Commonwealth Wirraway

Door de dreigende situatie in de Pacific besloot de Australische overheid tot het zelf produceren en ontwerpen van vliegtuigen. Hiertoe werd de Commonwealth Aircraft Corporation (CAC) opgericht. Eén van de eerste toestellen die door deze maatschappij werd geproduceerd was een licentieontwerp op basis van de North American NA-26. Dit werd de Commonwealth CA-1 Wirraway.

Wirraway van No. 21 Squadron RAAF, 9 februari 1940 Bron: Australian War Memorial

De dreigende situatie in de wereld was voor de Australische overheid reden om in de jaren dertig uit te zien naar de mogelijkheden om ervoor te zorgen dat men voor militaire leveringen minder afhankelijk was van het buitenland. Als onderdeel hiervan werd in 1936 overgegaan op de vestiging van een eigen nationale vliegtuigindustrie. Hiertoe werd de Commonwealth Aircraft Corporation opgericht. De benodigde kennis werd binnengehaald door het opnemen van de Tuyan Aircraft Ltd, waar Wing Commander L. Hackett chef ontwerper was in de organisatie. Hackett werd Algemeen Directeur van CAC.

Onder zijn leiding werd besloten om niet met een geheel nieuw ontwerp te beginnen, maar om een bestaand ontwerp te kiezen als basis van een hele reeks ontwerpen. Als basisplatform werd gekozen voor de North American NA-26. Dit was de nieuwe trainer, gebaseerd op het ontwerp van de NA-16. Het voornaamste verschil in de twee ontwerpen was het intrekbare landingsgestel van de NA-26. De Na-26 zou later beroemd worden als de Harvard-trainer.

Commonwealth kreeg toestemming om het toestel in de vorm van een licentie te gebruiken. Het licentietoestel kreeg van North American de aanduiding NA-33 en werd bij Commonwealth de CA-1 Wirraway. De Wirraway (Aboriginal voor "uitdaging") werd aangedreven door een licentie Pratt & Whitney motor, de 600 pk CAC R-1340-S1H1-G motor. De constructie werd verstevigd om er een jager/jachtbommenwerperversie van te kunnen maken. Hiertoe werden met name de vleugels extra versterkt.

Twee prototypen werden gebouwd voordat met productie werd begonnen. Er werden vervolgens 755 toestellen geproduceerd in 7 varianten, de CA-1, de CA-3, de CA-5, de CA-7, de CA-8, de CA-9 en de CA-16. Een bommenwerpervariant, de CA-10 en een duikbommenwerpervariant, de CA-10A, werden nooit geproduceerd. Hoewel er verschillende typenummers te onderscheiden zijn, werd het ontwerp niet significant gewijzigd. De typenummers hebben meer van doen met de verschillende bestellingen door de Australische overheid.

Een CA-16 trainer van de Australian Navy Bron: Public Domain (onbekend)

Typen

Voordat met productie werd begonnen, werden twee prototypen geproduceerd. Het eerste toestel vloog in maart 1939 en was gelijk een succes. Het werd een stevig toestel. Alhoewel niet perfect geschikt om het op te nemen tegen de snelle Japanse jagers zou het vooral een rol spelen in de ondersteuning van troepen en escorte van bombardementsvluchten.

Commonwealth CA-1 Bron: Public Domain (onbekend)

Het toestel werd ingezet voor de verdediging van de Australische noordkust en voor escorte en grondondersteuningoperaties in Nieuw Guinea. Voor juni 1942 waren al 620 toestellen de fabriek uitgerold. De overige werden vooral geproduceerd ter vervanging van verloren gegane toestellen. De voorgestelde bommenwerpervariant (CA-10) en duikbommenwerpervariant (Ca-10A) werden nooit gebouwd.

Vanaf het midden van 1943 werden de meeste toestellen vervangen door de meer geavanceerde Commonwealth Boomerang en gingen ze de dienst in als geavanceerde trainer. De laatste Wirraways gingen pas in 1959 uit dienst. Momenteel zijn nog zeker zes Wirraways als historisch vliegtuig vliegwaardig in Australië.