boek van Jerzy Stawinski, zelf overlevende van de Opstand in Warschau. Stawinski schreef ook het scenario. - De film is de tweede in een reeks van drie oorlogsfilms, waarvan de derde, “Ashes and Diamonds”, als hoogtepunt wordt gezien. - In 1957 kreeg “Kanal” de Special Jury Prijs op het filmfestival in Cannes. |
Omschrijving: |
Wat doe je als je een film kijkt en de narrator zegt: “Kijk goed naar deze mensen, want dit zijn de laatste uren van hun leven.” Wat denk je dan? Als kijker identificeer je je met een karakter uit een film, bewust of onbewust. Iedereen kiest zijn of haar eigen ‘held’. Maar het is lastig identificeren als je weet dat je ‘held’ binnen nu en het einde van de film doodgaat. Bovendien valt er een stuk spanning weg. Het einde is bekend, dus waar zou je nog over kunnen verbazen? Of valt dat wel mee? Bij de commerciële film, met name de zogenaamde Hollywoodfilm, moet de kijker met een gerust hart de bioscoop uit kunnen lopen om een volgende keer weer vermaakt te worden, zo werkt het marktmechanisme. Hoe onmogelijk de plot soms ook omdraait, als het verhaal maar een happy-end heeft, dan komt de bioscoopbezoeker zeker terug. In de laatste dagen van de Opstand in Warschau zoekt een groep mannen van het Binnenlandse Leger een plek voor een laatste confrontatie met de oprukkende Duitse troepen. Waar films in het Westen in de jaren vijftig veelal de glorieuze overwinning op de Nazi’s lieten zien, viel er in Polen in 1956 weinig te vieren. De Nazi’s waren dan wel verdwenen, maar een andere bezetter was er voor in de plaats gekomen, al kon dat laatste natuurlijk niet zo uitgesproken worden. Dankzij de ‘dooi’ kreeg Wajda meer mogelijkheden dan voorheen gebruikelijk was. Wajda laat met de dood van de vrijheidsstrijders zien dat Polen met het einde van de Opstand in Warschau eigenlijk z’n vrijheid al heeft verloren. De vrijheid die er in 1956 ook niet meer was. Juist door deze tegenstelling probeert Wajda het belang van de eigen Poolse identiteit aan te geven. Het maakt de film ook een beetje gedateerd. In de eerste helft van de film volgen we de mannen en vrouwen door de ruïnes van de stad in een haast documentaireachtige stijl. In het tweede deel verandert die stijl naar een meer theatrale met opvallende close-ups en poses van de acteurs. Maar wanneer je als kijker de film in zijn context plaatst krijgt de film een extra laag die hem waardevoller maakt dan menig andere verfilming van een oorlogsverhaal. Het is een sterk tijdsdocument gemaakt in een unieke periode in de Europese geschiedenis. De Polart-DVD van “Kanal” is niet de beste kopie die had omgezet kunnen worden naar DVD, met name in de scènes in het riool ontbreekt het aan het nodige contrast, waardoor je regelmatig naar een bijna zwart scherm zit te kijken. Dat is erg jammer, want het zijn prachtige plaatjes. De Criterion-editie schijnt een aanzienlijk betere kwaliteit te hebben. |
Beoordeling: | (De film laat zien hoe menselijk een oorlog is. Met harde beelden, maar zonder glamourachtige helden.) |